Babin

Rozwój technologii Sieci Semantycznej zachęca dostawców danych do publikowania własnych treści we wzajemnie powiązanej postaci, w celu klasyfikacji i organizacji informacji w sposób bardziej użyteczny niż w tradycyjnych modelach reprezentacji wiedzy. Tworzenie wzajemnych odwołań między otwartymi zbiorami danych ułatwia też nawigację i wyszukiwanie nowych informacji, a wykorzystanie w tym celu narzędzi pozwalających na automatyczne łączenie określonych pojęć z komponentami chmury Linked Open Data (ang. interlinking tools – IT) i wyszukiwanie relacji między nimi staje się coraz bardziej powszechne. W artykule omówiono wyniki ewaluacji trzech silników IT, wykorzystanych do powiązania dużej, edukacyjnej kolekcji ze zbiorami danych LOD.

Jedną z bardziej znaczących zmian społeczno-ekonomicznych i naukowych w ciągu ostatnich kilku lat było uznanie zbiorów danych za wartościowe aktywa stanowiące dla gospodarki cenny „surowiec” i mogące generować, dzięki rozwojowi powiązanych z nimi serwisów i usług, znaczące zyski. Głównym napędem tej ewolucji stała się Web of Data (Sieć Danych), której szacunkowe rozmiary przekraczają obecnie ponad 100 miliardów semantycznie powiązanych jednostek. Konceptualną realizacją sieci danych jest model Linked Open Data (LOD), który poprzez wykorzystanie sieciowych technologii, takich jak RDF (Resource Description Format), umożliwia otwarcie publicznych danych w czytelnych maszynowo formatach na ponowne używanie i rozpowszechnianie.

Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu przedstawiono problematykę stosowania schematów klasyfikacyjnych w archiwach. W części wstępnej artykułu omówiono definicje pojęcia klasyfikacji piśmiennictwa zawarte w podstawowych portugalskich i międzynarodowych encyklopediach dziedzinowych i słownikach terminologicznych, zwracając przy tym szczególną uwagę na kierunki zmian w podejściu do zagadnień klasyfikacji. Następnie zaprezentowano wyniki badań dotyczących zastosowania różnych narzędzi dostępu do informacji archiwizowanej w placówkach portugalskich w latach 1889-1996 (tablice i schematy klasyfikacji, inwentarze, katalogi, indeksy, przewodniki po zbiorach itp.).

Tezaurusy to ustrukturyzowane słowniki kontrolowane i systemy organizacji wiedzy z określonych dyscyplin, mające ułatwiać wyszukiwanie informacji i wspierać efektywność jego zaawansowanych funkcji. Pełnią one istotne funkcje w systemach informacyjnych, a wraz z rozwojem inicjatyw sieci 3.0 i standardów reprezentacji informacji w interoperacyjnych formatach, tezaurusy zaczęto postrzegać jako wsparcie dla semantycznego wyszukiwania i innych serwisów o wartości dodanej. Nowe narzędzia do zarządzania tezaurusami umożliwiają nie tylko ich tworzenie, lecz również edycję, i wykorzystywanie do różnych zadań, jednak funkcjonalność dostępnych systemów tego typu i ich kompatybilność z rekomendacjami W3C różnią się znacząco. Aby ułatwić użytkownikom wybór odpowiedniego oprogramowania, w artykule zaproponowano ramy dla porównania tych instrumentów, czyli metodę ich systematycznej ewaluacji z perspektywy Sieci Semantycznej, omawiając przyjętą metodologię, listę elementów do oceny i zestaw danych wykorzystanych w ewaluacji. W badaniu uwzględniono otwarte, bezpłatne narzędzia, zwracając szczególną uwagę na kwestie funkcjonalności, interoperacyjności informacji i zgodności ze specyfikacją SKOS i składnią RDF.

Artykuł, bazujący na prezentacji przedstawionej przez autora na konferencji ODOK 2010, poświęcono omówieniu badań nad wprowadzaniem modelu Linked Data i Sieci Semantycznej na platformie Europeana. Przedstawiono w nim rozwój i założenia tego projektu, jego planowaną architekturę informacyjną oraz zagadnienia związane z implementacją funkcji wyszukiwania semantycznego, opisując na konkretnych przykładach przyjęty model danych, ich semantyczną warstwę, prototyp semantycznego wyszukiwania oraz kwestie związane z interoperacyjnością i Linked Open Data.

Transmedia to zestaw technik narracji i produkcji mediów wykorzystujących wiele platform medialnych (tekst pisany, film, programy telewizyjne i radiowe, blogi, komiksy lub gry, i wydarzenia w świecie rzeczywistym) do opowiedzenia jednej, wielowątkowej historii, lub stworzenia jednego, fikcyjnego świata. Każde z mediów opowiada ich unikalną część i łączy się z innymi na różnych płaszczyznach, umożliwiając odbiorcy pogłębiony odbiór całości, a także tworzenie na tej podstawie nowych tekstów kulturowych. Artykuł poświęcono omówieniu tego fenomenu w kategoriach teorii organizacji bibliografii, analizując możliwości bibliograficznego modelowania opowieści transmedialnych oraz ich cechy w kontekście bibliograficznych jednostek i relacji, z odwołaniem do konceptualnych modeli FRBR i FRBRoo.

VIAF -Wirtualna Międzynarodowa Kartoteka Haseł Wzorcowych, zawiera (stan na kwiecień 2014) 38 milionów nazw osobowych wraz ze 130 mln powiązanych z nimi rekordów wzorcowych i bibliograficznych, wyrażonych w wielu językach, alfabetach i formatach. Jej aktualizacje dokonywane są co miesiąc, a w trakcie tej procedury powtarza się procesy dopasowywania i klasteryzacji haseł z poszczególnych kartotek wzorcowych, korzystając z technologii Haadop. Ponieważ stosowany w tym celu algorytm nie jest stuprocentowo skuteczny, a nadsyłane przez biblioteki rekordy nie zawsze poprawne – cały proces nie jest wolny od błędów – niejednoznaczności występują na różnych jego etapach, od początkowego dopasowywania rekordów z wariantami nazw do tworzenia klastrów. W artykule omówiono mechanizm i poszczególne etapy automatycznego łączenia i klasteryzacji danych wzorcowych oraz podejście OCLC do eliminacji błędnych identyfikacji; przybliżono też założenia, rozwój i potencjał VIAF.

Funkcje społecznej klasyfikacji, czyli możliwości samodzielnej kategoryzacji i opisu oferowanych w sieci lub współtworzonych przez użytkowników zasobów, udostępniane są przez coraz więcej serwisów online, a narzędzia tego typu cieszą się wśród internautów rosnącą popularnością. Potencjał systemów tagowania, projektowanych pierwotnie jako wsparcie dla zarządzania osobistymi treściami, może być wykorzystywany również w mechanizmach wyszukiwania społecznościowego, rekomendacji i optymalizacji wyszukiwań, jako że pozwala na modelowanie wzorów zachowań odbiorców, ich preferencji oraz powiązań w obrębie powstających wokół takich serwisów społeczności. Olbrzymia liczba generowanych przez użytkowników metadanych daje też możliwości poprawy istniejących systemów i tworzenia nowych, w tym celu konieczne jest jednak zrozumienie specyfiki wykorzystania bieżących rozwiązań. W artykule dokonano przeglądu piśmiennictwa poświęconego wzorom produkcji treści w systemach tagowania oraz ewolucji folksonomii, scharakteryzowano też 3 najpopularniejsze systemy społecznej indeksacji: CiteULike, Connotea i Delicious, a następnie przedstawiono wyniki badania poświęconego analizowanym jak dotąd jedynie pobieżnie aspektom zachowań ich użytkowników, związanych ze społecznym tagowaniem, mającego na celu uzupełnienie rezultatów realizowanych wcześniej projektów badawczych.

Wertykalność oraz powiązane z nią figury są powszechnie używane jako przestrzenne metafory mające wyrażać hierarchię odnoszoną do informacji i wiedzy. Przenośnie te znajdują także odzwierciedlenie w architekturze bibliotecznej. Wiele bibliotek zbudowano w formie wież lub wysokich, wielopoziomowych struktur, przeobrażając utopijne idee dotyczące uniwersalnych systemów organizacji informacji w język architektury i tworząc wzajemne powiązanie między intelektualnym dorobkiem ludzkości i przestrzenią. W artykule przeanalizowano, na przykładach konkretnych obiektów powstałych w ciągu ostatniego stulecia, różne sposoby symbolicznego wyrażania pionowego wymiaru wiedzy w budownictwie bibliotecznym i różne podejścia do przestrzennej prezentacji i interpretacji poglądów dotyczących konstrukcji, dekonstrukcji lub rekonstrukcji systemów językowych i informacyjnych.

Inicjatywy na rzecz budowy OpenCourseWare (OCW), czyli otwartych zasobów edukacyjnych to coraz bardziej popularny fenomen w środowisku akademickim, a liczba cyfrowych treści i kursów online oferowanych w wolnym dostępie przez uczelnie na całym świecie stale wzrasta; nie wypracowano jednak jak dotąd znormalizowanych zasad implementacji tego typu projektów, poszczególne platformy edukacyjne różnią się więc między sobą sposobem wewnętrznej organizacji, strukturą i infrastrukturą technologiczną. Materiały deponowane w repozytoriach OCW nie są też opisywanie w ujednolicony sposób, a jednym z największym wyzwań, przed jakimi stoi ruch Open Access jest heterogeniczność istniejących repozytoriów OCW i problemy związane ze współpracą międzyuczelnianą oraz możliwością wyszukiwania i ponownego wykorzystywania oferowanych zasobów. W artykule zaproponowano wykorzystanie modelu Linked Open Data jako ram dla stworzenia bardziej zintegrowanego i współoperatywnego systemu wymiany, odkrywania i współdzielenia danych i metadanych dostępnych w ramach modelu OCW, w tym przez strony OCW-Universia – konsorcjum promującego i upowszechniającego koncepcję otwartych platform edukacyjnych w krajach Ameryki Łacińskiej.