Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Rosyjskie prawo dotyczące egzemplarza obowiązkowego: stan bieżący i perspektywy

Autor: Alina Nowińska,

Kategorie: Biblioteki jako kolekcje, Działalność biblioteki, Własność intelektualna, Wydawcy

Tagi: , , , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Rosyjskie prawo dotyczące egzemplarza obowiązkowego: stan bieżący i perspektywy została wyłączona

Jesienią 2014 roku, po rozporządzeniu prezydenta Rosji, Rosyjska Izba Książki weszła w skład informacyjnej agencji ITAR-TASS i przestała funkcjonować jako odrębna struktura organizacyjna i prawna. System pozyskiwania i rozdzielania przez nią egzemplarza obowiązkowego (eo) (por. babin.bn.org.pl/?p=1894) pozostał na razie bez zmian. W kraju rozwinęła się dyskusja dotycząca zmniejszenia liczby dostarczanego przez wydawców eo, tworzenia kopii elektronicznych drukowanych dokumentów i zmiany sposobu pozyskiwania eo. W artykule omówiono projekt Ministerstwa Kultury, który przewiduje dostarczanie przez wydawców do bibliotek narodowych 3 elektronicznych kopii publikacji drukowanych na terenie Rosji (na trwałym nośniku).

Obecnie, na podstawie rozporządzenia prezydenta, do Narodowej Biblioteki Elektronicznej (NEB) przekazuje się elektroniczne kopie 10% krajowych publikacji ukazujących się drukiem, które są przenoszone na formę cyfrową na koszt budżetu państwa. W projekcie ministerialnym proponuje się równocześnie zmniejszenie liczby dostarczanych przez wydawnictwa drukowanych eo z 16 do 6. Egzemplarz obowiązkowy druków otrzymywałyby ITAR-TASS, obie biblioteki narodowe, GPNTB RAN, Dalekowschodnia Państwowa Biblioteka Naukowa i Biblioteka RAN, przy czym trzy ostatnie placówki archiwizowałyby tylko piśmiennictwo zgodne z ich profilem gromadzenia, a pozostałe publikacje przesyłały do wybranych bibliotek. W stosunku do propozycji ministerialnych swoje zastrzeżenia sformułowały obie biblioteki narodowe. W Rosyjskiej Bibliotece Narodowej przeprowadzono wstępne konsultacje z pracownikami działu informatyki. Zwrócili oni uwagę na ogromne koszty cyfryzacji całej produkcji wydawniczej (samych książek jest ok. 120 tys. tyt. rocznie), a także na starzenie się nośników informacji, co zmusza do przegrywania zawartości na nowsze modele sprzętu. Biblioteka zaproponowała utworzenie zespołu informatyków, wydawców, prawników i bibliotekarzy, który rozważyłby wszystkie skutki realizacji projektu i oszacował koszty. Rosyjska Biblioteka Państwowa zasugerowała, aby przed decyzją o zmniejszeniu liczby eo druków sprawdzić wykorzystanie pozycji dotąd pozyskiwanych tą drogą. Biblioteka optuje za wdrożeniem pilotażowej wersji projektu, dzięki czemu można będzie ustalić jakie typy dokumentów powinny podlegać obowiązkowej digitalizacji oraz dopracować jego założenia organizacyjne, techniczne i prawne.

Zwrócono uwagę, że tworzenie i zdalne otwarte udostępnianie kopii drukowanych książek jest niezgodne z obowiązującym prawem. Prawo zezwala na korzystanie z elektronicznej wersji wyłącznie na terenie biblioteki, kopiowanie w celu zastąpienia egzemplarzy zgubionych bądź zniszczonych oraz pozycji cennych naukowo, a niewydawanych ponownie od 10 lat. Autor artykułu sugeruje, że z digitalizacją wszystkich druków należy poczekać na wzrost ekonomiczny kraju, po czym skopiować 1 egz. publikacji do najbardziej zaawansowanej technicznie instytucji. Byłaby ona odpowiedzialna za pełne oddanie treści oryginału i przesłanie, zgodnie z ustalonymi wcześnie warunkami, elektronicznej wersji dokumentów do zainteresowanych bibliotek w celu ich niekomercyjnego i zgodnego z prawem wykorzystania. W artykule podkreśla się, że od wielu lat w Rosji, jak i poza nią, toczy się spór między wydawcami, właścicielami praw autorskich i ich prawnikami, a stowarzyszeniami bibliotecznymi i odbiorcami informacji, dotyczący możliwości i warunków kopiowania elektronicznego druków i udostępniania online skopiowanych pozycji. W tym sporze należy dbać o zachowanie kruchej równowagi miedzy interesami obu stron. Zarówno zahamowanie rozwoju rynku wydawniczego jak ograniczenie prawa obywateli do pozyskiwania informacji negatywnie wpłyną na rozwój społeczno-ekonomiczny kraju.

Komentarze wyłączone.