Babin

Pan-europejski projekt OpenAIRE (Infrastruktura swobodnego dostępu do badań europejskich) realizowany jest przy współpracy bibliotekarzy, administratorów repozytoriów i informatyków z 33 krajów Europy, w tym wszystkich państw członkowskich UE oraz Norwegii, Islandii, Chorwacji, Szwajcarii i Turcji. Celem tej inicjatywy jest promocja idei Open Accesss i zapewnienie bezpłatnego dostępu do recenzowanych prac naukowych, będących rezultatem badań z 7. dziedzin (ochrona zdrowia, energetyka, technologie informacyjne i komunikacyjne, infrastruktura badawcza, nauki społeczne i humanistyka), finansowanych przy pomocy środków unijnych, w ramach 7. Programu Ramowego i w ramach grantów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERBN) oraz budowę infrastruktury technicznej i sieci wsparcia dla tego przedsięwzięcia. W artykule omówiono proces tworzenia usług OpenAire i zasady kooperacji udziałowców projektu, przedstawiono też budowę repozytorium, związane z tym wyzwania i realizowane w ramach projektu prace badawcze, a także cele i działania  jego kontynuacji – uruchomionego w 2011 r. programu OpenAIREplus.

Inicjatywy te zakładają umożliwienie naukowcom publikowania wyników badań realizowanych ze środków publicznych w otwartych repozytoriach, a międzynarodowej społeczności – dostępu do tych prac przez portal OpenAIRE oraz zapewnienie powiązań między zasobami naukowymi, powiązanymi z nimi danymi i informacjami o modelach finansowania, a także ułatwienie współpracy i komunikacji w środowisku naukowym dzięki stworzeniu odpowiedniej infrastruktury technicznej i struktur metadanych. OpenAIRE ma więc zalety zcentralizowanego i rozproszonego podejścia, łącząc wirtualnie rozproszone repozytoria w centralne możliwe do przeszukiwania środowisko. Zgodnie z założeniami, ma stanowić kluczowy element europejskiej e-infrastruktury badawczej w trakcie  kolejnego programu ramowego UE – Horizon 2020 (lata 2014-2020), dotyczącego finansowania badań i innowacji. Autorzy prezentują w tekście cele i dotychczasowe osiągnięcia tego projektu z punktu widzenia osób zaangażowanych w prace sieci krajowych zespołów  kontaktowych (National Open Access Desks), omawiają też założenia leżące u podstaw kolejnego etapu jego rozwoju oraz korzyści, jakie ma przynosić użytkownikom.