Babin

Na podstawie przeglądu rosyjskiej literatury przedmiotu, autorka charakteryzuje nową dyscyplinę naukową funkcjonującą pod nazwą biblioetnologia lub etnobibliotekarstwo. Od lat 90. XX w. można obserwować w Rosji wzmożony ruch migracyjny i tworzenie się wielokulturowego społeczeństwa, co zmusiło biblioteki do pracy w odmiennych warunkach społecznych. Biblioteki we wszystkich krajach WNP stanęły przed nowymi wyzwaniami, a wnioski i uogólnienia ze zdobytych doświadczeń omawiano na licznych konferencjach narodowych i międzynarodowych, powstawały poradniki metodyczne i zalecenia, zaczęła się tworzyć nowa dyscyplina naukowa badająca tendencje i zasady rozwoju bibliotek jako ośrodków wielu kultur. Odwołując się do dokumentów IFLA, UNESCO oraz doświadczeń krajów WNP, zaczęto tworzyć własne koncepcje naukowo-metodyczne, prezentowane w coraz liczniejszych artykułach naukowych. Na ich podstawie, autorka podjęła próbę określenia specyfiki nowego działu badań bibliotekoznawczych.

We współczesnym świecie, zamieszki, demonstracje oraz zabójstwa na tle rasowym i religijnym stały się częścią codziennego życia mieszkańców wielu regionów świata, a ich wpływ jest odczuwalny nie tylko w skali lokalnej, ale i globalnej. Rola bibliotek jako ośrodków zapewniających schronienie, pomoc i dostęp do informacji w sytuacjach kryzysów, katastrof naturalnych (zob. BABIN 2010/3/196) i protestów społecznych została dobrze udokumentowana w piśmiennictwie. W artykule przedyskutowano znaczenie placówek bibliotecznych jako bezpiecznych miejsc politycznej debaty i edukacji dla grup społecznie defaworyzowanych w czasach transformacji, odwołując się m.in. do badań dotyczących zaangażowania bibliotekarzy na rzecz sprawiedliwości społecznej w czasach apartheidu w RPA, czy dekadach walki z dyskryminacją mniejszości w Stanach Zjednoczonych. Omówiono następnie, na przykładzie najnowszych wydarzeń w Ameryce Północnej, związanych z konfliktami rasowymi, protestami przeciw brutalności policji i powstaniem ruchu Black Lives Matter, stosunek środowiska bibliotecznego i stowarzyszenia ALA do kwestii neutralności, wolności intelektualnej i działań na rzecz miejskich społeczności.

W grudniu 2014 roku weszło w życie rozporządzenie prezydenta Rosji pn. „Podstawy państwowej polityki kulturalnej”. Mowa w nim między innymi o konieczności zachowania w tym kraju różnorodności kulturowej i etnicznej. Wiele bibliotek na terenie całego kraju zaczęło w związku z tym realizować programy dla społeczności zróżnicowanych pod względem narodowościowym i kulturowym.

Ponieważ Francja szybko się starzeje (szacuje się, że w 2060 w roku ok. 23 mln jej obywateli będzie w wieku ponad 60 lat), polityka społeczna francuskiego rządu nastawiona jest od kilku lat na aktywizację seniorów. Założono, że biblioteki publiczne powinny w coraz większym stopniu świadczyć usługi dla tej grupy ludności. W artykule, na podstawie bogatej literatury przedmiotu, w tym uwzględniającej wyniki różnych sondaży przeprowadzanych przez ministerstwo kultury oraz Instytut Gerontologii, szeroko przedstawiono problematykę związaną z obsługą biblioteczną starszych osób we Francji.

W artykule przeanalizowano rozwój oraz osiągnięcia polityki informacyjnej Szkocji prowadzonej od 2004 r. oraz wdrażanych w tym regionie programów edukacji informacyjnej (EI), zarówno w kategoriach praktycznych, jak i teoretycznych. Omówiono w nim m.in. najważniejsze, stworzone w ich ramach zasoby edukacyjne i wytyczne oraz zakres prac zespołów odpowiedzialnych za opracowanie i realizację Scottish Information Literacy Project (2004-2010) – pierwszego projektu tego typu na wyspach brytyjskich, oraz jego kontynuacji – The Right Information: Information skills for a 21st Century Scotland (2012-). Podsumowano również wyniki przeglądu literatury przedmiotu, przeprowadzonego przez autora w celu identyfikacji kryteriów funkcjonalności używanych do oceny powodzenia podejmowanych działań oraz przeanalizowano trzy studia przypadku, pozwalające ocenić z różnych perspektyw zagadnienia związane z realizacją w Szkocji polityki cyfrowej i informacyjnej integracji.

Biblioteki bez granic – Libraries Without Borders (LWB) / Bibliothèques San Frontières (zob. babin.bn.org.pl/?p=2125), to międzynarodowa organizacja non-profit z siedzibami w Paryżu i Waszyngtonie, zajmująca się rozpowszechnianiem edukacji i działaniami na rzecz eliminacji nierówności związanych z dostępem do informacji i nauki w rejonach dotkniętych konfliktami zbrojnymi, kryzysami i klęskami żywiołowymi. Swoje działania prowadzi przez poszerzanie tradycyjnych definicji bibliotek oraz obszarów, w których biblioteki mogą wprowadzać zmiany. W szczególności, członkowie LWB zaangażowani są w zapewnianie pomocy o charakterze transformacyjnym, umożliwiającej ratowanie życia, w organizowanych przez siebie, alternatywnych przestrzeniach bibliotecznych, a organizacji udało się zrealizować z powodzeniem wiele programów bibliotecznych w różnych regionach świata. Większość takich inicjatyw, ze względu na globalny kryzys migracyjny, prowadzona jest w ośrodkach dla uchodźców i centrach dla azylantów i skierowana do osób, które przebywają w izolacji i bez zabezpieczenia podstawowych potrzeb, przez wiele lat.

W artykule omówiono wyniki sondażu analizującego stopień realizacji w amerykańskich instytucjach edukacyjnych polityki otwartego dostępu. W jego ramach zebrano informacje na temat charakterystyki placówek wspierających obowiązek otwartości, kluczowych strategii opracowywania, implementacji i promocji zasad open access (OA), metodologii rozwoju i elementów wdrażanych procedur, nastawienia naukowców wobec OA, w tym powodów wyboru lub odrzucania takiego modelu, i sposobu reakcji instytucji na wyrażane przez nich obawy.

W ciągu ostatnich 15 lat liczba osób z całego świata, które osiedliły się na Islandii znacząco wzrosła i obecnie ok. 12,5% mieszkańców Reykjaviku to imigranci (głównie z Polski, Litwy i Filipin). Ze względu na zmiany zachodzące na społecznej mapie wyspy i pojawienie się na niej nowych grup o odmiennych potrzebach informacyjnych, kulturowych i edukacyjnych, lokalne biblioteki zaczęły przewartościowywać swoje dotychczasowe role i zadania. W artykule przybliżono międzykulturowe programy realizowane od 2008 r. przez Miejską Bibliotekę Publiczną Reykjaviku (MBPR) we współpracy z partnerami z różnych sektorów (szkołami, instytucjami kultury, organizacjami pozarządowymi itp.), ukierunkowane na tworzenie więzi między ludźmi, językami i kulturami obecnymi w stolicy Islandii.

We wrześniu 2015 r., po trzech latach negocjacji i zaangażowania ze strony wielu organizacji pozarządowych, grup interesu i stowarzyszeń (w tym Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich – IFLA), państwa członkowskie ONZ przyjęły nowy program rozwoju, mający wytyczyć nowy plan działania dla globalnej społeczności, po upływie wyznaczonego terminu realizacji przyjętych w 2000 r. tzw. Celów Milenijnych. Dokument o nazwie Transforming Our World: The 2030 Agenda for Sustainable Development (Zmienianie naszego świata: Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030) wytycza 17 uniwersalnych celów zrównoważonego rozwoju i powiązanych z nimi zadań, i ma pomóc członkom ONZ w ukierunkowaniu działań na rzecz eliminacji biedy, ograniczenia skutków zmian klimatycznych i poprawy jakości życia obywateli. W artykule omówiono kluczowe elementy kampanii IFLA na rzecz włączenia do Agendy 2030 zapisów o publicznym dostępie do informacji, powszechnej alfabetyzacji, publicznej dostępności technologii informacyjnych i dziedzictwa kulturowego oraz o rzecznictwie dla bibliotek.

Biblioteki akademickie mogą podnosić wartość swoich nadrzędnych instytucji przez wspieranie całego cyklu życiowego prowadzonych w nich badań, coraz więcej tych placówek zaczyna też oferować różnego typu usługi zarządzania danymi badawczymi (ang. Research Data Management – RDM), począwszy od pomagania przy tworzeniu planów zarządzania danymi po przygotowywanie i zachowywanie danych do archiwizacji w cyfrowych repozytoriach. Z sondażu przeprowadzonego w Australii w 2011 r. wynika, że w tym czasie ponad połowa z 39 australijskich bibliotek szkół wyższych była zaangażowana w asystowanie własnej uczelni w prowadzeniu e-badań, a wyniki późniejszej ankiety z r. 2013, porównującej 140 instytucji akademickich z Wielkiej Brytanii, Irlandii, Australii i Nowej Zelandii wskazywały, że australijskie biblioteki mają najwyższe wskaźniki zaangażowania w 6 z 9 obszarów RDM. W artykule opisano ewolucję i przyszłe kierunki rozwoju polityki zarządzania danymi pochodzącymi z badań, infrastruktury badawczej, kompetencji personelu i usług doradczych w jednej z państwowych uczelni w Brisbane – Uniwersytecie Griffitha, koncentrując się na roli bibliotekarzy opracowywaniu i wspieraniu serwisów RDM. Celem autorów było przedstawienie przykładów nadzorowanych i wspomaganych przez bibliotekę działań oraz zapewnienie krytycznej perspektywy, przez porównanie dobrych praktyk z tymi, których efekty były mniej zadowalające niż oczekiwano.