Babin

Nowy, opublikowany 10 września tego roku raport The Pew Research Center Internet Project przedstawia wyniki badania analizującego nawyki czytelnicze osób należących do pokolenia milenijnego (znanego także jako pokolenie Y), ich relacje z bibliotekami odraz sposób postrzegania znaczenia tych instytucji w życiu ich społeczności oraz własnym. Wg autorki, płynące z niego wnioski są dość optymistyczne. Wskazują, że młodzi Amerykanie (milenijną generację zdefiniowano w raporcie jako ludzi w wieku od 16 do 29 lat) czytają co najmniej tyle samo, co starsze pokolenia, są częstymi gośćmi bibliotek, sposób wykorzystywania przez nich usług tych instytucji i poziom zaangażowania różnią się jednak od tych zaobserwowanych w innych grupach wiekowych.

Dostęp do Internetu i nowych technologii ma pozytywny wpływ na wiele prywatnych i społecznych aspektów ludzkiego życia, jednak rozwojowi mediów i wzrostowi ich oddziaływania nie towarzyszy promocja kształcenia związanych z nimi kompetencji. Edukacja medialna (ang. media literacy education – MLE), czyli kształtowanie umiejętności świadomej oceny, wyboru i wykorzystywania środków masowego przekazu oraz komunikowania się płaszczyźnie słownej, wizualnej i dźwiękowej, przy użyciu tradycyjnych i nowoczesnych metod i narzędzi, postrzegana jest jako podstawowe prawo obywateli, stanowi jednak wyzwanie dla systemów edukacyjnych. W nowym paradygmacie kultury partycypacyjnej i technologicznej interaktywności, jednym z zadań szkolnictwa powinno być kształcenie prosumentów – czyli zarówno odbiorców, jak i twórców informacji. Obywatel-prosument ma być przygotowany do podejmowania roli odbiorcy zasobów audiowizualnych i nowych mediów, organizatora informacji oraz producenta i autora krytycznych, odpowiedzialnych i twórczych przekazów, i brania aktywnego udziału w życiu społecznym, a konstruktywny, autonomiczny sposób konsumpcji i produkcji treści, z wykorzystaniem różnych strategii, ma być jednym celów współczesnego procesu kształcenia w zakresie MLE. W artykule omówiono podstawowe parametry audiowizualnej biegłości i przedyskutowano konieczność włączenia MLE do programów nauczania od najwcześniejszych etapów edukacji, jako kroku w kierunku budowy prosumpcyjnego społeczeństwa; omówiono też warunki powodzenia takich inicjatyw edukacyjnych i obecny stan MLE w Hiszpanii.

Pedagodzy i metodycy od lat zastanawiają się jak walczyć z popularnym stereotypem, zgodnie z którym płeć piękna nie ma predyspozycji i uzdolnień w zakresie nauk ścisłych, a informatyka to zajęcie wyłącznie dla mężczyzn. Badania oraz różne eksperymenty edukacyjne dowodzą, że proste zabiegi, takie jak modyfikacja zasad organizacji lekcji, zmiana nastawienia nauczycieli, często z góry definiujących odmienne role i zadania dla uczniów i uczennic, czy też tworzenie klas lub warsztatów informatycznych wyłącznie dla dziewcząt, ułatwiają znacznie wyrównywanie szans edukacyjnych między obu płciami, a zapewnienie środowiska bez męskiej konkurencji i docinków ze strony kolegów pozwala dziewczynom odzyskiwać wiarę w swoje możliwości i osiągać bardzo dobre rezultaty w dziedzinach uważanych do niedawna za typowo męskie. W artykule przybliżono tworzone zgodnie z tym podejściem, przyjazne dziewczętom, oddolne inicjatywy i programy nauczania inżynierii, programowania i nowych technologii, realizowane w Stanach Zjednoczonych i kierowane do uczennic szkół podstawowych i średnich.

Raporty z końca XX w., dotyczące wyników nauczania w Stanach Zjednoczonych wskazywały, że uczniowie szkół amerykańskich nie mają większych osiągnięć w zakresie nauk ścisłych, przyrodniczych i technicznych. Aby poprawić sytuację w wielu dystryktach szkolnych realizowany jest program określany akronimem STEAM (para) – od słów science, technology, engineering, arts i math – nauki ścisłe, technologia, inżynieria, sztuka i matematyka. Jego twórcom chodziło o to, by skłonić dzieci, najczęściej zdobywające wiedzę niejako „z drugiej ręki”, za pośrednictwem podręczników, wykładów i obrazów, a w szkole nastawione na rozwiązywanie testów, do osobistego uczestnictwa w eksperymentach, które przybliżą im prawa fizyczne, chemiczne i przyrodnicze, pobudzą ich wyobraźnię i kreatywność. Artykuł omawia możliwości realizacji programu STEAM przez biblioteki szkolne i publiczne.

Ruch Makerów, odwołujący się do subkultury DIY (ang. do it yourself, czyli zrób to sam), skupia programistów, artystów, społeczników, hobbystów i projektantów, którzy wykorzystując własną kreatywność i dostępne na zasadach open access nowe technologie i narzędzia realizują innowacyjne pomysły i tworzą nowe rzeczy lub własne wersje różnego typu produktów. Ideologia DIY bazuje na idei samowystarczalności, współuczestnictwa i współpracy, i ma stanowić w założeniu alternatywę dla współczesnej konsumpcyjnej kultury oraz postępującej komercjalizacji codziennego życia, a także stanowić narzędzie walki z dominacją wielkich korporacji. Rozwój inicjatyw tego typu, oraz tworzenie miejsc, w których entuzjaści DIY mogą zajmować się oddolną produkcją, szukać rozwiązań dla społecznych problemów i nabywać nowe umiejętności (tzw. makerspace lub hackerspace), to coraz bardziej popularny fenomen na całym świecie, a w Stanach Zjednoczonych program Makerów zyskuje coraz więcej zwolenników w sektorze edukacji, zarówno na poziomie praktycznym, jak i w sferze polityki, zaczyna też stopniowo przybierać sformalizowane kształty. W artykule omówiono wpływ kultury Makers na szkolnictwo, politykę edukacyjną i sposoby realizacji programów nauczania; przedstawiono też kluczowe założenia kształcenia w stylu Makerów, wskazówki i porady dla pedagogów i bibliotekarzy chcących twórczo pracować z dziećmi i młodzieżą, oraz inicjatywy tego typu realizowane w amerykańskich szkołach i bibliotekach.

Norwegia jako jeden z pierwszych krajów na świecie wprowadziła do swojej polityki edukacyjnej umiejętność posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi (ICT) jako jeden z celów narodowego programu nauczania i jedną z pięciu podstawowych kompetencji wymaganych na różnych poziomach w norweskich szkołach podstawowych i średnich. Umiejętności powiązane z ICT definiowane są w czterech obszarach: zdobywania, przetwarzania i ewaluacji cyfrowych informacji, produkcji i obróbki nowych informacji, cyfrowej komunikacji oraz e-bezpieczeństwa i zdolności krytycznego osądu treści internetowych (ang. digital judgement). W artykule przedstawiono wyniki badania sprawdzającego faktyczne kompetencje i praktyki informacyjne norweskich uczniów kończących 10 klasę (ostatnia klasa gimnazjum) i analizującego możliwe przyczyny zaobserwowanych w tym zakresie różnic, w tym czynniki powiązane z wykluczeniem cyfrowym, takie jak język używany w domu uczniów, ich aspiracje akademickie i wielkość domowego księgozbioru.

Artykuł poświęcono analizie skutków cięć oszczędnościowych wprowadzanych w sektorze publicznym w Stanach Zjednoczonych od 2007 r., na przykładzie sytuacji dotyczącej bibliotek szkolnych w stanie Pensylwania. Autorów interesowało w szczególności wpływ likwidowania tych placówek i postępującej redukcji etatów bibliotekarzy na efektywność nauczania i osiągnięcia uczniów oraz konsekwencje ignorowania przez władze wyników badań wskazujących na wyraźną zależność między dostępnością wysokiej jakości oferty bibliotecznej a szansami edukacyjnymi lokalnej młodzieży.

Omówiono wyniki ogólnokrajowego sondażu dot. czytelnictwa, przeprowadzonego na Słowacji w latach 2010 i 2011 przez biblioteki regionalne, którym objęto 12 393 uczniów ze 177 szkół podstawowych, 54 gimnazjów i 66 średnich szkół zawodowych. Kwestionariusz zawierał 49 pytań dostosowanych do wieku respondentów; badano w nim również poziom wykorzystywania przez młodzież mediów elektronicznych i bibliotek.

Współczesna młodzież (tzw. pokolenie milenijne czyli osoby w wieku 13-20 lat) w coraz większym stopniu wykorzystuje serwisy społecznościowe (SNS) jako główne kanały komunikacyjne i „przestrzenie społeczne”, w których tworzą swój własny wizerunek, budują towarzyskie relacje i i doświadczają społecznej rzeczywistości. Identyfikacja wpływu czynników psychologicznych, socjologicznych i technologicznych na życie tej grupy i jej zachowania informacyjne wymaga holistycznych badań pozwalających m.in. na ustalenie ich wzajemnych powiązań. Autorzy przedstawili wyniki najnowszych prac badawczych z różnych dyscyplin nauki (m.in. psychologii rozwojowej (klinicznej i socjologicznej), behawiorystyki informacyjnej, informacji naukowej, badań nad mediami) poświęconych sposobom funkcjonowania i komunikowania się młodych ludzi w SNS i używania przez nich mediów w kontekstach prywatnych, społecznych i edukacyjnych, a następnie zaprezentowali wyniki opracowanego przez siebie badania etnograficznego analizującego wzory wykorzystania serwisu Facebook wśród amerykańskich nastolatków, w ramach ich relacji z przyjaciółmi i rówieśnikami.

E-książki mogą w efektywny sposób wspierać misję instytucji edukacyjnych, a do ich zalet, z punktu widzenia odbiorcy, w porównaniu z drukowanymi publikacjami, należy m.in. ich przeszukiwalność, łatwość manipulacji tekstem i 24 godzinna dostępność. Mimo rozwoju technologii cyfrowego papieru i rosnącej funkcjonalności czytników e-książek, ten sposób lektury budzi nadal wiele kontrowersji i wywołuje niekończące się debaty na temat wpływu cyfrowych mediów na użytkowników – z wielu dotychczasowych badań wynika, że czytanie ze standardowego ekranu zabiera więcej czasu i jest obarczone większymi błędami. Celem omawianego artykułu było porównanie użyteczności książek elektronicznych (KE) i papierowych (KP) przy użyciu obiektywnych mierników, takich jak rozumienie tekstu przez użytkownika, zmęczenie oczu i odbiór przydatności KE.