Babin

W 2006 r. Biblioteka Narodowa Norwegiii (BNN) rozpoczęła zakrojony na szeroką skalę program digitalizacji treści zakładający przeniesienie na formę cyfrową, w ciągu kolejnych 20-30 lat, całości zbiorów tej książnicy, w formie cyfryzacji fizycznych obiektów z kolekcji oraz pozyskiwania nowych publikacji w formie elektronicznej bezpośrednio od wydawców. Biblioteka dysponuje niemal kompletnym zasobem wszystkich norweskich gazet i czasopism (ok. 5 mln egzemplarzy z niemal 1200 tytułów), w ciągu 6 lat udało jej się dokonać konwersji m.in. ok. 350 tys. egzemplarzy, a od 2008 r. wszystkie nowe gazety publikowane na terenie tego kraju przechowywane są w formie cyfrowej i w perspektywie kilku kolejnych lat mają być dostarczane bibliotece wyłącznie drogą elektroniczną, w wysokiej jakości formacie. W 2011 r. BNN uruchomiła nowy, darmowy serwis cyfrowych gazet i czasopism (www.nb.no/aviser), stanowiący część biblioteki cyfrowej BNN i przeznaczony dla wszystkich norweskich placówek bibliotecznych. Mogą one korzystać za jego pośrednictwem z tych tytułów, na które BNN ma podpisaną umowę i wszystkich numerów periodyków wyłączonych spod ochrony praw autorskich.  Autor przedstawia obecny stan i zakres funkcjonalności tego programu i plany jego dalszego rozwoju

W czasach, w których biblioteki muszą elastycznie reagować na ograniczenia budżetowe i rosnące ceny czasopism naukowych, zobowiązania wynikające z umów pakietowych (ang. big deals), w ramach których kupuje się od dużych wydawców prenumeraty całych baz tytułów, bez możliwości wyboru czy rezygnacji z określonych pozycji i dostosowywania subskrypcji do potrzeb konkretnej uczelni, bywają dla tych instytucji bardzo dużym obciążeniem. W artykule zaprezentowano doświadczenia dwóch bibliotek akademickich ze Stanów Zjednoczonych, zrzeszonych w ARL, które ze względu na konieczność szukania oszczędności zdecydowały się na wycofanie z takich umów, i przedstawiono szczegółowo konsekwencje tej rezygnacji, w tym jej wpływ na dalszą politykę gromadzenia, dostępność pożądanych czasopism i wypożyczenia międzybiblioteczne oraz reakcje społeczności akademickiej.

Tematyka dotycząca narzędzi i strategii zarządzania treścią pojawia się regularnie na łamach Ariadne (kwartalnik online poświęcony sieciowym technologiom i zasobom cyfrowym, wydawany od 1996 r. przez UKOLN) od początku istnienia tego czasopisma i jest w nim dyskutowana w najrozmaitszych kontekstach, jednak samo pismo, przez ponad 15 lat – do wydania 68 numeru (marzec 2012 r.), ukazywało się na  ręcznie kodowanej stronie internetowej, ze statycznymi plikami HTML, a jego artykuły nie były nigdy wcześniej importowane do systemu zarządzania treścią (CMS). W tekście omówiono kryteria i proces wyboru opartego na bazach danych CMS dla tego serwisu oraz proces migracji całej zawartości archiwalnych numerów Ariadne (ponad 1600 artykułow) na platformę Drupal o otwartym kodzie źródłowym.

Po wielkim krachu na globalnych rynkach finansowych w 2007 r., model otwartego dostępu zaczęto postrzegać jako jedną z możliwych odpowiedzi na cięcia budżetowe i nieustannie rosnące ceny subskrypcji czasopism oraz kryzys w sferze komunikacji naukowej. Również w środowisku bibliotekarskim wzrosła aprobata dla otwartych systemów, polityki wolnego dostępu do informacji, nowych standardów współoperatywności i wymiany danych oraz koncepcji komunikacji bazującej na ideach sieci 2.0, a w czasopismach z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej ukazało się w ciągu kolejnych kilku lat dużo publikacji poświęconych kwestiom open access (OA). W artykule dokonano przeglądu piśmiennictwa na ten temat, pochodzącego z lat 2008-2009, koncentrując się w nim na literaturze dotyczącej czasopism i zasobów elektronicznych.

Obecnie niemal wszystkie biblioteki należą do jednego lub więcej konsorcjów bibliotecznych, za pośrednictwem których starają się uzyskać dostęp do jak największej liczby przydatnych im produktów i usług. Liczba tego typu organizacji przekracza obecnie dwie setki (dane z ponad 40 państw), a najpopularniejsze z nich zrzeszają niemal 1000 instytucji. W artykule, na podstawie doświadczeń jednej z kanadyjskich bibliotek akademickich, przedyskutowano możliwości i ograniczenia konsorcjów związane z grupowym zakupem czasopism oraz zalety i wady tzw. dużych umów (ang. big deals) (por. BABIN 2004/3/4/165, BABIN 2010/2/90), czyli licencji na bazy i pakiety czasopism.

Do korzyści płynących z zakupów konsorcyjnych autorka zalicza m.in. niższe koszty produktów i usług, poszerzenie dostępu do istniejących i nowych zasobów, ich lepszą jakość, współdzielenie/ograniczenie ryzyka związanego z uzyskaniem wspólnych/dzielonych korzyści i możliwość wspólnych negocjacji i korzystania z wiedzy i doświadczenia niedostępnych we własnej placówce.

W art. omówiono różne rodzaje partnerstwa bibliotek słowackich sprzyjające doskonaleniu ich usług informacyjnych, rolę Słowackiej Biblioteki Narodowej (SBN) w zapewnieniu cyfrowych źródeł informacji oraz ofertę głównych światowych dostawców baz danych.