Babin

W czasach Związku Radzieckiego nazwa biblioteki nie grała istotnej roli identyfikacyjnej. Na ogół określała rodzaj placówki (naukowa, publiczna), jej status (miejska, obwodowa), numer filii itp. Patronami bibliotek, podobnie jak innych instytucji kultury, byli klasycy literatury, wodzowie rewolucji, działacze komunistyczni, upamiętniano znaczące wydarzenia, organizacje polityczne itp. Po rozpadzie ZSRR przemianowano główne biblioteki krajowe. Powszechnie określaną jako „Leninka” Państwową Bibliotekę ZSRR im. W.I. Lenina przemianowano na Rosyjską Bibliotekę Państwową, a dotąd określaną przez Petersburżan jako „Publiczka” Publiczną Bibliotekę im. M.E. Sałtykowa Szczedrina (dawniej Cesarską Bibliotekę Publiczną) – na Rosyjską Bibliotekę Narodową. Za tymi zmianami poszły następne – biblioteki coraz częściej zyskiwały nazwy nie odwołujące się do osób i rozszerzyły zakres swoich patronów osobowych.

W 2015 roku w Stawropolskiej Krajowej Bibliotece dla Niewidomych i Słabowidzących (SKBSS) im. W. Majakowskiego, w ramach realizowanego przez tę bibliotekę programu Wektory innowacyjnego rozwoju – turystyka dostępna dla wszystkich i biblioteka specjalna – perspektywy integracji, utworzono Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Wspierania Turystyki Dostępnej dla Wszystkich – Invaturinfo. Rosja ratyfikowała konwencję ONZ dotyczącą praw osób niepełnosprawnych, co m.in. wpłynęło na zwiększone zainteresowanie środowiska bibliotecznego tą grupą użytkowników. Biblioteki w różnych miastach we współpracy z biurami podróży i innymi organizacjami coraz częściej organizują dla tej grupy ludzi wycieczki i różne imprezy kulturalne. W artykule przedstawiono cele i zadania realizowane przez Invaturinfo.

W znanej książce na temat sposobów skutecznego zarządzania firmą – Best service is no service, autorstwa Billa Price’a i Davida Jaffe sformułowano szereg zasad sprzyjających poprawieniu efektywności pracy instytucji. Autorka artykułu, dyrektor ds. badań naukowych Publicznej Biblioteki Naukowo-Technicznej Syberyjskiego Oddziału Rosyjskiej Akademii Nauk (GPNTB SO RAN), omawia w jaki sposób zasady te znajdują zastosowanie przy zarządzaniu biblioteką naukową. Oczywiście pozornie paradoksalne stwierdzenie sugerujące, że brak usług bibliotecznych poprawi jakość pracy nie traktuje się w książce i artykule dosłownie. Chodzi o usprawnienie pracy przez uproszczenie procedur.

W grudniu 2014 roku weszło w życie rozporządzenie prezydenta Rosji pn. „Podstawy państwowej polityki kulturalnej”. Mowa w nim między innymi o konieczności zachowania w tym kraju różnorodności kulturowej i etnicznej. Wiele bibliotek na terenie całego kraju zaczęło w związku z tym realizować programy dla społeczności zróżnicowanych pod względem narodowościowym i kulturowym.

W ciągu ostatnich 20 lat, biblioteki publiczne, regionalne, akademickie i narodowe w Rosji, Europie Wschodniej i Eurazji rozbudowały unikalne zbiory źródeł naukowych online (portali dziedzinowych, przewodników badawczych, archiwów cyfrowych, repozytoriów instytucjonalnych, baz abstraktów i indeksowanego piśmiennictwa, katalogów ogólnych i dziedzinowych itp.), które stały się istotnymi narzędziami dla społeczności naukowej na całym świecie. Transformacje związane z rozwojem infrastruktur informacyjnych i zarządzaniem wiedzą wymusiły opracowanie nowych modeli usług, wprowadzających materiały online do konsultacji badawczych, dzielenia się zbiorami i środowisk edukacyjnych; zapewniły też specjalistom informacji naukowej dodatkowe narzędzia świadczenia usług lokalnie i zdalnie.

Kryzys finansowy ostatnich lat dotknął w Rosji nie tylko małe miasta, ale i część większych metropolii. W artykule przybliżono, jak biblioteki radzą sobie z dążeniem do realizacji misji i zaleceń władz resortowych w realiach finansowych ograniczeń, omawiając związane z tym wyzwania na przykładzie systemu biblioteczno-informacyjnego miasta Rubcowska.

Po upadku ZSRR, ujawnił się problem tzw. zbiorów przemieszczonych, czyli takich, które zmieniły lokalizację na skutek działań wojennych – książek zdobycznych i utraconych; podjęto wówczas również pierwsze próby podjęcia międzynarodowej współpracy w zakresie dokumentacji poniesionych strat. Już w 1992 r., z inicjatywy dyrektorki Wszechrosyjskiej Państwowej Biblioteki Piśmiennictwa Zagranicznego (Vserossijskaâ Gosudarstvennaâ Biblioteka Innostrannoj Literatury – VGBIL), E. Ju. Genievoj, zorganizowano okrągły stół „Restytucja zbiorów bibliotecznych i współpraca europejska”, z udziałem przedstawicieli głównych bibliotek niemieckich i rosyjskich.

W artykule zdefiniowano modelowanie jako tworzenie symbolicznego obrazu (jego wyobrażenia, schematu, opisu) dowolnego obiektu lub systemu obiektów. W szerokim sensie model utożsamia się z systemem odwzorowującym lub odtwarzającym oryginalny obiekt. Wspólną cechą wszystkich modeli jest przenoszenie pewnej informacji o oryginale. Modelowanie umożliwia sprawdzenie obowiązujących teorii naukowych oraz ogląd obiektu badań poprzez analizę systemową jego części składowych. Za pierwsze modele można uznać mapy, choć modelowanie jako metoda badań naukowych rozwinęło się dopiero w XX w. Częste ostatnio zastosowanie modelowania w bibliotekarstwie związane jest optymalizacją procesów technologicznych – pozwala ujawnić i badać wzajemne powiązania, integrować procesy i systemy, doskonalić strukturę organizacyjną i tworzyć środowisko informacyjne pozwalające na ocenę powstających problemów.

Opracowany przez rosyjskie ministerstwo kultury Modelowy Standard Ogólnodostępnej Biblioteki (MSOB) traktuje bibliotekę jako wielofunkcyjną instytucję społeczno-kulturalną, a w epoce restrykcji finansowych stanowi narzędzie nacisku na władze lokalne w staraniach o fundusze. W artykule omówiono działania zgodne z MSOB, podjęte w ramach Wspólnej Sieci Ogólnodostępnych Bibliotek Petersburga – KSOB (Korporativnaâ Set’ Obščedostupnyh Bibliotek).

Artykuł opracowano na podstawie materiałów i wniosków z międzynarodowej konferencji „Biblioteka narodowa i jej czytelnicy – problemy transformacji”, zorganizowanej w grudniu 2014 r., w Petersburgu, przez Rosyjską Bibliotekę Narodową (RBN) oraz Rosyjskie Stowarzyszenie Biblioteczne. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele bibliotek narodowych (bn) krajów WNP oraz Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii i Chin.