Babin

„Stone soup” (zupa z kamienia) to polski odpowiednik „zupy z gwoździa” ze znanej z bajki A. Fredry, czyli w tym przypadku sukcesu tylko pozornie osiągniętego bez nakładów. Artykuł dotyczy innowacyjnego programu rozwoju czytelnictwa pn. Stone Soup Reading Alliance – SSHRA (w wolnym przekładzie: Zupa z Gwoździa czyli Sojusz dla Radosnego Czytania) finansowanego przez Fundację na Rzecz Rodziny Chen Yet-Sana z Hong Kongu, a realizowanego w chińskich wiejskich szkołach podstawowych.

Raporty z końca XX w., dotyczące wyników nauczania w Stanach Zjednoczonych wskazywały, że uczniowie szkół amerykańskich nie mają większych osiągnięć w zakresie nauk ścisłych, przyrodniczych i technicznych. Aby poprawić sytuację w wielu dystryktach szkolnych realizowany jest program określany akronimem STEAM (para) – od słów science, technology, engineering, arts i math – nauki ścisłe, technologia, inżynieria, sztuka i matematyka. Jego twórcom chodziło o to, by skłonić dzieci, najczęściej zdobywające wiedzę niejako „z drugiej ręki”, za pośrednictwem podręczników, wykładów i obrazów, a w szkole nastawione na rozwiązywanie testów, do osobistego uczestnictwa w eksperymentach, które przybliżą im prawa fizyczne, chemiczne i przyrodnicze, pobudzą ich wyobraźnię i kreatywność. Artykuł omawia możliwości realizacji programu STEAM przez biblioteki szkolne i publiczne.

Biblioteki publiczne w Ameryce Północnej angażują się od lat w programy promocji czytelnictwa wśród małych dzieci, próbując zapewniać ich opiekunom pomoc i szkolenia w tym zakresie, oraz przydatne materiały bazujące na wynikach najnowszych badań, dowodzących roli, jaką odgrywa wczesne dzieciństwo w rozwoju człowieka i kształtowaniu jego nawyków czytelniczych. Mimo pomocy takich jak pakiet edukacyjny ALA / PLA (Public Libraries Association) pn. Every Child Ready to Read, wraz ze wzrostem jezykowego, kulturowego i ekonomicznego zróżnicowania kanadyjskiej populacji, zadanie zapewnienia wszystkim grupom użytkowników usług dostosowanych do specyficznych potrzeb dzieci w wieku od urodzenia do 5 roku życia staje się coraz bardziej skomplikowane. Strony biblioteczne to bogate źródło łatwo dostępnych informacji na temat tego, jak biblioteki radzą sobie z tym wyzwaniem i jakie jest ich podejście do kwestii związanych z wczesną nauką czytania. W artykule przedstawiono wynika badania analizującego kanadyjskie źródła tego typu pod kątem przekazu, jaki kierują do rodzin oraz rodzaju reklamowanych przez nie zasobów i usług dla najmłodszych odbiorców.

W Stanach Zjednoczonych szacuje się, że jedno na 88 dzieci ma zespół ASD (Autism Spectrum Disorder), czyli autyzm – neurobiologiczne schorzenie objawiające się zaburzeniami w zakresie interakcji społecznych, komunikacji i umiejętności behawioralnych. Co ważne, w niektórych sytuacjach dzieci autystyczne szybciej oswajają się z komputerami, w szczególności z dostępnymi coraz powszechniej tabletami, niż z obiektami realnymi. W przezwyciężaniu trudności życiowych i szkolnych, na jakie napotykają dzieci autystyczne, pomocne okazały się odpowiednio dobrane aplikacje na tablety, których zawartość jest dostosowana do możliwości poznawczych i psychiki tych dzieci. Takie urządzenia, z odpowiednio dobranym oprogramowaniem, zaczynają być wykorzystywane w niektórych amerykańskich bibliotekach publicznych.

Z badań na temat czynników ułatwiających kształcenie kompetencji językowych i promocję czytelnictwa wśród dzieci, które nie opanowały jeszcze nauki czytania, wynika, że niebagatelną rolę w procesie nauki nowych słów i budzenia zainteresowania książkami odgrywa zabawa oraz odpowiednie wsparcie zapewniane przez rodziców lub opiekunów. Również w pakiecie edukacyjnym Every Child Ready to Read, opracowanym przez sekcje ALA: Public Libraries Association (PLA) i Association for Library Service to Children (ALSC), odpowiedzialne za wspieranie usług bibliotecznych dla najmłodszych, wskazuje się zabawę, jako jedno z 5 kluczowych działań, w jakie rodzice powinni się angażować wspólnie dziećmi, by przygotować je do wczesnej aktywności czytelniczej. W artykule omówiono bazujące na tych założeniach programy, realizowane w sieci Brooklyn Public Library (BPL).

Ruch Makerów, odwołujący się do subkultury DIY (ang. do it yourself, czyli zrób to sam), skupia programistów, artystów, społeczników, hobbystów i projektantów, którzy wykorzystując własną kreatywność i dostępne na zasadach open access nowe technologie i narzędzia realizują innowacyjne pomysły i tworzą nowe rzeczy lub własne wersje różnego typu produktów. Ideologia DIY bazuje na idei samowystarczalności, współuczestnictwa i współpracy, i ma stanowić w założeniu alternatywę dla współczesnej konsumpcyjnej kultury oraz postępującej komercjalizacji codziennego życia, a także stanowić narzędzie walki z dominacją wielkich korporacji. Rozwój inicjatyw tego typu, oraz tworzenie miejsc, w których entuzjaści DIY mogą zajmować się oddolną produkcją, szukać rozwiązań dla społecznych problemów i nabywać nowe umiejętności (tzw. makerspace lub hackerspace), to coraz bardziej popularny fenomen na całym świecie, a w Stanach Zjednoczonych program Makerów zyskuje coraz więcej zwolenników w sektorze edukacji, zarówno na poziomie praktycznym, jak i w sferze polityki, zaczyna też stopniowo przybierać sformalizowane kształty. W artykule omówiono wpływ kultury Makers na szkolnictwo, politykę edukacyjną i sposoby realizacji programów nauczania; przedstawiono też kluczowe założenia kształcenia w stylu Makerów, wskazówki i porady dla pedagogów i bibliotekarzy chcących twórczo pracować z dziećmi i młodzieżą, oraz inicjatywy tego typu realizowane w amerykańskich szkołach i bibliotekach.

W Stanach Zjednoczonych, coraz więcej bibliotek dziecięcych przechodzi transformację, przyjmując nowy styl pracy, w którym kładzie się nacisk na zabawę, poznawanie przyrody i działanie jako drogi do innowacyjności i kreatywności. Placówki uznające te założenia jako priorytetowe i przyjmujące jako wyznacznik działania ideę zrównoważonego rozwoju, stworzyły w dawnym okręgu bibliotecznym Rangeview (stan Colorado) sieć Anythink (gra słów mająca oznaczać początek każdej myśli). W artykule przedstawiono ten nowy, innowacyjny sposób świadczenia usług na podstawie doświadczeń biblioteki Anythink Wright Farms w Thornton.

Norwegia jako jeden z pierwszych krajów na świecie wprowadziła do swojej polityki edukacyjnej umiejętność posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi (ICT) jako jeden z celów narodowego programu nauczania i jedną z pięciu podstawowych kompetencji wymaganych na różnych poziomach w norweskich szkołach podstawowych i średnich. Umiejętności powiązane z ICT definiowane są w czterech obszarach: zdobywania, przetwarzania i ewaluacji cyfrowych informacji, produkcji i obróbki nowych informacji, cyfrowej komunikacji oraz e-bezpieczeństwa i zdolności krytycznego osądu treści internetowych (ang. digital judgement). W artykule przedstawiono wyniki badania sprawdzającego faktyczne kompetencje i praktyki informacyjne norweskich uczniów kończących 10 klasę (ostatnia klasa gimnazjum) i analizującego możliwe przyczyny zaobserwowanych w tym zakresie różnic, w tym czynniki powiązane z wykluczeniem cyfrowym, takie jak język używany w domu uczniów, ich aspiracje akademickie i wielkość domowego księgozbioru.

Artykuł poświęcono analizie skutków cięć oszczędnościowych wprowadzanych w sektorze publicznym w Stanach Zjednoczonych od 2007 r., na przykładzie sytuacji dotyczącej bibliotek szkolnych w stanie Pensylwania. Autorów interesowało w szczególności wpływ likwidowania tych placówek i postępującej redukcji etatów bibliotekarzy na efektywność nauczania i osiągnięcia uczniów oraz konsekwencje ignorowania przez władze wyników badań wskazujących na wyraźną zależność między dostępnością wysokiej jakości oferty bibliotecznej a szansami edukacyjnymi lokalnej młodzieży.

Omówiono wyniki ogólnokrajowego sondażu dot. czytelnictwa, przeprowadzonego na Słowacji w latach 2010 i 2011 przez biblioteki regionalne, którym objęto 12 393 uczniów ze 177 szkół podstawowych, 54 gimnazjów i 66 średnich szkół zawodowych. Kwestionariusz zawierał 49 pytań dostosowanych do wieku respondentów; badano w nim również poziom wykorzystywania przez młodzież mediów elektronicznych i bibliotek.