Babin

Popularność cyfrowych mediów i komunikacji online wśród młodych ludzi daje bibliotekarzom i pedagogom nowe możliwości, stwarza też jednocześnie nowe potrzeby oraz wyzwania dla edukacji bibliotecznej, rozwój rynku zasobów elektronicznych nie idzie bowiem w parze ze zmniejszaniem się nierówności w dostępie do cyfrowych źródeł, narzędzi i umiejętności. W artykule przedyskutowano wyniki amerykańskiego projektu badawczego Digital Youth Project, poświęconego tzw. cyfrowej młodzieży oraz wpływowi wykorzystywanych przez nią nowych narzędzi komunikacyjnych na uczenie się i relacje społeczne. Przedstawiono również innowacyjny program biblioteczny – YouMedia jako model działań na rzecz edukacji informacyjnej cyfrowego pokolenia, a także wnioski, jakie powinny wyciągnąć z tych projektów biblioteki i szkoły bibliotekoznawstwa i informacji naukowej.

Aby zrozumieć, jak nowe technologie zmieniają styl nauki młodzieży i wzorce jej społecznych relacji, w ramach Digital Youth Project przeprowadzono zakrojone na szeroką skalę badanie etnograficzne, w którym wzięło udział ok. 700 osób z różnych środowisk i o różnym poziomie dostępu do cyfrowych zasobów i aplikacji. Większość prac w terenie (instytucje edukacyjne, domy, miejsca spotkań) zrealizowano w stanie Kalifornia w latach 2006-2007. Autorów projektu interesowała głównie analiza samodzielnie inicjowanych, dobrowolnych interakcji z mediami.

Na podstawie zebranych danych wyodrębniono 3 główne rodzaje uczestnictwa w cyfrowym świecie, pojawiające się w momencie pozostawienia młodzieży swobody w realizowaniu własnych zainteresowań: hanging out, messing arround i geeking out (spędzanie razem czasu, zabawa i eksperymentowanie z mediami oraz kreatywne wykorzystywanie technologii – dodawanie i przetwarzanie treści, podnoszenie kompetencji). Uznano jednocześnie, że młodzi spędzając w ten sposób czas tylko pozornie go tracą, a w rzeczywistości, przy pomocy nowych mediów motywują się wzajemnie i budują kompetencje społeczne oraz własną i grupową tożsamość, a także nabywają, często wspólnie, nową wiedzę i nowe umiejętności.

Założono też, że aby w pełni wykorzystywać edukacyjny potencjał nowych mediów, młodzież musi mieć dostęp do zróżnicowanych zasobów technicznych i społecznych i szansę na interakcje z nimi na wiele różnych sposobów, wybranych przez siebie, a nie tylko dorosłych, co w kontekście szkolnym bywa często trudne do zrealizowania.

W 2009 r. zainicjowano w tym celu, dzięki współpracy Biblioteki Publicznej Chicago i Digital Youth Network, projekt YouMedia. Miał on na celu stworzenie nowej koncepcji biblioteki, dostosowanej lepiej do potrzeb i zainteresowań „cyfrowych nastolatków”, motywującej młodych ludzi do samodzielnego pogłębiania kompetencji informacyjnych i zapewniającej im odpowiednie zasoby edukacyjne. YouMedia oferuje użytkownikom zarówno fizyczną jak i wirtualną przestrzeń pozwalającą na korzystanie ze zbiorów i usług biblioteki, aktywne uczestniczenie w kulturze i uczenie się o nowych mediach oraz przy ich pomocy (ponad 500 m² powierzchni, tysiące książek, ponad 100 laptopów i stacjonarnych komputerów, szerokopasmowe łącze internetowe, własny serwis społecznościowy, profesjonalne aparaty i kamery i oprogramowanie do obróbki mediów, studio nagraniowe i in.) oraz pomoc ekspertów (pedagodzy, artyści sztuk wizualnych, informatycy, bibliotekarze) i liczne warsztaty (tworzenie filmów, gier, muzyki cyfrowej, projektowanie graficzne, poezja, anime czy fan fiction). Rok po uruchomieniu programu, z fizycznej infrastruktury YouMedia skorzystało 2,5 tys. osób, 1300 zaangażowało się w konkretne projekty, a około 1000 zostało członkami wirtualnej przestrzeni YouMedia.

Sukces tej inicjatywy zainspirował powstanie funduszu na rzecz stworzenia 30 nowych, bazujących na modelu YouMedia medialnych laboratoriów w muzeach i bibliotekach na terenie całych Stanów Zjednoczonych.