Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Kategoria: Wolność intelektualna

Prywatność a komfort użytkowania w bibliotecznych systemach wyszukiwawczych XXI wieku

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Źródła informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Branża, zawód i edukacja, Wolność intelektualna

Tagi: , , , , , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Prywatność a komfort użytkowania w bibliotecznych systemach wyszukiwawczych XXI wieku została wyłączona

W ciągu ostatniej dekady, biblioteki zaczęły oferować nowe, sieciowe narzędzia wyszukiwawcze, pozwalające – z jednej strony, dzięki powiązaniu z systemami zewnętrznych partnerów, na efektywniejsze odnajdywanie informacji i zasobów, a z drugiej – na gromadzenie przez strony trzecie danych o użytkownikach na niespotykaną wcześniej skalę. W świecie, w którym dane nt. historii wyszukiwań i wykorzystywaniu zasobów sieci są niezwykle cennym towarem, sprzedawanym reklamodawcom, brokerom danych, czy agencjom rządowym, i w którym normą jest śledzenie przez korporacje i władze zachowań internautów, coraz bardziej istotnym i złożonym problemem stają się dla bibliotek kwestie ochrony ich prywatności. Ponieważ użytkownicy rozpoczynają zwykle przeglądanie zasobów sieciowych od komercyjnych wyszukiwarek, utrzymanie kontroli nad poufnością informacji o dokonywanych przez nich transakcjach, ich nawykach i zainteresowaniach jest dla bibliotekarzy niemal niewykonalnym zadaniem. W artykule omówiono typy technologii wyszukiwawczych stosowane obecnie w środowisku bibliotecznym, przeanalizowano także, na podstawie doświadczeń amerykańskiego środowiska bibliotecznego, konflikty między wymogami etyki zawodowej, artykułowanymi w dokumentach American Library Association (ALA), a dążeniem do spełniania oczekiwań odbiorców i do oferowania coraz lepszej jakości usług. Następnie, zaproponowano możliwe strategie rozwoju bibliotecznych systemów wyszukiwawczych, mogące mogące być odpowiedzią na te wyzwania.

więcej o Prywatność a komfort użytkowania w bibliotecznych systemach wyszukiwawczych XXI wieku

Biblioteki jako miejsca kluczowe w czasach kryzysów

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Wykorzystanie informacji i socjologia informacji, Biblioteki jako kolekcje, Branża, zawód i edukacja, Wolność intelektualna

Tagi: , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Biblioteki jako miejsca kluczowe w czasach kryzysów została wyłączona

We współczesnym świecie, zamieszki, demonstracje oraz zabójstwa na tle rasowym i religijnym stały się częścią codziennego życia mieszkańców wielu regionów świata, a ich wpływ jest odczuwalny nie tylko w skali lokalnej, ale i globalnej. Rola bibliotek jako ośrodków zapewniających schronienie, pomoc i dostęp do informacji w sytuacjach kryzysów, katastrof naturalnych (zob. BABIN 2010/3/196) i protestów społecznych została dobrze udokumentowana w piśmiennictwie. W artykule przedyskutowano znaczenie placówek bibliotecznych jako bezpiecznych miejsc politycznej debaty i edukacji dla grup społecznie defaworyzowanych w czasach transformacji, odwołując się m.in. do badań dotyczących zaangażowania bibliotekarzy na rzecz sprawiedliwości społecznej w czasach apartheidu w RPA, czy dekadach walki z dyskryminacją mniejszości w Stanach Zjednoczonych. Omówiono następnie, na przykładzie najnowszych wydarzeń w Ameryce Północnej, związanych z konfliktami rasowymi, protestami przeciw brutalności policji i powstaniem ruchu Black Lives Matter, stosunek środowiska bibliotecznego i stowarzyszenia ALA do kwestii neutralności, wolności intelektualnej i działań na rzecz miejskich społeczności.

więcej o Biblioteki jako miejsca kluczowe w czasach kryzysów

Wolność intelektualna w interpretacji dyrektorów amerykańskich bibliotek publicznych

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Biblioteki jako kolekcje, Branża, zawód i edukacja, Wolność intelektualna

Tagi: , , , , ,

Możliwość komentowania Wolność intelektualna w interpretacji dyrektorów amerykańskich bibliotek publicznych została wyłączona

Wolność intelektualna postrzegana jest jako podstawowa wartość bibliotekarstwa, zwłaszcza w ujęciu Stowarzyszenia Amerykańskich Bibliotek (American Library Association – ALA), które opublikowało szereg zaleceń mających pomóc bibliotekom we wdrażaniu jej zasad i walce z cenzurą (zob. BABIN 2008/3/248). Dokumenty te są krytykowane przez część specjalistów za brak realizmu zawartych w nich wytycznych i znaczącego, praktycznego wsparcia dla placówek bibliotecznych (por. BABIN 2008/2/145). Autorka postanowiła sprawdzić, czy podobne zastrzeżenia do przydatności promowanej przez ALA polityki oraz zawartości opublikowanych przez tę organizację: Karty Praw Bibliotek (zob. BABIN 1996/3/4/212), Kodeksu Etyki Zawodowej i powiązanych z nimi stanowisk zgłaszają również praktykujący bibliotekarze zatrudnieni w bibliotekach publicznych w Stanach Zjednoczonych.

więcej o Wolność intelektualna w interpretacji dyrektorów amerykańskich bibliotek publicznych

O kształtowaniu zbiorów i cenzurze z perspektywy bibliotekarzy

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Biblioteki jako kolekcje, Działalność biblioteki, Branża, zawód i edukacja, Wolność intelektualna, Cenzura

Tagi: , , , , , , ,

Możliwość komentowania O kształtowaniu zbiorów i cenzurze z perspektywy bibliotekarzy została wyłączona

Mimo deklaracji organizacji bibliotecznych na rzecz wspierania wolności intelektualnej i obecności podobnych zapisów w ustawodawstwie większości nowoczesnych państw demokratycznych, w wielu z nich nadal dochodzi do prób blokowania obywatelom dostępu do określonych treści, bądź wywierania presji ze strony grup politycznych lub wyznaniowych na politykę gromadzenia bibliotek. W artykule omówiono wyniki badania mającego na celu poznanie podejścia amerykańskich bibliotekarzy, odpowiedzialnych za kształtowanie zbiorów, do tej kwestii, a także ustalenie faktycznych praktyk związanych z wyborem materiałów do bibliotecznych kolekcji.

więcej o O kształtowaniu zbiorów i cenzurze z perspektywy bibliotekarzy

Bezdomność a etyka dostępu do informacji

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Wykorzystanie informacji i socjologia informacji, Biblioteki jako kolekcje, Dostęp do publikacji, Wolność intelektualna, Kategorie użytkowników

Tagi: , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Bezdomność a etyka dostępu do informacji została wyłączona

Sposób traktowania przez amerykańskie biblioteki publiczne osób dotkniętych bezdomnością jest zagadnieniem rozpatrywanym często zarówno w badaniach z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN), jak i w doniesieniach lokalnych mediów. W artykule dokonano przeglądu najnowszego piśmiennictwa poświęconego analizie tego problemu pod kątem prawnym oraz z perspektywy zasad równego dostępu i sprawiedliwości społecznej. Sprawdzono też pod tym kątem regulaminy 4 dużych miejskich systemów bibliotecznych ze Stanów Zjednoczonych.

więcej o Bezdomność a etyka dostępu do informacji

Biblioteka jako arena debat politycznych: o nowelizacji prawa bibliotecznego w Norwegii

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Biblioteki jako kolekcje, Zarządzanie, Działalność biblioteki, Wolność intelektualna

Tagi: , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Biblioteka jako arena debat politycznych: o nowelizacji prawa bibliotecznego w Norwegii została wyłączona

W ubiegłym roku, wprowadzono w Norwegii (podobnie jak w Szwecji) zmiany w ustawie o bibliotekach, dodając do niej nowe, radykalne zapisy mające promować demokrację poprzez dyskusje i swobodną wymianę opinii w bibliotekach publicznych. Zgodnie z nowymi przepisami, instytucjom tym przypisano funkcję niezależnego i bezstronnego miejsca spotkań i forum publicznego dialogu, a dyrektorzy bibliotek otrzymali, na wzór redaktorów gazet, status niezależnego prowadzącego debat, wraz z prawem swobodnego wyboru metod osiągania wyznaczonych w nowej misji celów, związanych z angażowaniem obywateli w publiczne debaty na tematy istotne dla lokalnych społeczności.

więcej o Biblioteka jako arena debat politycznych: o nowelizacji prawa bibliotecznego w Norwegii

Prywatność w mediach społecznościowych: pilny apel do bibliotekarzy

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Wykorzystanie informacji i socjologia informacji, Branża, zawód i edukacja, Wolność intelektualna, Kategorie użytkowników

Tagi: , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Prywatność w mediach społecznościowych: pilny apel do bibliotekarzy została wyłączona

Korzystanie z mediów społecznościowych jest obecnie najpopularniejszą, po pornografii, aktywnością internetową i formą spędzania czasu w sieci www, a media te stały się dla internautów, w tym zwłaszcza dla młodego pokolenia, głównym źródłem opinii i kontaktów w innymi ludźmi (wg badań Pew Research Center, ponad 90% nastolatków online jest uczestnikami sieci społecznościowych). Serwisy takie jak Twitter, Facebook i in. funkcjonują jako portale informacyjne i są używane w coraz większym stopniu przez ruchy społeczne, katalizując zmiany polityczne na całym świecie. W niektórych krajach, biblioteki są jedynymi punktami oferującymi bezpłatnie łącza internetowe, a tym samym stanowią wyłączny punkt dostępu do społecznościowych serwisów, które gromadzą, archiwizują i przekazują olbrzymią liczbę prywatnych danych swoich użytkowników, od informacji biograficznych, po dane o personalnych kontaktach z innymi osobami, instytucjami i organizacjami (a wśród nich logi czatów, pliki wiadomości, tweety, zdjęcia, filmy, tagi, lokalizacje GPS, polubienia, godziny rejestracji i kliknięcia).

więcej o Prywatność w mediach społecznościowych: pilny apel do bibliotekarzy

Filtry internetowe a wolność akademicka i wpływ na dostęp do informacji: opinie bibliotekarzy i interesariuszy

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Wykorzystanie informacji i socjologia informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Biblioteki jako kolekcje, Branża, zawód i edukacja, Wolność intelektualna, Cenzura

Tagi: , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Filtry internetowe a wolność akademicka i wpływ na dostęp do informacji: opinie bibliotekarzy i interesariuszy została wyłączona

Oprogramowanie filtrujące instalowane jest w bibliotekach szkół wyższych w celu monitorowania i/lub blokowania dostępu do potencjalnie obraźliwych, niewiarygodnych lub sprzecznych z prawem treści online, w tym określonych stron www, adresów IP oraz rezultatów wyszukiwań selekcjonowanych na poziomie słów kluczowych. W Stanach Zjednoczonych jest wiele uczelni akademickich aktywnie kontrolujących studentom i personelowi dostęp do Internetu, lub planujące wprowadzenie ograniczeń dostępności, mimo że nie ma wiążących przepisów wymagających od instytucji szkolnictwa wyższego filtrowania zawartości sieci www. Brakuje jednak danych nt. skali tego zjawiska i powodów dla których wprowadza się w społeczności akademickiej tego typu rozwiązania. Jako że instalowanie narzędzi zabezpieczających może utrudniać prowadzenie badań i naruszać standardy AAUP (American Association of University Professors), oraz unieważniać prawa do swobody wypowiedzi i wolności prasy, gwarantowane na mocy pierwszej poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych, autorzy postanowili sprawdzić poglądy bibliotekarzy i decydentów (przedstawicieli administracji, profesury i zarządów działów IT) na używanie internetowych blokad i ich potencjalny wpływ na wolność akademicką.

więcej o Filtry internetowe a wolność akademicka i wpływ na dostęp do informacji: opinie bibliotekarzy i interesariuszy

Nowy raport o stanie amerykańskich bibliotek

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Biblioteki jako kolekcje, Działalność biblioteki, Branża, zawód i edukacja, Wolność intelektualna

Tagi: , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Nowy raport o stanie amerykańskich bibliotek została wyłączona

Amerykańskie Stowarzyszenie Bibliotek (ALA) opublikowało kilka dni temu raport The State of America’s Libraries 2015 informujący o sytuacji bibliotek publicznych, szkolnych i akademickich w Stanach Zjednoczonych, społecznym odbiorze tych instytucji, obserwowalnych w 2014 r. trendach dotyczących wykorzystania i rozpowszechniania zasobów informacyjnych oraz inicjatywach i regulacjach prawnych mających wpływ na środowisko biblioteczne i użytkowników bibliotek.

więcej o Nowy raport o stanie amerykańskich bibliotek

Neutralność sieci a amerykańskie biblioteki: konflikt dostępu

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Wykorzystanie informacji i socjologia informacji, Działalność biblioteki, Dostęp do publikacji, Wolność intelektualna

Tagi: , , , , ,

Możliwość komentowania Neutralność sieci a amerykańskie biblioteki: konflikt dostępu została wyłączona

Zasady neutralności sieci zostały uregulowane w Stanach Zjednoczonych w 2010 r. przez Federalną Komisję Komunikacji (FCC). Zakładały one transparentność działań dostawców usług i łączy internetowych (ISP), zakaz blokowania przez nich dopuszczalnych prawem treści oraz brak dyskryminacji przy zarządzaniu transmisją, ze względu na lokalizację, rodzaj przesyłanych danych stosowane protokołu itp. Nakładały więc na ISP obowiązek zapewnienia takich samych warunków dostępu (w tym tej samej prędkości) do wszystkich sieciowych serwisów oraz równego traktowania ruchu przechodzącego przez ich infrastrukturę, niezależnie od tego z jakich stron pochodzi. Regulacje te zostały zaskarżone przez firmę Verizon – jednego z największych operatorów telekomunikacyjnych w Stanach Zjednoczonych, a na początku 2014 r. Federalny Sąd Apelacyjny dla Dystryktu Kolumbii rozstrzygnął jej pozew przeciw FCC na korzyść dostawcy.

więcej o Neutralność sieci a amerykańskie biblioteki: konflikt dostępu