Babin

Coraz więcej małych i średnich wydawców i drukarni wprowadza system Web-To-Print, czyli zdalne drukowanie publikacji. Edytor dysponuje oprogramowaniem określającym kształt graficzny dokumentu, klient po zapoznaniu się z szablonami, wzorami i przykładami ich zastosowań ustala swoje wymagania i przesyła tekst, po czym gotowy wydruk uzyskuje się niemal natychmiast. Obecnie publikowane są w ten sposób głównie druki okolicznościowe: reklamy, afisze, wizytówki, programy imprez i konferencji, zawiadomienia o wydarzeniach itp.

Przeładowanie informacją (PI) określane jest w piśmiennictwie jako jedna z patologii współczesnego środowiska informacyjnego, utrudniającą efektywne korzystanie z jego zasobów. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, omówiono ten złożony fenomen, w tym jego specyfikę, typy, źródła i powody występowania, uwzględniając rolę technologii informacyjnych i wpływu gospodarki bazującej na masowym przetwarzaniu danych. Przedstawiono także różne strategie sprzyjające zmniejszeniu skali tego problemu. Skupiono się przy tym na jakościowych aspektach PI, analizowanych na poziomie mikro, czyli na badaniu czynników, które utrudniają użytkownikom zakończenie procesu poszukiwania informacji, ze względu na nieumiejętność ich filtrowania oraz rosnącą przepaść między informacjami, które są dostępne i które nadają się do wykorzystania.

W ciągu ostatniej dekady, biblioteki zaczęły oferować nowe, sieciowe narzędzia wyszukiwawcze, pozwalające – z jednej strony, dzięki powiązaniu z systemami zewnętrznych partnerów, na efektywniejsze odnajdywanie informacji i zasobów, a z drugiej – na gromadzenie przez strony trzecie danych o użytkownikach na niespotykaną wcześniej skalę. W świecie, w którym dane nt. historii wyszukiwań i wykorzystywaniu zasobów sieci są niezwykle cennym towarem, sprzedawanym reklamodawcom, brokerom danych, czy agencjom rządowym, i w którym normą jest śledzenie przez korporacje i władze zachowań internautów, coraz bardziej istotnym i złożonym problemem stają się dla bibliotek kwestie ochrony ich prywatności. Ponieważ użytkownicy rozpoczynają zwykle przeglądanie zasobów sieciowych od komercyjnych wyszukiwarek, utrzymanie kontroli nad poufnością informacji o dokonywanych przez nich transakcjach, ich nawykach i zainteresowaniach jest dla bibliotekarzy niemal niewykonalnym zadaniem. W artykule omówiono typy technologii wyszukiwawczych stosowane obecnie w środowisku bibliotecznym, przeanalizowano także, na podstawie doświadczeń amerykańskiego środowiska bibliotecznego, konflikty między wymogami etyki zawodowej, artykułowanymi w dokumentach American Library Association (ALA), a dążeniem do spełniania oczekiwań odbiorców i do oferowania coraz lepszej jakości usług. Następnie, zaproponowano możliwe strategie rozwoju bibliotecznych systemów wyszukiwawczych, mogące mogące być odpowiedzią na te wyzwania.

W artykule omówiono, na podstawie zebranych statystyk, informacji od dostawców oraz analizy piśmiennictwa i komunikatów prasowych, najnowsze trendy na rynku oprogramowania dla bibliotek, w tym – dane dotyczące wyników sprzedaży, pozycji, zysków i sytuacji kadrowej największych producentów i dostawców systemów bibliotecznych w 2016 r. oraz inwestycji bibliotek w strategiczne produkty technologiczne (por. babin.bn.org.pl/?p=4098). Przedyskutowano też możliwe implikacje związane z rosnącą centralizacją tej branży, w tym z koncentracją rozwoju produktów i serwisów wspierających coraz bardziej złożoną pracę bibliotek w rękach kilku największych graczy, a także z rosnącymi oczekiwaniami dotyczącymi otwartości, innowacyjności i współoperatywności oferowanych rozwiązań.

W artykule omówiono specyfikę i możliwości narzędzi online przydatnych w pracy bibliotekarzy dziedzinowych, naukowców i specjalistów odpowiedzialnych za kształtowanie zbiorów, wymagającej aktualnej wiedzy o bieżących trendach badawczych. Autorka uwzględniła w przeglądzie bezpłatne (w większości), mobilne i stacjonarne rozwiązania, które łatwo włączyć do codziennych procedur, by zapewnić lepszą organizacje pracy, i które mogą ułatwić śledzenie najnowszych osiągnięć w różnych dyscyplinach nauki oraz zapoznawanie się na bieżąco z nowymi publikacjami.

Stały wzrost zainteresowania zasobami cyfrowymi i olbrzymia popularność komercyjnych, sieciowych wyszukiwarek oraz oczekiwania użytkowników związane z intuicyjnym i szybkim pozyskiwaniem, jednym kliknięciem, trafnych wyników i pełnotekstowych dokumentów z różnych platform, wymusiły na bibliotekach akademickich poszukiwanie rozwiązań dla ograniczeń tradycyjnych OPAC i baz danych. Coraz więcej tych instytucji zaczęło w związku z tym inwestować w rozwój cyfrowych kolekcji oraz w systemy wyszukiwawcze następnej generacji, ułatwiające dostęp do źródeł elektronicznych i upraszczające proces wyszukiwania. Biblioteki Uniwersytetu Houston (BUH) przyjęły podobną strategię, rozbudowując zbiory materiałów elektronicznych i eksperymentując w ciągu ostatniej dekady z różnymi systemami wyszukiwawczymi, w tym z oprogramowaniem o otwartym kodzie źródłowym, multiwyszukiwarką i systemami bazującymi na indeksach. W artykule opisano doświadczenia uczelni związane z implementacją tych produktów, powody podjęcia decyzji o ich wdrożeniu oraz wnioski zebrane w trakcie poszukiwań systemu odpowiadającego w największym stopniu potrzebom studentów, bibliotekarzy i pracowników uczelni.

W artykule omówiono perspektywy rozwoju usług bibliotecznych w ciągu najbliższych 20 lat, w kategoriach zmiany relacji między technologią a bibliotekarzami, przyjmując jako punkt wyjścia rozważań ideę bibliotekarza jako przyjaznego i posiadającego dużą wiedzę specjalisty, znającego zbiory i rozumiejącego potrzeby czytelników. W ramach badania dokonano długoterminowej, historycznej analizy ewoluujących ról i zadań pracowników bibliotek oraz narzędzi bibliotecznych, w tym zwłaszcza katalogów i systemów wyszukiwawczych.

Biblioteki szkół wyższych stosują różne metody zautomatyzowanego zarządzania przestrzenią i zasobami. Można do nich zaliczyć m.in. systemy kontroli drzwi, służące do monitorowania dostępu do biblioteki przez autoryzację tożsamości użytkownika oraz do gromadzenia statystyk wykorzystania obiektu, systemy kontroli obłożenia miejsc, wykorzystujące zbliżeniowe czujniki fotoelektryczne, czy skomputeryzowane systemy przydzielania wolnych miejsc w czytelniach. Wszystkie te technologie działają na podobnych zasadach, nie wystarczają jednak do zapewnienia 24-godzinnej ochrony zbiorów i bezpieczeństwa użytkowników. W artykule omówiono mechanizmy ich działania, a następnie zaprezentowano nowy, bazujący na widzeniu komputerowym system, opracowany w celu odpowiedniego zabezpieczenia biblioteki, omawiając szczegółowo jego projekt, komponenty sprzętu i algorytmy interpretacji danych wizualnych, przykłady implementacji oraz zasady wykorzystania.

W artykule omówiono trendy rozwoju i bieżącą sytuację sektora technologii bibliotecznych (por. babin.bn.org.pl/?p=3366, babin.bn.org.pl/?p=2146), stopień akceptacji rozwiązań oferowanych przez dostawców systemów dla bibliotek, zmiany struktury własności i pozycję najważniejszych firm na tym rynku oraz strategie budowy oferty ich flagowych produktów. Przybliżono również najpopularniejsze oprogramowanie wybierane w różnych typach bibliotek w Stanach Zjednoczonych i na świecie, ich inwestycje w strategiczne produkty w  2015 r. oraz ofertę małych i średnich producentów skierowaną do tych placówek.

W czasie wykonywania swojej pracy bibliotekarze wchodzą w interakcje z wieloma różnego typu czytelnikami, biorą udział w wielu spotkaniach i wydarzeniach, i muszą ustalać ich kolejność w sposób niekolidujący z innymi zdarzeniami, potrzebują więc narzędzi, które mogą im pomóc w zarządzaniu czasem, obowiązkami, czy godzinami otwarcia różnych lokalizacji, a jednocześnie ułatwić użytkownikom kontakt z personelem lub rezerwację określonych sal bądź urządzeń bibliotecznych. Na rynku dostępnych jest wiele komercyjnych i bezpłatnych (np. SimplyBook.me) rozwiązań online pozwalających na organizację kalendarza, spotkań, śledzenie harmonogramów i ustalanie planów, jednak tylko niektóre z nich łączą kilka różnych funkcji kalendarza na jednej platformie. W artykule zrecenzowano jeden z takich produktów – sieciowe oprogramowanie LibCal firmy Springshare, upraszczające znacząco procedury organizacji spotkań (m.in. dzięki eliminacji konieczność wysyłania i odbierania dużej liczby wiadomości e-mail) i cechujące się łatwością użytkowania oraz intuicyjnym interfejsem użytkownika.