Babin

Mimo wielu ograniczeń, masowe wykłady prowadzone dla setek studentów i zakładające jednostronną komunikację między prowadzącym a odbiorcami, stały się nieodłączną częścią procesu dydaktycznego we współczesnych szkołach wyższych. W odpowiedzi na mankamenty tego modelu kształcenia (niska efektywność nauczania, mało możliwości angażowanie studentów, brak czasu na zindywidualizowane relacje typu mistrz-uczeń), opracowano różnego typu narzędzia zdalnej komunikacji i systemy zarządzania kształceniem, są one jednak postrzegane – w pierwszy przypadku, jako rozwiązania kosztowne, w drugim – jako pomoc o charakterze administracyjnym, a nie pedagogicznym. W artykule omówiono wyniki badania sprawdzającego przydatność niezwykle popularnego wśród studentów serwisu Facebook jako medium komunikacji pozalekcyjnej (ang. out-of-class – OCC), uzupełniającego kognitywne i afektywne efekty uczenia się w systemie masowego kształcenia na poziomie uniwersyteckim.

Przenośnie urządzenia do przetwarzania danych mogą ułatwiać uczącym się dostęp do treści edukacyjnych oraz interakcje z wykładowcami i rówieśnikami, niezależnie od lokalizacji, a przydatność tych przyrządów jako narzędzi komunikacyjnych i pomocy naukowych znacząco wzrasta przy powiązaniu ich z mediami społecznościowymi,. Z badań sondażowych ECAR (Educase Center for Applied Research) z 2012 r. wynika, że studenci stanowią grupę chętnie adaptującą technologie mobilne i sieć 2.0 do swoich potrzeb – 67% respondentów było przekonanych, że mają one pozytywny wpływ na ich osiągnięcia akademickie i potwierdzało ich wykorzystywanie w toku studiów, nie zgromadzono jednak jak dotąd zbyt wielu danych empirycznych na temat faktycznych sposobów wykorzystywania mobilnej elektroniki i sieci społecznościowych w procesie nauczania i uczenia się w szkołach wyższych. Z tego względu autorzy postanowili sprawdzić wpływ integracji przenośnego sprzętu i sieciowych serwisów na te procesy z punktu widzenia uczestników zajęć akademickich, badając doświadczenia studentów trzech amerykańskich uczelni. Artykuł zawiera omówienie piśmiennictwa poświęconego podstawom e-learningu oraz zastosowań mobilnej edukacji i internetowych platform komunikacyjnych do angażowania użytkowników, ułatwiania współpracy w nauce i uczenia się, a następnie prezentację wyników przeprowadzonego przez nich badania.

W tworzonych w ciągu ostatnich kilku dekad standardach edukacyjnych dla szkolnictwa wyższego podkreśla się wartość tworzenia środowisk nauczania zorientowanych na uczących się (learner-centered), zakładających wykorzystanie aktywnych, dogodnych dla studentów strategii kształcenia i najnowszych rozwiązań technologicznych, przyznanie głównej roli studiującym, a nie wykładowcom i pozwolenie tym pierwszym na czynne angażowanie się w wykonywanie złożonych zadań i przejęcie kontroli nad własnym procesem uczenia się. Jednym z podejść dydaktycznych tego typu jest model odwróconego nauczania (flipped classroom) (zob. babin.bn.org.pl/?p=2164). Mimo że jest on wdrażany w edukacji od ponad 15 lat, nie przeprowadzono jak dotąd wielu badań poleconych zasadom projektowania odwróconych zajęć w różnych kontekstach dyscyplinarnych. Autorzy postanowili w związku z tym przeanalizować metodologię i kryteria organizacyjne trzech pilotażowych, odwróconych programów zajęć: z zakresu socjologii, inżynierii i nauk humanistycznych, prowadzonych na Uniwersytecie Południowej Kalifornii (USC) w Los Angeles, w ramach studiów 1. stopnia.

W artykule, na podstawie systematycznego przeglądu fachowego piśmiennictwa, przeanalizowano warunki mogące zapewnić długoterminowe powodzenie i trwałość inicjatyw e-learningowych podejmowanych na uczelniach wyższych, identyfikując czynniki powiązane z kwestiami instytucjonalnymi, projektowymi, technologicznymi, programowymi i personalnymi (oceny studentów i kadry naukowej). Odwołano się przy tym do prac autorów badań empirycznych opublikowanych w recenzowanych źródłach, i poświęconych lokalnym programom e-learningu, porównując inicjatywy, które były nadal prowadzone po upływie 3 lat od publikacji dotyczących ich artykułów, z projektami które zawieszono lub przerwano. Następnie wykorzystano późniejsze raporty autorów wyjaśniające i oceniające, wg ważności, rolę każdego z wymogów w kontynuacji danego przedsięwzięcia (do czasu w którym prowadzono badanie) lub jego wcześniejszym zakończeniu.

W rankingach najbardziej perspektywicznych kierunków studiów i dyplomów uniwersyteckich, pod względem wysokości zarobków i szans na znalezienie dobrze płatnej pracy, bibliotekoznawstwo i informacja naukowa (BIN) zajmują zazwyczaj niskie pozycje – np. wg prognoz magazynu Forbes z 2012, porównujących 35 popularnych w Stanach Zjednoczonych dyplomów 2. stopnia, magisterium z bibliotekoznawstwa znalazło się na ostatniej pozycji (w 2013 – również ostatniej, a w 2014 – na 3 od końca), jako stopień mogący gwarantować stabilność zatrudnienia i godziwe zarobki w średnim stadium kariery zawodowej. Aby sprawdzić wiarygodność tych szacunków, autorzy przeanalizowali wysokość płac amerykańskich bibliotekarzy dziedzinowych i specjalnych, wykorzystując w tym celu dane z kwestionariuszy płacowych Special Libraries Association. Ich wyniki porównano z indeksem CPI (wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych) z lat 1982-2012, traktowanym jako miara inflacji i zmian kosztów utrzymania.

Szybki rozwój technologii 2.0 i sieci społecznościowych wpłynął znacząco na zmianę paradygmatu edukacji informacyjnej (EI) i zapoczątkował myślenie o niej w kontekście interaktywnych, partycypacyjnych środowisk, w które angażują się studenci, i które wiązane są przez badaczy z erozją kontekstów informacyjnych, wynikającą m.in. z decentralizacji i oddolnego charakteru klasyfikacji zasobów sieciowych. Dostosowanie programów kształcenia do nowych, sieciowych wyzwań i dekontekstualizacji informacji wydaje się podstawowym problemem edukacyjnym i głównym zadaniem pedagogiki 2.0. W artykule zaproponowano przetestowany praktyce, nowy model nauczania i ćwiczenia EI, wykorzystujący platformy społecznościowe do uczenia metaliteracy – metapiśmienności rozumianej przez autorki jako krytyczna świadomość tego, co i dlaczego robimy z informacją oraz umiejętność skutecznego uczestnictwa w środowiskach online.

Projekty MOOC – masowych, otwartych kursów online (zob. babin.bn.org.pl/?p=1898, babin.bn.org.pl/?p=2075, babin.bn.org.pl/?p=2516), realizowane pierwotnie głównie w Stanach Zjednoczonych, zyskują na świecie coraz większą popularność, a do ruchu MOOC przyłącza się coraz więcej europejskich uniwersytetów. Wraz ze wzrostem oddziaływania tych inicjatyw staje się również jasne, że ich rozwój na Starym Kontynencie, w tym zwłaszcza w krajach niemieckojęzycznych, nie może przebiegać w taki sam sposób jak Ameryce Północnej, z powodu odmienności systemów edukacyjnych i ramowych wymagań oraz uwarunkowań prawno-gospodarczych. Implementacja różnych typów MOOC w Europie Środkowej wiąże się z wieloma trudnościami, do których należy podchodzić uwzględniając lokalny kontekst. Artykuł poświęcono analizie, z lokalnej perspektywy, korzyści i ryzyka związanych z oferowaniem MOOC  oraz omówieniu wstępnych warunków, które muszą spełnić uczelnie i władze by umożliwić budowę i upowszechnienie platform MOOC oraz wsparcie dla otwartej edukacji. Przedyskutowano również, na przykładzie Austrii, wyzwania związane z tworzeniem i dystrybucją treści, ewaluacją wiedzy i rozwojem modeli finansowania MOOC.

Pod wpływem nacisków politycznych, szybkiego rozwoju technologii informacyjnych i ze względów ekonomicznych, coraz więcej uczelni wykorzystuje w procesie kształcenia e-teksty i innego typu zasoby dostępne drogą elektroniczną. Zmiany te dotyczą zarówno programów stacjonarnych, jak i tych oferowanych w modelu e-learningu lub w systemie łączonym (ang. blended learning). Ulegając tym trendom, administratorzy uczelni zakładają często, że cyfrowe lektury i materiały edukacyjne są nie tylko tańsze, lecz też bardziej przydatne w procesie nauki, zwłaszcza dla studentów z pokolenia cyfrowych tubylców. W omawianym w artykule badaniu postanowiono sprawdzić realistyczność powyższych założeń, analizując, czy faktycznie wykorzystywanie tekstów w formie elektronicznej pozwala, w porównaniu z drukowanymi zasobami, na bardziej efektywne uczenie się i czy ich używanie przynosi znaczące oszczędności.

Fachowe piśmiennictwo dotyczące repozytoriów uczelnianych koncentruje się głównie na zagadnieniach związanych z ich tworzeniem, ustalaniem zawartości i pozyskiwaniem publikacji, często pomija się natomiast kwestie późniejszego wykorzystania zgromadzonych dokumentów przez użytkowników. Ponieważ repozytorium instytucjonalne (IR) Stanowego Uniwersytetu Utah (USU) ma za sobą wstępny okres organizacji i wkroczyło już w fazę dojrzałości, skupiono się na badaniu dotyczącym jego użytkowników końcowych.

Mobilne technologie komunikacyjne (MTL) niosą za sobą zarówno nowe szanse edukacyjne, jak i duże wyzwania. Urządzenia takie jak smart fony, iPady, czy tablety są coraz powszechniej używanie i cieszą się dużą popularnością wśród studentów, a ich funkcje, coraz to nowe możliwości zastosowań oraz fakt, że stanowią własność prywatną, utrudniają władzom uniwersyteckim wprowadzanie regulacji dotyczących ich dozwolonego użycia i kontrolowanie sposobów ich wykorzystywania. Niezależnie od tych trudności, uczelnie mają zobowiązania wobec osób studiujących i uczących na ich terenie i muszą odpowiednio zabezpieczać ich prawa. W artykule przybliżono w jaki sposób brytyjskie szkoły wyższe podchodzą do kwestii używania MTK i jak wykorzystują ich edukacyjny i pedagogiczny potencjał, ograniczając jednocześnie ryzyko związane z naruszeniami prywatności i praw własności intelektualnej.