Babin

Omówiono wyniki ogólnokrajowego sondażu dot. czytelnictwa, przeprowadzonego na Słowacji w latach 2010 i 2011 przez biblioteki regionalne, którym objęto 12 393 uczniów ze 177 szkół podstawowych, 54 gimnazjów i 66 średnich szkół zawodowych. Kwestionariusz zawierał 49 pytań dostosowanych do wieku respondentów; badano w nim również poziom wykorzystywania przez młodzież mediów elektronicznych i bibliotek.

Rezultaty przedstawiono w formie licznych tabel, uwzględniając wyniki średnie dla całego kraju oraz odrębne dla każdego z 7 regionów. W badaniu uwzględniono głównie dni robocze. Okazało się, że najwięcej czasu młodzież (próba 12 393 uczniów, z czego 54,16% stanowili chłopcy) poświęca nie komputerom, ale oglądaniu telewizji – połowa (50,2%) respondentów w dni szkolne ogląda ją przez 1-3 godz., a dalsze 15,5% – ponad 3 godz. dziennie. Najczęściej oglądają telewizję uczniowie podstawówek (53,7% badanych — 1-3 godz. dziennie). 31,8% respondentów w ogóle nie korzysta w dni robocze z gier komputerowych, a dalszych 32,3% gra nie dłużej niż przez 1 godz. Komunikacja internetowa zajmuje uczniom nieco więcej czasu: 40% badanych poświęca jej 1-3 godz., 26% – ponad 3 godz. dziennie; prawie połowa młodzieży (45,5%) surfuje w sieci przez mniej niż 1 godz. dziennie, a 9,4% wcale nie korzysta z tej możliwości. Jeszcze mniejsze jest zainteresowanie czasopismami młodzieżowymi – 33,2% uczniów wcale ich nie czyta, a 58% – najwyżej przez godzinę. Niepokojące okazały się wyniki dotyczące czytelnictwa książek: 42,1% respondentów deklarowało, że nie czyta ich w ogóle w dni szkolne, a kolejne 25%, że czyta najwyżej przez 15 min. dziennie; przez 1-2 godz. dziennie (w dni robocze) czyta książki 26,9% badanych, a przez ponad 2 godz. – tylko 5,7%. Najmniej czytają chłopcy (nie czyta wcale 59,3% badanych) oraz młodzież średnich szkół zawodowych (52,7%). Pytania dotyczyły też m.in. sposobu spędzania wolnego czasu: najczęściej spędzany jest z kolegami (78,8%), z rodziną (54%), przy komputerze (50%) lub telewizorze (37%); czyta w wolnym czasie 22,1% badanych, chętniej dziewczęta (32,8%), rzadziej – uczniowie zawodówek (18,1%). Zainteresowanie czytaniem spada też z wiekiem: czyta 29% trzynastolatków i 22% siedemnastolatków.

Próbowano ustalić korelację między długotrwałym oglądaniem telewizji, graniem na komputerze, kontaktami internetowymi i surfowaniem w sieci, a czytaniem. Stwierdzono, że ponad połowa osób spędzających w dni robocze ponad 3 godz. na tych zajęciach nic nie czyta, ale też młodzież czytająca ponad 3 godz. w dni robocze na ogół nie korzysta dłużej niż przez godzinę z komputera, czy telewizji. Pytano też o motywację skłaniającą do lektury (przyjemność wskazało 51,4%, rozwój umysłowy – 38%) oraz do unikania czytania (brak zainteresowania książką – 48,6%, brak czasu – 39,8%, uznanie lektury za nudne zajęcie – 36,5%) i o źródła zdobywania informacji związanych z hobby (głównie internet – połowa badanych). 19,4% respondentów stwierdziło, że nauczyciele nie wymagają czytania niczego poza obowiązkowymi lekturami; ok. 35% nie czytało nigdy lub czytało wyjątkowo jakieś teksty do tematu czy referatu opracowywanych przez siebie w ramach zajęć szkolnych. Ofiarowywanie książek kolegom nie jest w ogóle popularne – 84% badanych nigdy takiego prezentu nie otrzymało. Nie lepiej niż czytelnictwo przedstawia się na Słowacji korzystanie z bibliotek. Mimo, iż jest ich dużo (1989 bibliotek szkolnych i 1990 publicznych) 52,3% badanych uczniów deklarowało, że nie korzysta z żadnej biblioteki, a kolejne 20,8% – tylko z biblioteki szkolnej. Najrzadziej do bibliotek chodzi młodzież szkół zawodowych – nie odwiedza ich 62,8% badanych, w tym 68,8% chłopców. Korzystający z biblioteki trafiają tam głównie przypadkowo, gdy mają taką potrzebę (43,6%) lub szukają lektury szkolnej (13,9%), ale też 19,5% czytelników przychodzi tam systematycznie, co miesiąc. Placówki te odwiedzane są głównie w celu pożyczenia książek do domu (71,5%); z innych usług bibliotecznych korzystało nie więcej niż 10% badanych. Jako główne przyczyny omijania bibliotek podawano brak chęci (43,7%) i czasu (43%).