Babin

Wzrost efektywności technik eksploracji danych w sieci www, sprawił, że portale internetowe stały się jednymi z najbardziej obiecujących serwisów sieciowych, oferując użytkownikom zintegrowany dostęp do dynamicznych treści z różnych źródeł informacyjnych oraz możliwość zapamiętywania preferencji odbiorców i personalizacji sposobów wyszukiwania informacji. Do niedawna, badania dotyczące zachowań i oczekiwań użytkowników takich stron prowadzone były głównie w kontekście biznesowym, jako że pionierskie usługi tego typu miały charakter komercyjny, a zyski właścicieli portali zależą od liczby odwiedzających je osób. Obecnie, gdy coraz więcej instytucji i organizacji non-profit oferuje swoje „bramy” do Internetu, badania użytkowników, mogące pomóc zapewnić sukces danej witryny oraz jej pożądane oddziaływanie, obejmują także inne dziedziny, takie jak sektor edukacyjny, rządowy, czy biblioteczny. W artykule skupiono się na analizie potrzeb odbiorców stron instytucji pamięci i kultury oraz sprawdzeniu potencjału modelu pomiaru szacującego ich wymagania informacyjne oraz czynniki motywujące do korzystania z materiałów udostępnianych przez takie serwisy.

Portale dziedzictwa kulturowego, takie jak Europeana (zob. BABIN [1], [2]), czy Trove oferują zazwyczaj cyfrowe duplikaty artefaktów pochodzących ze zbiorów różnych instytucji oraz, podobnie jak inne interfejsy tego typu, opcje dodawania treści i dostosowywania strony do zainteresowań i upodobań użytkownika. Zaproponowany w tekście model konceptualny, stworzono integrując i modyfikując odpowiednio trzy ramy teoretyczne: popularne modele jakości danych i jakości usług oraz model oceny postaw wobec technologii (ang. Technology Acceptance Model). Dane do analizy czynnikowej, prowadzonej przy pomocy oprogramowania SPSS AMOS 18.0, zebrano w ogólnokrajowym sondażu użytkowników portali dziedzictwa kulturowego ze Stanów Zjednoczonych (uwzględniono 393 pełne odpowiedzi „typowych” odbiorców tych serwisów). Użyteczność przyjętych koncepcji teoretycznych i stworzonego modelu testowano przy użyciu metody CFA (ang. Confirmatory Factor Analysis) oraz kilku wskaźników dopasowania (CFI:. Comparative Fit index, TLI: Tucker-Lewis Index i RMSEA: Root Mean Square Error of Approximation).

Stwierdzono m.in., że jeden teoretyczny schemat nie jest wystarczający by odpowiednio oszacować potrzeby użytkowników tak złożonych systemów informacyjnych, jak serwisy udostępniające dziedzictwo kulturowe, a także, że choć w trzech omówionych strukturach teoretycznych (i ich poszczególnych ujęciach) sprawdza się różne wymiary potrzeb użytkowników, część ich wyróżnialnych aspektów jest wspólna. Stworzony na ich podstawie i odpowiednio zmodyfikowany po przetestowaniu model składa się z 9 wymiarów ocenianych przy pomocy 28 zmiennych wskaźnikowych. Autorka zastrzega, że ma on jedynie charakter ekpsloracyjny, warto wiec go przetestować na niezależnych próbach, przed uznaniem reprezentatywności użytego zestawu pomiarów.