Babin

Artykuł poświęcono analizie i ewaluacji różnych typów mechanizmów wyszukiwania semantycznego w sieci www, w odniesieniu do ich możliwości organizacji i lokalizacji sieciowych dokumentów semantycznych. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu autorzy omawiają w nim infrastrukturę Sieci Semantycznej (SS), charakterystyki różnych typów silników wyszukiwawczych i systemów modelowania wiedzy oraz główne problemy związane z ewaluacją wyszukiwania w SS. Klasyfikują też zestaw atrybutów charakteryzujących poszczególne rozwiązania, przydatny przy ocenie zarządzania semantycznymi dokumentami. Następnie, przeprowadzają, w kontekście sieciowym, jakościową ewaluacji, wg tych kryteriów, 12 semantycznych wyszukiwarek różnego typu, wykorzystując w tym celu metodologię Desmet stosowaną w inżynierii oprogramowania.

W artykule omówiono program AUTHORIS opracowany na Wydziale Informacji i Komunikacji Uniwersytetu w Granadzie w Hiszpanii. Jest to narzędzie umożliwiające generowanie haseł wzorcowych dla rekordów bibliograficznych na podstawie zasobów kartotek wzorcowych i zbiorów słownictwa opublikowanych w modelu Linked Data, za pomocą algorytmów uczenia. AUTHORIS opracowano, by rozszerzyć kontrolę autorytatywną i wymianę informacji między ośrodkami bibliograficznymi i innymi instytucjami.

Centrum Usług Bibliotecznych Nadrenii Północnej -Westfalii (HBZ) eksperymentuje z technologiami Sieci Semantycznej i Linked Open Data (LOD) od 2009 r., koncentrując się zarówno na aspektach technicznych, jak i prawnych związanych ze zmianą paradygmatu dostarczania i reprezentacji danych. Od 2010 r, jako jedna z pierwszych niemieckich instytucji, biblioteka ta udostępnia dane katalogowe w domenie publicznej. Bazujący na nich nowy serwis LOD pn. lobid.org (Linking Open Bibliographic Data) uruchomiono w tej instytucji w sierpniu tego samego roku i od tej pory jest on stale rozwijany (doskonalone są m.in. procesy konwersji, modele danych i oprogramowanie). W artykule przybliżono cele przyświecające twórcom tego projektu, architekturę techniczną i sposób funkcjonowania nowego systemu oraz plany jego dalszego rozwoju

Wraz z rozwojem inicjatywy Linked Open Data (LOD) czyli skojarzonych / powiązanych danych udostępnianych w otwartej formie, coraz bardziej istotnymi elementami nowego, otwartego, globalnego środowiska informacyjnego stają się różnego typu słowniki, stanowiące podstawę funkcjonalności LOD i mogące potencjalnie odgrywać rolę semantycznych punktów odniesienia ułatwiających wzajemne powiązania między heterogenicznymi zbiorami danych i wspierających integrację informacji oraz tworzenie nowych ścieżek ich wyszukiwania. Wdrażanie LOD w słownikach kontrolowanych postulowane jest również w środowisku bibliotecznym, a wśród instytucji, które zajęły się konwersją danych bibliotecznych na ten model wymienić można m.in. biblioteki narodowe Norwegii, Szwecji, Węgier i Bibliotekę Kongresu, jednak implementacja technologii otwartych, powiązanych danych w sektorze związanym z ochroną dziedzictwa kulturowego znajduje się nadal na etapie eksperymentalnym. Autorka omawia jeden z takich pilotażowych projektów, związany z rozwojem słownika nazw osobowych amerykańskich artystów jazzowych dla aplikacji LOD.

Autorzy przedstawiają w artykule dyskusje związane z zasadnością i potrzebą dostosowania obecnie używanych bibliotecznych standardów, takich jak RDA i FRBR do modeli opartych na zasadach Linked Data. Na podstawie przeglądu piśmiennictwa poświęconego standardom metadanych, sieci 2.0 i Linked Data (artykuły z baz Emerald, czasopisma D-lib Magazine, książki i publikacje na blogach), omawiają zasady tego ostatniego modelu oraz bieżący stan jego wykorzystania w bibliotekach, precyzują też kwestie terminologiczne związane z używanymi wyżej pojęciami oraz RDF, RDFS, OWL, SPARQL i URI, a następnie przedstawiają argumenty na rzecz zalet wdrażania założeń Linked Data w bibliotekach cyfrowych oraz związane z tym wyzwania, a także rekomendacje dotyczące przeprowadzenia takiej konceptualnej zmiany. W aspekcie technicznym, proponują odejście od czytelnego maszynowo katalogowania (format MARC) do reprezentacji danych w postaci RDF.

Grafy to nowy model danych dla bibliotek, oferujący nowe możliwości dla usług bibliotecznych. Są one generowane, niezależnie od intencji bibliotekarzy, przy każdorazowym korzystaniu z usług Sieci Semantycznej i standardów reprezentacji danych. W artykule, mającym w zamierzeniu autorów służyć jako przewodnik dotyczący tego zagadnienia, przedstawiono założenia i podstawowe pojęcia teorii grafów, przybliżono też koncepcję Giant Global Graph oraz algorytmy i technikę analizy grafów wykorzystywaną w wyszukiwarce Google, określając przydatność tego typu narzędzi dla bibliotekarzy.

Omówiono badanie poświęcone ewaluacji praktycznych zastosowań narzędzi i technologii Sieci Semantycznej (SS) oraz stopnia ich adaptacji w sektorze informacyjnym i komunikacyjnym w UE. Przedstawiono także prognozy dotyczące przyszłego rozwoju SS, uwzględniając aspekty takie jak dostępność treści, współoperatywność, normalizacja i stabilność języków SS, skalowalność i powszechne przyjęcie tego systemu. Przeanalizowano w tym celu wiele różnorodnych źródeł, w tym raporty projektów finansowanych przez Komisję Europejską w 6. i 7. Programie Ramowym UE, artykuły i wykłady z prestiżowych czasopism naukowych i konferencji, dokumentację nt. aplikacji SS czołowych dostawców oprogramowania i społeczności open source oraz zalecane i powstające standardy jednostki normalizacyjnej W3C i jej zasoby dotyczące studiów przypadku SS i przykładów wykorzystania jej prototypowych systemów