Nowy raport o stanie amerykańskich bibliotek
,Kategorie: Biblioteki jako kolekcje, Działalność biblioteki, Branża, zawód i edukacja, Wolność intelektualna
Tagi: ALA (American Library Association), Stany Zjednoczone, badania, biblioteki publiczne, biblioteki szkolne, biblioteki szkół wyższych, organizacje biblioteczne, rola bibliotek, usługi biblioteczno informacyjne, wolność intelektualna
Amerykańskie Stowarzyszenie Bibliotek (ALA) opublikowało kilka dni temu raport The State of America’s Libraries 2015 informujący o sytuacji bibliotek publicznych, szkolnych i akademickich w Stanach Zjednoczonych, społecznym odbiorze tych instytucji, obserwowalnych w 2014 r. trendach dotyczących wykorzystania i rozpowszechniania zasobów informacyjnych oraz inicjatywach i regulacjach prawnych mających wpływ na środowisko biblioteczne i użytkowników bibliotek.
Z dokumentu tego wynika, że w przypadku amerykańskich placówek bibliotecznych wszystkich typów, można mówić o zmianie sposobu ich postrzegania przez opinię publiczną – nie traktuje się ich dłużej wyłącznie jako przestrzeni dla książek lecz jako obiekty użyteczności publicznej istotne dla rozwoju gospodarczego danego regionu, centra akademickiej aktywności i wysoko cenione, przyjazne miejsca mające pozytywny wpływ na lokalne społeczności, szkoły i kampusy akademickie. Biblioteki reagują aktywnie na zmiany w sposobie konsumpcji informacji, próbując sprostać nowym oczekiwaniom odbiorców i wzbogacając swoją ofertę o nowe usługi, takie jak całodobowy dostęp do e-książek i materiałów cyfrowych, bezpłatne szkolenia z zakresu nowych technologii (prowadzi je 98% bibliotek publicznych) czy wspieranie przedsiębiorczości, zwiększają też z roku na rok liczbę prowadzonych programów. Pełnią rolę liderów transformacji – tzw. agentów zmian identyfikujących istotne dla mieszkańców trendy i wyzwania, i szukających dla nich nowych rozwiązań. Większość bibliotek publicznych zapewnia też neutralną przestrzeń do dyskusji oraz działań pomocowych w kryzysowych sytuacjach
Wśród kluczowych, nowych funkcji bibliotek wymieniono m.in.: tworzenie środowisk edukacyjnych umożliwiających uczenie się w dowolnie wybranym czasie, podnoszenie kwalifikacji informacyjnych użytkowników, pomoc w analizie zbiorów danych o dużej objętości (big data) oraz wspieranie wymiany i ponownego wykorzystywania danych badawczych.
Do ważnych trendów i procesów zaliczono: rosnące znaczenie usług bibliotecznych związanych z edukacją informacyjną i cyfrową, rosnącą popularność przestrzeni typu Makerspace (zob. babin.bn.org.pl/?p=2369) i rolę bibliotek w popularyzacji tej idei oraz wpływ legislacji i polityki rządowych agencji na biblioteki i ludzi którzy z nich korzystają (zwrócono uwagę m.in.na regulacje dotyczące kwestii prywatności, finansowania bibliotek, rozwoju kadr i praw autorskich).
Obawy autorów raportu wzbudziły natomiast m.in.: nadal dość homogeniczna oferta literatury dziecięcej i młodzieżowej, nie odzwierciedlająca zróżnicowania amerykańskiego społeczeństwa, i wyzwania związane z próbami cenzurowania bibliotek i naciskami na udostępnianie lub nieudostępnianie w nich określonych pozycji – z analiz biura ALA ds. wolności intelektualnej (Office for Intellectual Freedom – OIF) wynika, że wśród tytułów, które w latach 2001-2013 próbowano usuwać ze zbiorów bibliotecznych, nieproporcjonalnie duża liczba książek dotyczyła problemów mniejszości etnicznych. W 2014 r. OIF otrzymało 311 raportów dotyczących prób usuwania lub ograniczania dostępu do materiałów z programów szkolnych i półek bibliotecznych, a 80% tytułów z listy 10 najczęściej kwestionowanych w 2014 r. książek miało związek z problematyką kulturową lub autorami z odmiennych kręgów kulturowych.