Babin

E-książki to dla bibliotek nie tylko kolejna przełomowa, sieciowa technologia, lecz duże wyzwanie, zwłaszcza w kontekście kształtowania zbiorów w modelu konsorcyjnym, gdyż ich nabywanie nie eliminuje potrzeby gromadzenia drukowanych odpowiedników, jak w przypadku czasopism elektronicznych, a biblioteki, które chcą zapewnić swoim użytkownikom dostęp do dużych objętościowo publikacji, zwłaszcza z zakresu humanistyki i nauk społecznych, nie mogą sobie pozwolić na całkowite zastąpienie druku publikacjami cyfrowymi. Pojedyncze instytucje, jak i te zrzeszone w konsorcjach, muszą więc szukać metod rozwoju zbiorów wydawnictw zwartych, pozwalających na zachowanie równowagi między tradycyjnymi i elektronicznymi formatami we wspólnym ekosystemie. W artykule przybliżono nowy, korzystny dla wszystkich stron i finansowo zrównoważony model konsorcyjnego gromadzenia ebooków w powiązaniu z tytułami drukowanymi, opracowany przez The Triangle Research Libraries Network (TRLN) – sieć bibliotek naukowych Karoliny Północnej (Stany Zjednoczone) i Oxford University Press (OUP). Ma on umożliwić stopniowe przechodzenie na format cyfrowy w sposób możliwy do zaakceptowania przez użytkowników i zapewnić stabilną politykę budowy zbiorów, wspierającą programy edukacyjne i badawcze uczelni w okresie, w którym wydawcy i biblioteki dostosowują się do wymogów elektronicznego środowiska. Jako założenie przyjęto w nim komplementarność obu formatów – cyfrowego i analogowego, traktując ją jako niezbędny warunek realizacji celów środowiska akademickiego.

W artykule przedstawiono dane statystyczne dotyczące ruchu wydawniczego i księgarstwa w Rosyjskiej Federacji (RF) w roku 1990 i w roku 2014, zestawiając je ze statystykami dla Białorusi i Kazachstanu w celu ukazania głównych kierunków zmian na rynku książki.

W artykule przeanalizowano specyfikę brazylijskiego rynku książki, dynamikę sprzedaży wydań drukowanych i elektronicznych, dane dotyczące czytelnictwa w tym kraju, możliwe kierunki jego transformacji i czynniki mające wpływ na poziom akceptacji mobilnych technologii i cyfrowych formatów oraz na wyniki sprzedaż literatury w formie tradycyjnej. Przedstawiono następnie wyniki badania poświęconego preferencjom czytelniczym Brazylijczyków dotyczącym tradycyjnej i cyfrowej formy lektury, oraz relacjom między tymi dwoma typami publikacji.

Postępująca digitalizacja kanałów dystrybucji treści i związane z tym zmiany nawyków czytelniczych mają znaczący wpływ na sposób organizacji usług zarówno w bibliotekach publicznych, jak i naukowych, w tym na kształtowanie zbiorów i metody promocji czytelnictwa, istotne jest więc zebranie jak największej liczby empirycznych danych dotyczących zachowań użytkowników i ich stosunku do czytania w różnych formach, w tym przy pomocy elektronicznych platform. W artykule skupiono się na analizie preferencji czytelniczych nastolatków, porównując ich podejście do lektury, dla przyjemności, książek drukowanych i w formie cyfrowej, z wykorzystaniem czytnika Sony.

W artykule omówiono zmiany zachodzące na rynku książki w Stanach Zjednoczonych, w tym postępujące zróżnicowanie i dezintermediację współczesnego krajobrazu wydawniczego Ameryki Północnej, związane z coraz silniejszą pozycją niezależnych wydawców i rosnącą popularnością ruchów DIY (zrób to sam) oraz samodzielnego publikowania przez autorów swoich prac przy pomocy internetowych serwisów i platform e-publishingu. Przedstawiono również relacje między bibliotekami a małymi oficynami wydawniczymi, wyzwania związane z włączaniem publikowanych w niezależnym obiegu tytułów do zbiorów bibliotecznych oraz inicjatywy podejmowane w środowisku bibliotek szkolnych w celu wspierania i promocji niezależnej działalności wydawniczej.

Do usług oferowanych przez biblioteki publiczne w Stanach Zjednoczonych zalicza się od kilku lat promowanie inicjatyw samodzielnego publikowania w lokalnych społecznościach i wspieranie rozwoju i autonomii lokalnych pisarzy przez wskazywanie im odpowiednich technologii, narzędzi i zasobów oraz ułatwianie dotarcia do odbiorców i innych twórców. Placówki te odgrywają również rolę inkubatorów niezależnej twórczości, zwłaszcza tej poświęconej lokalnym tematom.

Augmented reality czyli rozszerzona rzeczywistość (RR) (por. babin.bn.org.pl/?p=2201) to jeden z trendów rozwoju technologii komputerowej bazujący na koncepcji wzbogacenia rzeczywistości fizycznej o warstwy informacji generowanej komputerowo, w czasie rzeczywistym, w różnej formie , np. tekstu, grafiki 3D lub multimediów. Omówiono możliwe elementy składowe systemu RR: urządzenia przenośne (komórki i tablety) z ekranem dotykowym, kamery wysokiej rozdzielczości, lokalizacja GPS, czujniki położenia i ruchu (akcelerometry i żyroskopy) oraz stały dostęp do sieci.

Wraz ze spadkiem cen i stałą poprawą funkcjonalności czytników e-książek oraz wzrostem liczby cyfrowych lektur z interaktywnymi opcjami czytania, rośnie również ich wykorzystanie wśród najmłodszych czytelników. Wielu specjalistów ma nadzieję, że dostępność książek w nowych formatach umożliwi ich popularyzację, dając jednocześnie szkołom i bibliotekom nowe możliwości kształtowania kultury czytelniczej. W artykule omówiono, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, kwestie związane ze specyfiką kontaktu z książką w formie elektronicznej i jej potencjalnymi zastosowaniami w procesie edukacyjnym, a następnie zaprezentowano wyniki badania analizującego reakcje uczniów szkoły podstawowej na ebooki.

Przyszłość książek i bibliotek jest przedmiotem wielu spekulacji i debat, i postrzegana jest z wielu różnych perspektyw. O zastanowienie się nad ich rolą i scenariuszami rozwoju z punktu widzenia projektanta poproszono grupę studentów architektury, kończących studia pierwszego stopnia na jednej z uczelni w Wielkiej Brytanii. Postawiono przed nimi zadanie zaprojektowania „repozytorium książek” celowo unikając w nazwie i opisie projektu słowa „biblioteka”, które mogłoby ograniczać podejście do zadania. Zachęcono studentów do podejścia do książki jako pojedynczego obiektu i części zbioru, a także do rozważenia relacji łączących książkę i czytelnika, książkę i repozytorium oraz repozytorium i miasto. Jako lokalizację projektu wskazano centrum Liverpoolu, niektórzy uczestnicy zaproponowali jednak inne miejsca. W przedsięwzięciu wzięło udział jedenaścioro studentów (trzy kobiety, ośmiu mężczyzn). W artykule omówiono ich 7 wybranych prac.

Studenci pierwszych lat nauk humanistycznych i przyrodniczych na uczelniach amerykańskich w ramach kursu wstępnego proszeni są o przeczytanie paru pozycji wprowadzających w tematykę i metodologię badawczą nauk ścisłych. Poszukując ich na półkach często natrafiają na książki prezentujące już przestarzałą wiedzę lub pozycje pseudonaukowe. O ile pierwsze mogą mieć pewną wartość historyczną, drugie wprowadzają chaos poznawczy. Problemy związane z błędnym zaszeregowaniem tego rodzaju książek omówiono na przykładzie opublikowanego w 1950 r., popularnego dzieła „Zderzenie światów”.