Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Kategoria: Teoria nauki o informacji i bibliotekoznawstwa

Modelowanie w bibliotekoznawstwie i praktyce bibliotecznej

Autor: Alina Nowińska,

Kategorie: Teoria nauki o informacji i bibliotekoznawstwa, Relacje z innymi dziedzinami, Wykorzystanie informacji i socjologia informacji

Tagi: , , , , ,

Możliwość komentowania Modelowanie w bibliotekoznawstwie i praktyce bibliotecznej została wyłączona

W artykule zdefiniowano modelowanie jako tworzenie symbolicznego obrazu (jego wyobrażenia, schematu, opisu) dowolnego obiektu lub systemu obiektów. W szerokim sensie model utożsamia się z systemem odwzorowującym lub odtwarzającym oryginalny obiekt. Wspólną cechą wszystkich modeli jest przenoszenie pewnej informacji o oryginale. Modelowanie umożliwia sprawdzenie obowiązujących teorii naukowych oraz ogląd obiektu badań poprzez analizę systemową jego części składowych. Za pierwsze modele można uznać mapy, choć modelowanie jako metoda badań naukowych rozwinęło się dopiero w XX w. Częste ostatnio zastosowanie modelowania w bibliotekarstwie związane jest optymalizacją procesów technologicznych – pozwala ujawnić i badać wzajemne powiązania, integrować procesy i systemy, doskonalić strukturę organizacyjną i tworzyć środowisko informacyjne pozwalające na ocenę powstających problemów.

więcej o Modelowanie w bibliotekoznawstwie i praktyce bibliotecznej

Kapitał społeczny w badaniach bibliotekoznawczych i w nauce o informacji

Autor: Grażyna Jaroszewicz,

Kategorie: Teoria nauki o informacji i bibliotekoznawstwa, Relacje z innymi dziedzinami, Wykorzystanie informacji i socjologia informacji

Tagi: , , , ,

Możliwość komentowania Kapitał społeczny w badaniach bibliotekoznawczych i w nauce o informacji została wyłączona

Koncepcja kapitału społecznego zdobywa w ostatnich latach coraz szerszą popularność i jest przedmiotem wielu badań, przede wszystkim w dziedzinie nauk społecznych. O rozpowszechnieniu pojęcia świadczy wielość sposobów jego rozumienia. Obliczono, że w ciągu ostatniego dwudziestolecia pojawiło się ponad 1200 definicji kapitału społecznego. Dało to podstawę do krytycznych ujęć tej idei, między innymi ze względu na chaos definicyjny oraz brak spójnych ram koncepcyjnych.

więcej o Kapitał społeczny w badaniach bibliotekoznawczych i w nauce o informacji

O rozwoju teorii bibliotekoznawstwa i informacji naukowej w świecie sprzecznych paradygmatów

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Teoria nauki o informacji i bibliotekoznawstwa, Relacje z innymi dziedzinami, Biblioteki jako kolekcje

Tagi: , , , , , , ,

Możliwość komentowania O rozwoju teorii bibliotekoznawstwa i informacji naukowej w świecie sprzecznych paradygmatów została wyłączona

W ostatnich latach, na całym świecie można obserwować zaostrzanie się konfliktów na tle religijnym i obyczajowym, w naukach społecznych coraz więcej uwagi poświęca się więc problematyce wpływu ideologii i wierzeń religijnych na społeczeństwa i kultury. Z naciskami różnych grup wyznaniowych musi radzić sobie także środowisko biblioteczne, w piśmiennictwie bibliotekoznawczym znaleźć można jednak niewiele odniesień do tej tematyki, jest ona też praktycznie nieobecna w teorii bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN). W artykule, na przykładach, omówiono z jakimi problemami, związanymi m.in. z opisem i sposobem traktowania religijnych materiałów muszą radzić sobie biblioteki w Europie i w Stanach Zjednoczonych. Przybliżono także różne sposoby definiowania i szanowania wolności religijnej dla wszystkich – zarówno wierzących, jak i niewierzących, w perspektywie historycznej i współczesnej, a następnie przedyskutowano bazujące na pragmatyzmie kulturowym i sekularyzmie podejście do opracowania podstaw teoretycznych dla lokalnych, krajowych i międzynarodowych programów badań z zakresu bibliologii i informatologii, uwzględniających problematykę obsługi użytkowników o różnych przekonaniach i światopoglądzie.

więcej o O rozwoju teorii bibliotekoznawstwa i informacji naukowej w świecie sprzecznych paradygmatów

Universal Procedure for Library Assessment: statystyczny model badań stanu zachowania zbiorów specjalnych w bibliotekach

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Teoria nauki o informacji i bibliotekoznawstwa, Biblioteki jako kolekcje, Działalność biblioteki

Tagi: , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Universal Procedure for Library Assessment: statystyczny model badań stanu zachowania zbiorów specjalnych w bibliotekach została wyłączona

Flandria (północna część Belgii) odgrywa od stuleci istotną rolę jako ośrodek produkcji dziedzictwa dokumentacyjnego, a wiele instytucji w tym regionie (biblioteki publiczne, naukowe, centra dokumentacji, archiwa, muzea, zakony i klasztory) przechowuje rękopisy, książki, czasopisma i szarą literaturę o dużej wartości historycznej. Wspólnym celem tych placówek jest długofalowe zabezpieczenie i konserwacja piśmienniczego dziedzictwa kulturowego, każda z nich dysponuje jednak różnymi zasobami (kadrowymi i finansowymi) na jego ochronę. Do niedawna, biblioteki przechowujące cenne, historyczne materiały nie były traktowane jako odrębny sektor i nie otrzymywały odpowiedniego strukturalnego wsparcia, wiele z nich nie było więc w stanie reagować odpowiednio na współczesne wyzwania. Aby zmienić tę sytuację, w 2008 r. powołano fundację Flanders Heritage Library (FHL). Jej zadania to rozwój i udostępnianie wiedzy fachowej w zakresie konserwacji, opis bibliograficznego, digitalizacji i udostępniania zbiorów specjalnych, harmonizacja zasad kształtowania zbiorów, w tym zwłaszcza dokumentów istotnych dla Flandrii ze względów kulturowych lub historycznych oraz stworzenie uniwersalnych rozwiązań dla trwałego zachowania i zapewnienia dostępu do cennych kolekcji w formie cyfrowej, w tym – budowa narzędzi oceny fizycznego stanu zbiorów, umożliwiających tworzenie programów ochrony i zapobiegania szkodom.

więcej o Universal Procedure for Library Assessment: statystyczny model badań stanu zachowania zbiorów specjalnych w bibliotekach

Analiza konceptualna w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej: teoria i przykłady zastosowań

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Teoria nauki o informacji i bibliotekoznawstwa, Relacje z innymi dziedzinami, Wykorzystanie informacji i socjologia informacji, Badania użytkowników

Tagi: , , , ,

Możliwość komentowania Analiza konceptualna w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej: teoria i przykłady zastosowań została wyłączona

Naukowcy prowadzący badania z zakresu potrzeb informacyjnych oraz wyszukiwania i wykorzystania informacji (ang. information needs, seeking and use – INSU) – jednej z subdyscyplin bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (ang. LIS), zwracają od lat uwagę na konieczność ugruntowania konceptualnych i teoretycznych podstaw tej dziedziny, tym niemniej, w piśmiennictwie bibliologicznym i informatologicznym znaleźć można niewiele modeli badania i objaśniania znaczeń kluczowych konceptów służących do opisu badanych na gruncie teorii LIS zjawisk, a dotychczas przeprowadzone prace badawcze poświęcone aparatowi pojęciowemu INSU wskazują na niejednoznaczny charakter używanej terminologii i konieczność jej uściślenia. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, omówiono krytycznie różne metodologie stosowane w badaniach nad pojęciami w LIS. Przedstawiono również innowacyjne podejścia do odkrywania znaczeń, bazujące na analizie konceptualnej i zapożyczone z badań nad teorią i praktyką pielęgniarstwa, przeprowadzając przy użyciu wskazanych technik i zasad skróconą analizę pojęcia usage (użytkowanie, wykorzystanie) w LIS i INSU.

więcej o Analiza konceptualna w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej: teoria i przykłady zastosowań

O działalności naukowej rosyjskich bibliotek i perspektywach bibliotekoznawstwa

Autor: Alina Nowińska,

Kategorie: Bibliotekoznawstwo i informacja naukowa jako dziedzina, Teoria nauki o informacji i bibliotekoznawstwa, Działalność biblioteki

Tagi: , , , ,

Możliwość komentowania O działalności naukowej rosyjskich bibliotek i perspektywach bibliotekoznawstwa została wyłączona

W artykule krótko scharakteryzowano: badania bibliotekoznawcze prowadzone przez centralne biblioteki rosyjskie i Rosyjską Bibliotekę Państwową (Rossijskaă Gosudarstvennaă Biblioteka – RGB) (1), przeszkody utrudniające prowadzenie badań naukowych w bibliotekach (2), pożądane kierunki badawcze i tematykę jaką należy się zająć w pierwszym rzędzie (3) oraz działania, jakie należy podjąć, aby rozszerzyć działalność naukową bibliotekarzy (4).

więcej o O działalności naukowej rosyjskich bibliotek i perspektywach bibliotekoznawstwa

Przestrzeń biblioteczna w aspekcie socjokulturowym

Autor: Alina Nowińska,

Kategorie: Teoria nauki o informacji i bibliotekoznawstwa, Relacje z innymi dziedzinami, Działalność biblioteki, Architektura i wyposażenie

Tagi: , , , , , , ,

Możliwość komentowania Przestrzeń biblioteczna w aspekcie socjokulturowym została wyłączona

We wstępnej części artykułu omówiono definicje i sposoby rozumienia pojęcia przestrzeni w  naukach humanistycznych (w filozofii, lingwistyce, teorii literatury, teorii kultury), urbanistyce oraz w naukach społecznych (socjologii, ekonomii), a następnie skupiono się na analizie różnych aspektów jego wykorzystania w bibliotekarstwie.

więcej o Przestrzeń biblioteczna w aspekcie socjokulturowym

O trendach rozwoju edukacji z zakresu informacji naukowej: co oznacza bycie iSzkołą

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Teoria nauki o informacji i bibliotekoznawstwa, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Branża, zawód i edukacja

Tagi: , , , , , ,

Możliwość komentowania O trendach rozwoju edukacji z zakresu informacji naukowej: co oznacza bycie iSzkołą została wyłączona

W 2005 r., grupa 14 amerykańskich wydziałów i college’ów prowadzących studia z zakresu nauki o informacji (NI) zawiązała organizację o nazwie iSchools, powołaną w celu rozwoju tej dyscypliny (promowanej pod marką iField), re-definicji jej tożsamości, istoty, podstawowych wartości i wyróżnialnych cech w szybko zmieniającym się środowisku technologicznym, oraz przeciwdziałania zagrożeniom związanym z trudnością jasnego określenia jej granic oraz koncepcji informacji jako takiej. iSchools zostały stworzone od podstaw lub ewoluowały z programów koncentrujących się wcześniej na bibliotekach, bibliotekoznawstwie, technologii informacyjnej, informatologii, informatyce i informacji naukowej, a za główne obszary ich zainteresowań naukowo-badawczych można uznać (na podstawie deklaracji zawartych na ich stronach www) dynamiczne interakcje oraz relacje między ludźmi, technologią i informacją, z naciskiem na równoważenie wpływów dwóch ostatnich czynników w celu wspierania ludzkiego i organizacyjnego potencjału. W lipcu 2013 roku zrzeszenie iSchools liczyło już 46 członków, w tym 21 spoza Stanów Zjednoczonych (z Europy Zachodniej i Azji). Z 27 amerykańskich placówek, 18 prowadzi programy magisterskie z zakresu iField, akredytowane przez American Library Association. W artykule przybliżono główne założenia i misję tego ruchu oraz specyfikę procesu jego rozwoju, internacjonalizacji i globalizacji.

więcej o O trendach rozwoju edukacji z zakresu informacji naukowej: co oznacza bycie iSzkołą

Etyka, wartości i moralność we współczesnych bibliotecznych klasyfikacjach

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Teoria nauki o informacji i bibliotekoznawstwa, Relacje z innymi dziedzinami, Opracowanie informacji, Branża, zawód i edukacja

Tagi: , , , , , ,

Możliwość komentowania Etyka, wartości i moralność we współczesnych bibliotecznych klasyfikacjach została wyłączona

Klasyfikacje biblioteczne są owocem modernistycznej wiary w możliwość stworzenia obiektywnej i uniwersalnej reprezentacji świata i społeczeństwa, jednak, wg współczesnych krytyków, mimo kolejnych modyfikacji tych systemów, nadal daleko im do uniwersalizmu i obiektywności, gdyż stanowią odzwierciedlenie przekonań swoich twórców i odbicie otaczającej ich rzeczywistości – pełnej sprzeczności, nierówności, podziałów i uprzedzeń. Jednym z wyzwań przed jakimi stoją specjaliści informacyjni, w tym zwłaszcza bibliotekarze pracujący w instytucjach z dużymi i zróżnicowanymi zbiorami oraz równie dużymi i zróżnicowanymi populacjami użytkowników, jest zapewnienie odbiorcom narzędzi wyszukiwawczych minimalizujących szkody wyrządzane przez te taksonomie. W artykule przeanalizowano podwaliny współczesnej, pragmatycznej teorii klasyfikacji oraz etyczne dylematy związane z używaniem bibliotecznych systemów opracowania rzeczowego, a następnie przedstawiono konceptualne podstawy etycznie odpowiedzialnego zarządzania bibliotecznymi klasyfikacjami (BK) w niejednolitych, wielokulturowych, i wyznających sprzeczne systemy normatywne, współczesnych społeczeństwach.

więcej o Etyka, wartości i moralność we współczesnych bibliotecznych klasyfikacjach

W kierunku taksonomii systemów organizacji wiedzy: wymiary klasyfikacji

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Teoria nauki o informacji i bibliotekoznawstwa, Opracowanie informacji

Tagi: , ,

Możliwość komentowania W kierunku taksonomii systemów organizacji wiedzy: wymiary klasyfikacji została wyłączona

Proces reprezentacji wiedzy jest złożoną kwestią i równolegle funkcjonuje wiele różnych, typów, teorii, modeli i metodologii jej organizacji, a ich znajomość (i znajomość ich charakterystyk) jest niezbędna przy odpowiedzialnym projektowaniu systemów porządkowania i przeszukiwania informacji, zwłaszcza w środowisku cyfrowym i w kontekście Sieci Semantycznej. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, w artykule zreferowano stan badań nad klasyfikacją systemów organizacji wiedzy (SOW), przedyskutowano zalety i wady dotychczasowych prób ich systematyki i zaproponowano nowe, integrujące poprzednie podejścia ramy taksonomiczne.

więcej o W kierunku taksonomii systemów organizacji wiedzy: wymiary klasyfikacji