Babin

Przedstawiono wyniki ilościowej, systematycznej analizy porównującej wykorzystanie online elektronicznych książek i materiałów źródłowych (encyklopedii, słowników, informatorów, podręczników, bibliografii itp.) ze zbiorów biblioteki J.N. Desmaraisa Uniwersytetu Laurentyńskiego (Laurentian University) (LU) – średniej wielkości dwujęzycznej (angielski i francuski) uczelni, z głównym kampusem w Sudbury (Ontario, Kanada). Badanie miało na celu ustalenie wzorów wykorzystania e-książek i e-zasobów informacji naukowej i ewentualnych różnic w tym zakresie oraz określenie właściwego sposobu traktowania tych kolekcji (jako jednej lub dwóch odrębnych jednostek informacyjnych).

W jego ramach sprawdzano wykorzystanie zbiorów elektronicznych w ciągu 9 lat, tj. między 2002 a 2010 r., analizując dane nt. liczby wejść do pełnotekstowych materiałów, ich pobrań lub przejrzeń oraz liczby przeszukiwań dokonanych na stronach wydawców i dostawców. W okresie tym, zasób udostępnianych przez LU e-książek wzrósł od 1 do 80 tys., a w roku fiskalnym 2010/2011 biblioteka J.N. Desmaraisa wydała na te materiały ponad 203 tys. dolarów kanadyjskich (26 % wszystkich wydatków na książki), z czego 33 tys. przeznaczono na zbiory materiałów źródłowych.

Okazało się, że w przypadku badanych dwóch typów e-zasobów można mówić o dużych różnicach w odniesieniu do wzorów użycia oraz o silnej pozytywnej korelacji między wielkością zbiorów a stopniem ich wykorzystania oraz liczbą wyszukiwań a liczbą wejść do pełnotekstowych treści. Materiały źródłowe cieszyły się znaczącym i stałym zainteresowaniem użytkowników (duża liczba wejść i wyszukiwań) zarówno w pierwszym roku po ich wprowadzeniu przez LU i kolejnych latach. Liczba przejrzeń i przeszukiwań zbioru e-książek wzrastała znacznie wolniej, a o większym popycie na te zasoby można mówić dopiero po udostępnieniu dużej bazy akademickich tytułów z Oxford Scholarship Online, Science Direct i Springer Link. Obie kolekcje rozwijano też w różnym tempie – rozmiary pierwszej rosły co roku w zbliżonym, stałym tempie, podczas gdy zasób e-książek powiększał się skokowo, a o spektakularnym wzroście można mówić w r. 2008. W przypadku materiałów źródłowych zanotowano też znacznie większe wykorzystanie w stosunku do wielkości zbioru (średnio o 669%) oraz większej liczbie używanych tytułów (od 80% do 100% tytułów użytych przynajmniej raz, w porównaniu z 10% w zbiorze e-książek).

W podsumowaniu artykułu wskazano kierunki dalszych badań nad wykorzystaniem różnego typu e-zasobów w bibliotekach akademickich i mającymi na to wpływ czynnikami; podkreślono też znaczenie uwzględniania wyników takich analiz w procesie podejmowania decyzji dotyczących zakupów i kształtowania zbiorów bibliotecznych.