Babin

Kryzysy gospodarcze i bankowe ostatnich lat, i postępująca złożoność i komputeryzacja finansowych procesów i mechanizmów nasiliły potrzebę zapewnienia obywatelom dostępu do informacji i edukacji w zakresie tzw. financial literacy (FL), czyli świadomości, wiedzy i umiejętności związanych z zarządzaniem własnymi zasobami finansowymi, planowaniem wydatków, inwestowaniem, wydawaniem, zarabianiem i oszczędzaniem pieniędzy oraz ewaluacją różnego typu usług finansowych. W kilku krajach, m.in. w Stanach Zjednoczonych, programy edukacji finansowej zaczęto wprowadzać do oferty bibliotek publicznych, nie jest jednak jasne, na ile instytucje te są przygotowane do właściwego pełnienia tej roli. W artykule przedstawiono wyniki kilku badań jakościowych analizujących aktywność amerykańskich bibliotek publicznych w sferze FL oraz nastawienie bibliotekarzy wobec wyzwań związanych z prowadzeniem działań edukacyjnych w tej dziedzinie.

Badano m.in.jakie programy FL realizowane są obecnie w bibliotekach, z jakimi organizacjami współpracuje się w tym celu, do jakich stron FL linkują biblioteki i jakie bariery utrudniają im wspieranie edukacji finansowej w obsługiwanych społecznościach. Dane do analizy zbierano na podstawie wywiadów z bibliotekarzami i pracownikami agencji pełniących funkcje partnerów bibliotek ze stanu Wisconsin, analizy zawartości stron www 72 losowo dobranych instytucji (stan Wisconsin) i sondaży bibliotek publicznych, które uczestniczą w dwóch ogólnokrajowych programach FL:  zarządzanym wspólnie przez ALA i fundację FINRA (Financial Industry Regulatory Authority) projekcie Smart investing@your library oraz  Money Smart Week@Your Library ALA i Rezerwy Federalnej (Federal Reserve)  (zebrano 60 odpowiedzi z całych Stanów Zjednoczonych).

Z zebranych informacji wynika, że większość (82%) badanych bibliotek prowadzi działania związane z FL (chodzi przy tym zarówno o usługi informacyjne, jak i zajęcia edukacyjne), korzystając z pomocy różnego typu instytucji. 51% z nich oferuje takie programy od 2 lub więcej lat, 18% – od ponad 6. Najpopularniejsze tematy powiązane z FL to: zatrudnienie, osobiste finanse i bankowość, drobna przedsiębiorczość, inwestowanie i podatki, najwyżej oceniane programy dotyczą planowania wydatków i oszczędzania, podstawo osobistych finansów, kradzieży tożsamości i kredytów. Do trudności związanych z udzielaniem odpowiedzi na pytania dotyczące finansów respondenci zaliczali najczęściej brak osobistego doświadczenia lub wiedzy związanej z niektórymi tematami, brak kompetencji informacyjnych i komputerowych części użytkowników i konieczność poświęcania dodatkowego czasu na uczenie ich podstaw komunikacji elektronicznej, a także dyskomfort związany z koniecznością zdobywania wrażliwych, prywatnych informacji w trakcie pomocy w rozwiązywaniu życiowych problemów uczestników (podania o pracę, zasiłki, kredyty itp.). Główni partnerzy bibliotek współpracujący z nimi w ramach FL to (w kolejności wyboru): agencje i biura stanowych lub lokalnych władz, firmy inwestycyjne i banki, centra pośrednictwa pracy, szkoły i organizacje pozarządowe. Czas trwania takiej współpracy jest różny – w niektórych wypadkach ogranicza się do jednego kursu lub zajęć, w innych – utrzymuje się przez wiele lat. Podstawowe źródła informacji finansowych, do których odsyła się na stronach bibliotecznych, to strony agencji federalnych, przy czym sondaże wskazują, że biblioteki nie maja opracowanych procedur dotyczących linkowania rekomendowanych zasobów nt. FL. Autorki podkreślają, ze na podstawie uzyskanych wyników, trudno wnioskować o stanie bibliotecznych usług FL w całych Stanach Zjednoczonych, gdyż badania prowadzono na niedużych próbach, pozwalają one jednak ocenić typy i zakres oferowanych programów, podstawowe problemy, z jakimi borykają się biblioteki, oraz dalsze możliwe kierunki współpracy i badań nad rolą bibliotek we wspieraniu FL.