Babin

Pod wpływem nacisków politycznych, szybkiego rozwoju technologii informacyjnych i ze względów ekonomicznych, coraz więcej uczelni wykorzystuje w procesie kształcenia e-teksty i innego typu zasoby dostępne drogą elektroniczną. Zmiany te dotyczą zarówno programów stacjonarnych, jak i tych oferowanych w modelu e-learningu lub w systemie łączonym (ang. blended learning). Ulegając tym trendom, administratorzy uczelni zakładają często, że cyfrowe lektury i materiały edukacyjne są nie tylko tańsze, lecz też bardziej przydatne w procesie nauki, zwłaszcza dla studentów z pokolenia cyfrowych tubylców. W omawianym w artykule badaniu postanowiono sprawdzić realistyczność powyższych założeń, analizując, czy faktycznie wykorzystywanie tekstów w formie elektronicznej pozwala, w porównaniu z drukowanymi zasobami, na bardziej efektywne uczenie się i czy ich używanie przynosi znaczące oszczędności.

Dane do analizy zebrano przy pomocy kwestionariuszy przeprowadzonych w grupie 101 studentów 2 programów licencjackich na wydziałach biologii i telekomunikacji Indiana University w Bloomington (IUB) pod koniec 2010 r.; dokonano też przeglądu i omówienia literatury przedmiotu. Respondenci mieli dostęp do elektronicznych wersji wszystkich materiałów, które należało przeczytać na konkretne zajęcia, przez biblioteczny system e-reserve (łącznie 517 stron na telekomunikacji i 217 – biologii). Na żadnym z kierunków, w trakcie semestru, którym prowadzono sondaż, nie wymagano znajomości źródeł dostępnych wyłącznie w formie drukowanej. Badanych pytano m.in. o oszacowanie odsetka obowiązkowych lektur, które czytali po ich wydrukowaniu, i tych czytanych z ekranu komputera, czas i nakłady poświęcane na ich wydruk i ewentualnie oprawę, preferencje dotyczące formatu tekstów z którymi muszą się zapoznawać oraz powody wyboru konkretnego medium (druku bądź formy elektronicznej). Zbierano też odpowiedzi nt. biegłości komputerowej badanych, godzin nauki i chęci płacenia za hipotetyczny komplet drukowanych materiałów niezbędnych w czasie studiów.

Okazało się, że ok. 2/3 studentów drukuje przynajmniej część tekstów, z którymi musi się zapoznać. Koszty wydruku były dla większości z nich znacząco niższe niż hipotetyczna cena całego kompletu drukowanych źródeł. Jednocześnie niemal połowa wszystkich wymaganych stron była czytana online, 1/3 – drukowana. Respondenci w nieznacznej większości (56,4%) preferowali w trakcie nauki format cyfrowy, o ile był dostępny za darmo, głównie ze względu na możliwość zmniejszenia wydatków na naukę, przy czym znacząca część z nich uważała, że uczą się i czytają więcej, gdy mają dostęp do drukowanych pozycji, m.in. z powodu komfortu czytania tekstów na papierze (69,3%), możliwości łatwego zaznaczania fragmentów tekstu i nanoszenia własnych uwag (81,2%), i łatwiejszego przygotowywania się do egzaminów (65,3%). Potwierdza to wyniki wcześniejszych badań, wg których, dostępne za darmo lektury w formie elektronicznej są cenione przez studentów ze względu na potencjalne oszczędności, natomiast w przypadku kryteriów takich jak łatwość czytania, uczenia się, podkreślania i robienia notatek oraz efektywność nauki – uczący się wolą korzystać z druku. Może też sugerować, że powody dla których uczelnie i studenci wykorzystują teksty dostarczane elektronicznie, są rozbieżne.