Babin

W artykule dokonano szerokiego przeglądu stanu, głównych tendencji rozwojowych i niedostatków i osiągnięć czeskiego bibliotekarstwa po roku 1989. Zmiany społeczno-polityczne negatywnie odbiły się zwłaszcza na sieci bibliotek ekonomicznych i technicznych – ich liczba zmniejszyła się aż o 77% (z 653 w roku 1991 do 158 w 1997) oraz bibliotek szpitalnych (z 239 w roku 1993 do 94 w 2012). Związane to było z prywatyzacją i likwidacją przedsiębiorstw oraz przejściem na ekonomię rynkową. Wzrost cen książek, zmiana sposobu finansowania bibliotek, zmiany administracyjne i przemiany społeczne spowodowały też znaczący spadek liczby czytelników i wypożyczeń w bibliotekach publicznych.

Według danych statystycznych z 2013 r. 20,5% ludności Niemiec (16, 3 mln osób) stanowią imigranci, przy czym aż 9,7 mln uzyskało obywatelstwo niemieckie. Większość z nich to Europejczycy (69,4%), ale też prawie 13% stanowią Turcy. Parę lat temu kanclerz A. Merkel ogłosiła, że koncepcja wielokulturowego społeczeństwa nie sprawdziła się – imigranci na ogół słabo znają język niemiecki, często są bezrobotni i nie doceniają wartości innych kultur poza własną. W 2007 r. rząd Niemiec ogłosił plan integracji społecznej (Nationalen Integrationsplan). W artykule zdefiniowano podstawowe pojęcia związane z obsługą biblioteczną mniejszości etnicznych, założenia polityki niemieckiej w tym zakresie oraz zadania jakie władze stawiają przed bibliotekami publicznymi.

Zgodnie z zaleceniami władz oświatowych, biblioteki publiczne na Białorusi nie ograniczają się do świadczenia tradycyjnych usług bibliotecznych, ale powoli przekształcają się w ośrodki muzealne, centra edukacyjne, społeczno-kulturalne i informacyjne. W artykule pPodano liczne przykłady bibliotek, które osiągnęły sukcesy w tym zakresie.

Urządzenia mobilne (palmtopy, smartfony, tablety, czytniki e-książek i in.) są w dzisiejszych czasach niemal wszechobecne, a dla wielu studentów stanowią one podstawowe narzędzie służące do wyszukiwania informacji i dostępu do zasobów online, biblioteki akademickie nie mogą więc pozwolić sobie na ignorowanie tego trendu. Wielość dostępnych na rynku produktów oraz sposobów świadczenia mobilnych usług jest jednak na tyle duża, że ich wdrażanie, wymagające dodatkowych nakładów pracy, czasu i pieniędzy, może wydawać się trudnym zadaniem. Aby zaoferować bibliotekom punkt wyjścia dla takich inwestycji i stworzyć model najlepszych praktyk na poziomie uniwersyteckim, w artykule przeanalizowano obecny stan serwisów dla użytkowników przenośnego sprzętu w 100 bibliotekach najwyżej notowanych uczelni wyższych w Stanach Zjednoczonych, w tym zakres oferowanych w nich usług, stosowane procedury i napotykane wyzwania.

Możliwości zapewniane przez nowe technologie informacyjno-komunikacyjne skłaniają władze coraz większej liczby państw do przenoszenia informacji o ich działaniach, usługach i zasobach na rządowe strony www, co ogranicza milionom obywateli, pozbawionych możliwości korzystania z Internetu i odpowiednich technicznych kompetencji, dostęp do zasobów i usług sektora publicznego. Osoby takie polegają często na bibliotekach publicznych jako miejscach w których mogą dotrzeć do rządowych źródeł i uzyskać pomoc w ich wykorzystywaniu, w Stanach Zjednoczonych instytucje te nie otrzymują jednak odpowiedniej pomocy od władz państwowych i lokalnych samorządów, niezbędnej by świadczyć takie usługi na odpowiednim poziomie. W artykule przeanalizowano strukturę sieci bibliotek rządowych funkcjonujących na wszystkich szczeblach administracji w tym kraju, by określić ich wzajemne relacje oraz możliwości wspierania bibliotek publicznych w misji ułatwiania przepływu publicznych informacji dla wszystkich zainteresowanych.

Participatory library – biblioteka partycypacyjna (zob. babin.bn.org.pl/?p=1534), to termin odnoszący się do idei zakładającej, że w pełni zintegrowany system biblioteczny musi pozwalać użytkownikom na współkształtowanie nie tylko peryferyjnych, ale także podstawowych funkcji bibliotecznych, takich jak systemy katalogowe. Realizacja tych założeń jest coraz łatwiejsza dzięki nowym technologiom ułatwiającym zmianę relacji między bibliotekarzami a odbiorcami, którzy mogą być już nie tylko konsumentami usług, lecz współtwórcami i dostawcami informacji. Przyjmując taki właśnie, partycypacyjny, skoncentrowany na użytkowniku punkt widzenia, w bibliotece Uniwersytetu Tsinghua (TU) w Chinach, stworzono, posiłkując się technologiami sztucznej inteligencji (AI), mówiącego chatbota (zob. babin.bn.org.pl/?p=1164) o nazwie Xiaotu, który odgrywa rolę bibliotekarza w różnych lokalizacjach, pozwalając zainteresowanym czytelnikom na uczestniczenie w kształtowaniu zbiorów w inteligenty i interaktywny sposób.

Otwarte biblioteki, czyli placówki działające przez określoną część godzin bez obsady personelu to coraz bardziej popularny model wprowadzany w duńskim systemie bibliotecznym od niemal dekady (por. babin.bn.org.pl/?p=1261, BABIN 2008/1/65), a strategię zwiększania dostępności miejskich bibliotek przez zapewniania coraz dłuższych godzin ich pracy w mieszanym systemie – w części samoobsługowym, w części – ze wsparciem bibliotekarzy, realizuje się także w Północnej Jutlandii, w bibliotekach publicznych Aalborg (BPA). W artykule omówiono założenia i zasady działania tego modelu, główne czynniki decydujące o jego udanej implementacji oraz odbiór takiej formy usług przez użytkowników.

W Rosji coraz więcej dzieci i młodzieży traktuje Internet jako główne źródło informacji. Uwzględniono to w opracowanej przez Rosyjskie Stowarzyszenie Biblioteczne, koncepcji rozwoju bibliotek dziecięcych i młodzieżowych na lata 2014-2020, która przewiduje rozszerzenie i stałe doskonalenie bibliotecznych usług elektronicznych. W artykule krótko przedstawiono proces komputeryzacji centralnych bibliotek dziecięcych, rodzaje świadczonych przez nie usług oraz już zrealizowane najciekawsze projekty.

Serwis mikroblogowy Tumblr opisywany jest często jako „zapomniana” sieć społecznościowa, gdyż brakuje pogłębionych badań i formalnych studiów koncentrujących się na tym unikalnym medium, stanowiącym połączenie platformy publikacji (nie narzucającej ograniczeń długości wpisów) i społecznościowego portalu. Mimo skupiania uwagi większości badaczy analizujących internetowe społeczności na portalach Facebook i Twitter, Tumblr cieszy się rosnącym zainteresowaniem internautów (udostępnia obecnie ponad 240 mln blogów, a liczba jego użytkowników zwiększyła się w 2014 r. o 28,4 %); nie jest też omijany przez bibliotekarzy. Autorka postanowiła sprawdzić, w jaki sposób amerykańskie biblioteki, biblioteczne archiwa, kolekcje cyfrowe i jednostki gromadzące zbiory specjalne używają tego kanału komunikacji, prezentując charakterystykę, możliwości oraz wyniki ilościowej analizy statystyk wykorzystania serwisu.

Hangouts to bezpłatna aplikacja sieciowa Google+ pozwalająca użytkownikom na inicjowanie i prowadzenie konferencji wideo online, nadawanie ich z wykorzystaniem opcji Hangouts On Air oraz automatyczne archiwizowanie w formie nagrań na własnych kontach na portalach Google+ i YouTube. Platforma ta udostępnia przestrzeń zarówno dla nieformalnych interakcji w grupach znajomych, jak i prowadzenia bardziej formalnych spotkań i konwersacji. Wszechstronność, otwartość i przystępność Hangouts może być przydatna dla bibliotek, autor postanowił więc zaprezentować potencjalne zastosowania tej technologii w środowisku bibliotecznym oraz proces jej uruchamiania i wykorzystywania, na przykładzie pozytywnych doświadczeń związanych z jej wdrożeniem przez komitet doradczy ds. technologii (Program Advisory Committee – PAC) południowo-wschodniego i atlantyckiego regionu Narodowej Sieci Bibliotek Medycznych (National Network of Libraries of Medicine) w Stanach Zjednoczonych.