Babin

W artykule omówiono cel, założenia i sposób realizacji współfinansowanego przez Unię Europejską słowacko-czeskiego projektu „Informacja bez granic – budowanie społeczeństwa informacyjnego poprzez łączenie komputerowych systemów biblioteczno-informacyjnych.” Jego celem było poszerzenie zakresu współpracy między bibliotekami publicznymi przygranicznych rejonów Czech i Słowacji przez implementację w 5 bibliotekach na terenie Samorządowego Kraju Żylińskiego (Žilinského Samosprávneho Kraja – ŽSK) powszechnie stosowanego w Czechach komputerowego systemu biblioteczno-informacyjnego (SBI) Clavius firmy Lanius.

Autor omawia w artykule różnice między tworzeniem i funkcjonowaniem katalogów bibliotecznych w Rosji i Stanach Zjednoczonych, przedstawia również swoje prognozy i argumenty dotyczące przyszłości tych systemów informacyjnych na świecie.

Bibliotekarze odpowiedzialni za opracowanie zbiorów muszą w obecnych czasach stawiać czoła wielu wyzwaniom związanym m.in. z ciągle zmieniającymi się formatami katalogowanych publikacji, koniecznością dostosowywania się do nowych standardów i zasad opisu, brakami kadrowymi czy choćby ograniczonymi budżetami na zakup materiałów informacyjnych i edukacyjnych dotyczących katalogowania. Aby pomóc zarówno doświadczonym, jak i początkującym lub odpowiednio nieprzeszkolonym „katalogerom” w identyfikacji, wyborze i ewaluacji przydatnych w pracy, praktycznych i wartościowych zasobów z tej dziedziny, dostępnych w Internecie, autorzy opracowali kompleksową, adnotowaną webliografię, czyli tematyczne zestawienie bibliograficzne anglojęzycznych internetowych źródeł, wzbogacone o informacje o ich treści.

W środowisku bibliotecznym od lat dyskutuje się nad sposobami wykorzystania metadanych tworzonych na samym początku bibliograficznego łańcucha dostaw, w celu zredukowania kosztów i czasu związanych z katalogowaniem i wyeliminowania zbędnych, powtarzanych zadań na linii wydawcy – biblioteki. Jednym z możliwych rozwiązań tej kwestii wydaje się być korzystanie z ONIX – międzynarodowego standardu wymiany danych używanego powszechnie w branży księgarskiej, jako że wiele elementów danych w tym schemacie można mapować do formatu MARC. Biblioteka Kongresu (BK) opracowała konwerter ONIX –> MARC, którego używa się do tworzenia opisów bibliograficznych w formacie MARC bezpośrednio z dostarczanych przez wydawców metadanych ONIX dla nowych publikacji otrzymywanych w ramach programu CIP (Cataloguing in Publication); podobne narzędzie udostępnia też OCLC.

Społeczne katalogi online (SOPAC), czyli OPAC wyposażone w funkcje i elementy sieci 2.0, umożliwiające użytkownikom samodzielne tworzenie i dodawanie danych do rekordów bibliograficznych (tagów, recenzji, rekomendacji, ocen czy komentarzy) i interakcje z bibliotekarzami i innymi użytkownikami (tworzenie wirtualnych społeczności, dyskusje i wymianę informacji na temat lektur, zainteresowań itp.), postrzegane są jako rozwiązania mogące pomóc bibliotekom w prowadzeniu rywalizacji z komercyjnymi wyszukiwarkami i serwisami internetowymi, jednak ze względu na duże koszty i nakłady pracy związane z implementacją narzędzi do tworzenia SOPAC, niewiele bibliotek publicznych zdecydowało się jak dotąd na wprowadzenie tego typu technologii. Aby ułatwić bibliotecznym decydentom podjęcie właściwych decyzji dotyczących wyboru efektywnych i najlepiej dostosowanych do potrzeb użytkowników funkcji społecznych systemów wyszukiwawczych (SSW), porównano sposoby wykorzystywania dwóch różnych interfejsów tego typu: AguaBrowser firmy Serial Solutions (zob. BABIN 2008/2/138) i systemu BiblioCommons, w dwóch sieciach kanadyjskich bibliotek publicznych.

W artykule zarysowano, z perspektywy amerykańskich bibliotekarzy, problemy związane z katalogowaniem źródeł obcojęzycznych, zwłaszcza w odniesieniu do języków podlegających modyfikacjom i zmianom, oraz ostatnie rozwiązania w tym zakresie (m.in. możliwości dodawania w rekordach bibliograficznych OCLC WordCat pól dla alfabetów niełacińskich – tzw. języków. JACKPHY, odpowiadających polom z ich transliterowanym zapisem), a następnie skupiono się na zagadnieniach związanych z opisem bibliograficznym i wyszukiwaniem materiałów w języku romskim (romani), który dopiero stosunkowo niedawno, w odniesieniu do jego kilku europejskich dialektów, zyskał pewien poziom standaryzacji i który nie ma jednej, usankcjonowanej przez jakikolwiek rząd, „oficjalnej” ortografii.