Babin

Jedną z wielu transformacji zachodzących w środowisku akademickim, związanych z coraz powszechniejszym wykorzystywaniem przez studentów mobilnych urządzeń i systemów zarządzania kursami (ang. CMS − Course Management Systems), jest pojawienie się nowych sposobów uczenia się, pisania prac i wykonywania zlecanych zadań, a także zmiana sposobów wykorzystywania bibliotek. Coraz częściej obserwowanym fenomenem jest preferowanie przez studiujących nauki nie w pojedynkę lecz w ramach wspieranych technologicznie grup, biblioteki szkół wyższych muszą więc dostosowywać swoje obiekty i usługi do takich oczekiwań swoich grup odbiorców. W artykule omówiono wyniki ewaluacji biblioteki akademickiej w kategoriach relacji między pracą indywidualną, grupową, doświadczeniami użytkowników i postrzeganiem przez nich określonych miejsca i przestrzeni. Autorzy odwołują się w nim do koncepcji paradygmatów bibliotecznego designu Scotta Bennetta, w której opisuje się przejście od modelu skoncentrowanego na książkach i charakteryzowanego przez architekturę dostosowaną głównie do samodzielnego badania dokumentów, do paradygmatu skupionego na uczeniu się, w którego ramach powstają przestrzenie umożliwiające i inspirujące naukę w wieloosobowych zespołach.

Administratorzy bibliotek i bibliotekoznawcy zajmują się od lat identyfikacją problemów mogących mieć negatywny wpływ na chęć korzystania z tych instytucji, wskazując m.in. na bariery takie, jak rozmiar biblioteki, problemy z posługiwaniem się katalogami online i bazami danych czy brak odpowiednich umiejętności informacyjnych. Coraz większą uwagę specjalistów (por. BABIN [1], [2], [3], [4], [5]) przyciąga też w kontekście tych czynników koncepcja lęku przed biblioteką (ang. library anxiety). Definiuje się go jako zespół nieprzyjemnych odczuć lub stanów emocjonalnych charakteryzujących się dezorientacją umysłową, napięciem, poczuciem niepewności, bezradności, zagubienia i negatywnymi myślami związanymi ze świadomością porażki, pojawiającymi się wyłącznie w trakcie pobytu w bibliotece lub przy rozważaniu jej odwiedzin. Obawa przed korzystaniem z biblioteki i wstyd przed zadawaniem pytań, mogących w opinii studentów ujawnić ich brak kompetencji, traktowane są jako element przyczyniający się do słabych wyników w nauce, a bibliotekarzy zachęca się do poważnego traktowania tego fenomenu w celu opracowania odpowiednich strategii zaradczych. Autorka postanowiła sprawdzić, czy istnieją jakiekolwiek wskaźniki mogące potwierdzić istnienie tego zjawiska i jakie mogą być jego potencjalne uwarunkowania, przeprowadzając badanie w grupie osób rozpoczynających studia na jednym z karaibskich uniwersytetów.

Zależności między szkoleniem użytkowników a poziomem akceptacji i wykorzystania technologii informacyjnych są szeroko dyskutowane w piśmiennictwie, a badania potwierdzają, że edukacja informacyjna może ułatwiać użytkownikom rozpoznanie użyteczności ICT, wpływając tym samym na intencje używania określonych systemów i aplikacji. Jako że biblioteczne portale mogą być złożone, a preferowanie przez studentów przy wyszukiwaniu informacji popularnych internetowych wyszukiwarek skutkuje niskim wykorzystaniem elektronicznych zasobów bibliotek, wiele uczelni stara się zaznajamiać użytkowników z zasadami ich obsługi i zachęcać do pełnej eksploatacji potencjału udostępnianych źródeł online. Aby ocenić, czy uczestnictwo w punktowanych i zintegrowanych z programem zajęć kursach kształcących kompetencje informacyjne może zmienić stosunek do bibliotecznych systemów informacyjnych, autorzy przeprowadzili przekrojowe badanie wśród studentów studiów pierwszego stopnia, analizując czynniki determinujące poprzednie, bieżące i dalsze wykorzystywanie portalu biblioteki akademickiej (PBA).

W artykule przeanalizowano programy kształcenia umiejętności korzystania z informacji naukowej i specjalistycznych baz danych realizowane w bibliotekach szkół wyższych Francji i Hiszpanii oraz sposoby prowadzenia i planowania przez bibliotekarzy zajęć z science information literacy (SIL), porównując je z praktykami w tym zakresie stosowanymi w krajach anglosaskich i omawiając zaobserwowane podobieństwa i różnice.

Urządzenia mobilne (palmtopy, smartfony, tablety, czytniki e-książek i in.) są w dzisiejszych czasach niemal wszechobecne, a dla wielu studentów stanowią one podstawowe narzędzie służące do wyszukiwania informacji i dostępu do zasobów online, biblioteki akademickie nie mogą więc pozwolić sobie na ignorowanie tego trendu. Wielość dostępnych na rynku produktów oraz sposobów świadczenia mobilnych usług jest jednak na tyle duża, że ich wdrażanie, wymagające dodatkowych nakładów pracy, czasu i pieniędzy, może wydawać się trudnym zadaniem. Aby zaoferować bibliotekom punkt wyjścia dla takich inwestycji i stworzyć model najlepszych praktyk na poziomie uniwersyteckim, w artykule przeanalizowano obecny stan serwisów dla użytkowników przenośnego sprzętu w 100 bibliotekach najwyżej notowanych uczelni wyższych w Stanach Zjednoczonych, w tym zakres oferowanych w nich usług, stosowane procedury i napotykane wyzwania.

Jednym z zadań edukacji z zakresu nauk humanistycznych, przyrodniczych i społecznych jest kształtowanie twórczej i krytycznej postawy wobec rzeczywistości, umiejętności krytycznego myślenia, analizy argumentów oraz ich opisywania i uzasadniania, zapewniających podstawy do dalszego samorozwoju i dalszych sukcesów akademickich. Wiele uczelni kształcących w duchu nauk wyzwolonych oferuje więc studentom pierwszego roku zajęcia z edukacji informacyjnej i pisania esejów argumentacyjnych, których częścią są prowadzone przez bibliotekarzy ćwiczenia uczące. jak konstruować artykuły badawcze od strony naukowej, czyli jak szukać źródeł i jak je ocenić i cytować w swoich pisemnych pracach. Celem przedstawionego w artykule badania było przetestowanie zaadaptowanej na sesjach bibliotecznych metody nauczania kompetencji informacyjnych przy pomocy zasad argumentacji brytyjskiego filozofa Stephena Toulmina, by pomóc studentom w rozwijaniu zadanych tematów, ewaluacji źródeł i tworzeniu lepszych uzasadnień, wolnych od błędu konfirmacji (faworyzowania informacji potwierdzających własne przekonania i percepcje).

Ze względu na szybką ekspansję małych mobilnych urządzeń (MMU) na rynku i rosnącą popularność mobilnych aplikacji wśród studentów, zasadne, zwłaszcza dla bibliotekarzy, wydaje się badanie, czy używanie tych kanałów komunikacji może potencjalnie ułatwić zapewnienie łatwego i stałego dostępu do zasobów bibliotecznych i wspomóc proces nauczania. Aby określić odsetek studiujących będących właścicielami MMU, wzory wykorzystania tych narzędzi, zwłaszcza w odniesieniu do wyszukiwania informacji naukowej i materiałów bibliotecznych, i różnych kategorii akademickich i demograficznych, oraz wpływ zajęć ze szkolenia bibliotecznego na stopień wykorzystania treści edukacyjnych za pośrednictwem MMU, autorzy opracowali sondaż online skierowany do studentów programów licencjackich jednej z amerykańskich uczelni.

Coraz bogatsza oferta dostawców baz online oraz pojawienie się sieciowych multiwyszukiwarek wymusza konieczność dostosowania metod prowadzenia edukacji informacyjnej (EI) do nowego środowiska informacyjnego i zachodzących w nim zmian. W artykule omówiono piśmiennictwo poświęcone implementacji platform zintegrowanego wyszukiwania w bibliotekach szkół wyższych i sposobom ich wykorzystywania przez studentów, a następnie przedstawiono propozycję uczenia i ewaluacji kompetencji informacyjnych, w której jako priorytetowy cel potraktowano naukę umiejętności krytycznego myślenia przy ocenie sieciowych zasobów możliwych do znalezienia dzięki nowym narzędziom lokalizacji informacji i systemom zintegrowanego wyszukiwania zasobów bibliotecznych. Wykorzystano w niej, jako ramy teoretyczne, koncepcję „formatu jako procesu” i przeanalizowano, na przykładach, w jaki sposób można włączyć to pojęcie do zajęć EI i jakie stosować strategie, by osiągnąć zakładane efekty nauczania .

Korzystanie ze współczesnych mediów przedstawiane jest powszechnie jako jednoznacznie korzystne i stanowiące rodzaj kapitału kulturowego, natomiast nieuczestniczenie w komunikacji online traktowane jest jako zjawisko negatywne, któremu należy przeciwdziałać. W artykule przedstawiono literaturę fachową dotyczącą zjawiska mediatyzacji (tj. sytuacji, w której media stały się integralną częścią wielu aspektów życia, kształtującą świat społeczny i kulturowy) oraz sytuacji udziału i braku partycypacji w świecie komunikacji medialnej. Następnie przedstawiono badanie jakościowe dot. znaczenia mediów i technologii informacyjno-komunikacyjnych w życiu młodych dorosłych – grupy szczególnie chętnie korzystającej z mediów cyfrowych. Skoncentrowano się na sytuacjach łączności z siecią i jej braku, przy czym stanów tych nie potraktowano w sposób wartościujący – autorzy uznali, że niekorzystanie z mediów online jest jedną z możliwych postaw, która musi stać się przedmiotem badania zmediatyzowanych światów, co pozwoli lepiej zrozumieć doświadczenie życia w rzeczywistości, gdzie media są wszechobecne, a co za tym idzie – ich znaczenie przestaje być dostrzegalne.

Instalowane poza siedzibami bibliotek, samoobsługowe urządzenia umożliwiające korzystanie z zasobów bibliotecznych, w tym samodzielne wypożyczanie i zwroty książek oraz pobieranie materiałów elektronicznych, cieszą się na Tajwanie rosnącym zainteresowaniem, a analiza ich popularności oraz intencji dotyczących ich wykorzystywania może dostarczyć ciekawych informacji na temat zachowań użytkowników i ich nastawienia wobec nowych technologii. W artykule przedstawiono wyniki badania mającego ustalić kluczowe czynniki mające wpływ na podejście użytkowników do FastBook – inteligentnego systemu książkowych automatów, będącego jedną z najnowszych usług tajwańskich bibliotek publicznych. Zaprezentowano również zintegrowany model akceptacji samoobsługowych technologii w bibliotecznym kontekście (STB), w odniesieniu do czynników indywidualnych i technologicznych, analizując szczegółowo różnice między płciami w procesie podejmowania decyzji, w obrębie wszystkich teoretycznych relacji zaproponowanych w przedstawionym modelu.