Babin

ORCID (Open Researcher and Contributor ID) to międzynarodowa, interdyscyplinarna organizacja non-profit, której dwa główne zadania to prowadzenie otwartego, globalnego rejestru unikalnych identyfikatorów dla naukowców i współpraca ze środowiskiem naukowym w celu uwierzytelniania danych i włączenia ORCID do obiegu informacji naukowej, jako kluczowego elementu metadanych powiązanych z publikacjami i działalnością naukową badaczy. W artykule omówiono założenia tej inicjatywy, charakterystykę sytemu identyfikacji oraz przykłady jego implementacji w różnego typu organizacjach ze Stanów Zjednoczonych; przedstawiono też wskazówki dla wydawców, bibliotek i stowarzyszeń.

ORCID stworzono by rozwiązać problem jednoznacznej identyfikacji autorów prac naukowych, zwłaszcza w przypadku nazwisk popularnych, zawierających diakrytyki lub alternatywne wersje i transliteracje oraz osób zmieniających nazwisko w trakcie kariery naukowej. System udostępnia interfejs API umożliwiający wymianę informacji w systemach komunikacji naukowej, takich jak wydawnicze platformy składania prac do publikacji, instytucjonalne repozytoria, systemy monitorowania grantów i bazy informacji o projektach badawczych. Użytkownicy mogą zakładać w ORCID profile z własnym, 16-cyfrowym numerem identyfikacyjnym, linkując na nim wszystkie swoje publikacje, realizowane projekty i granty.

Autorzy przedstawiają różne możliwości zastosowań ORCID oraz integracji identyfikatorów i profili z organizacyjnymi procedurami i procesami, odwołując się m. in. do doświadczeń Modern Language Association (MLA) – stowarzyszenia naukowego prowadzącego działalność wydawniczą (publikacja książek i czasopism) i bibliograficzną. Dla tej organizacji, główne zalety wykorzystania ORCID to poprawa jakości cytowań i rekordów bibliograficznych w MLA International Bibliography (MLAIB) oraz usprawnienie procesu indeksacji. Sprawdza się w niej również przydatność ORCID w procesie kontroli publikacji – podobne rozwiązanie stosują już m.in. Hindawi Publishing Corporation i Nature Publishing Group; American Psychological Association wykorzystuje natomiast ORCID do uwierzytelniania na własnej platformie personelu, redaktorów i autorów, a np. firma ProQuest włączyła te identyfikatory do bazy ProQuest Dissertations i nowej usługi – PIVOT (baza informacji o specjalistach dziedzinowych ich dorobku naukowym, bieżących projektach badawczych i źródłach finansowania).

Również bibliotekarze są zainteresowani potencjałem ORCID i podejmują w coraz szerszym zakresie współpracę z nowymi i cieszącymi się już uznaniem naukowcami, pomagając im w dokładnej rejestracji swoich dokonań, oraz z wewnętrznymi partnerami, takimi jak instytuty badawcze i szkoły podyplomowe. Na East Carolina University profile ORCHID mają być uzupełnieniem informacji w stanowym systemie profilowania ekspertów – REACH NC, a Texas A&M University (TAMU) to jedna z 9 instytucji wybranych ostatnio do uczestnictwa w programie integracji i wdrożenia ORCID, finansowanym przez Sloan Foundation, za innowacyjny projekt integracji numerów ORCID z Vireo – otwartym systemem zarządzania elektronicznymi pracami dyplomowymi, uniwersyteckim repozytorium i systemem profilowania VIVO (jak dotąd (wiosenny semestr 2014 r.) biblioteki TAMU wykorzystały ORCID API do stworzenia 10 334 numerów dla wszystkich studentów kierunków podyplomowych, którzy nie byli jeszcze zarejestrowani w systemie). W każdej z omawianych uczelni zwrócono uwagę na rolę odpowiedniej promocji systemu wśród kadry naukowej i studentów jako warunku zwiększenia zainteresowania uczestnictwem w programie.