Babin

Celem badania ankietowego przeprowadzonego wśród studentów Uniwersytetu w Ankarze (UA) było poznanie ich opinii i zwyczajów związanych z korzystaniem z biblioteki cyfrowej. Objęto nim grupę wybranych losowo 280 studentów z trzech wydziałów. Badanie osadzono w szerszym kontekście – szukano zależności pomiędzy zachowaniami i nawykami związanymi z posługiwaniem się Internetem oraz sposobami i źródłami pozyskiwania informacji, a korzystaniem z biblioteki cyfrowej.

Autorzy artykułu omawiają wcześniejsze podobne badania (od 2000 r.), ograniczające się w Turcji przede wszystkim do socjodemograficznych aspektów korzystania z Internetu. Odwołują się także do wyników analogicznych prac badawczych prowadzonych w Chinach, Nigerii i Indiach. Dokonana przez autorów artykułu analiza rezultatów kilku wybranych badań przeprowadzonych w Turcji wskazuje, że mimo rosnącej z roku na rok dostępności i popularności Internetu, nie jest to nadal preferowane przez lokalnych studentów „miejsce” do wykonywania prac badawczych, ani też najważniejsze źródło pozyskiwania informacji.

W grupie badanych studentów UA, 72,5% ma komputer w domu. Również w domu, najczęściej korzysta z Internetu 53,4% studentów, 25,4% łączy się z siecią na uczelni, 19,4% w kafejkach internetowych. Pytano także o częstotliwość zaglądania do Internetu i czas spędzany online: 40,6% badanych robi to codziennie, a wśród nich 38,9% poświęca na nawigację dwie godziny, 20,4% – trzy, a 14,2% – cztery godziny. Jako powód korzystania z sieci www 96,4% studentów wskazało poszukiwanie informacji na zajęcia i inne przyczyny, tylko 4 osoby (1,4%) jako cel podały kontakt z przyjaciółmi i innymi ludźmi, jedna osoba (0,4%) – śledzenie wiadomości.

Przeprowadzone badanie potwierdziło tezę, że rosnącemu poziomowi korzystania z Internetu nie towarzyszy wzrost wykorzystania bibliotek. Porównując popularność sieci www i cyfrowej biblioteki UA, uzyskano następujące rezultaty:

• w większym stopniu używam Internetu (176 osób – 63,3%)
• w równym stopniu korzystam z Internetu i z biblioteki (82 osoby – 29,5%)
• w większym stopniu korzystam z biblioteki (20 osób – 7,2%)

Użytkownikami usług online biblioteki UA jest ogółem 57% respondentów. Pozostali rezygnują z tej możliwości, ponieważ:

• nie wiedzą, jak to robić (33 osoby – 7,3%
• nie znajdują w niej dostatecznie dużo źródeł (7 osób – 5,8%)
• nie mogą dotrzeć w ten sposób do potrzebnych informacji (14 osób – 11,6%)
• mają własne materiały (31 osób – 25,6%)
• wyszukiwarki dostarczają im dostatecznie dużo informacji (22 osoby – 18,2%)
• wolą źródła drukowane (5 osób – 4,1%)
• nie potrafią znaleźć nowych/uaktualnionych źródeł (8 osób – 6,7%)

Niski jest także stopień wykorzystania dostępnych z witryny uniwersytetu baz danych – sięga do nich 38,2% studentów. Jako główne przyczyny tego stanu podaje się brak wiedzy o bazach danych (55%) i brak znajomości obcych języków (są one w języku angielskim) (27,2%).

Wyniki sondażu okazały się zbieżne z rezultatami podobnych badań przeprowadzonych w krajach rozwijających się. We wnioskach, autorzy wskazują na niedostateczne wsparcie udzielane przez uczelnię studentom w zakresie wiedzy o korzystaniu z zasobów biblioteki cyfrowej. Pomimo pozytywnego postrzegania Internetu jako źródła pomocnego w edukacji, studenci nie traktują biblioteki cyfrowej jako priorytetowego zasobu, głównie ze względu na małą wiedzę o tego typu archiwach i bazach danych oraz brak umiejętności ich efektywnego wykorzystywania. Uwzględnienie zagadnień dotyczących bibliotek cyfrowych w programach zajęć na Uniwersytecie w Ankarze, zdaniem autorów, przyczyniłoby się do szerszego korzystania z usług bibliotecznych i zasobów sieciowych przez studentów.