Babin

W ramach projektu „Rynek książki 2010-2015” czasopismo „Knižnaâ Industria” systematycznie zbiera i opracowuje informacje statystyczne dotyczące sprzedaży książek, tworząc unikalną bazę informacji, uzupełnianą przez takie dane jak wyniki badań sondażowych i analiz eksperckich. Cząstkowe rezultaty są publikowane drukiem. W artykule omówiono dane statystyczne z pierwszego półrocza 2012 r. zestawiając je z wynikami z przedniego roku oraz przewidywanymi na drugie półrocze 2012 r. i rok 2013.

Na tej podstawie określono problemy i tendencje rozwojowe, m.in. w zakresie:

1) zysków z branży. W relacji do roku poprzedniego w pierwszym półroczu 2012 r. zauważalny jest spadek w zakresie przychodów o 4,8%, liczony w rublach i 11,2% w dolarach (różnica wynika ze słabnięcia rosyjskiej waluty) oraz spadek produkcji. W 2010 r. zysk w relacji do roku poprzedniego w USD szacowano na 2,1%, w 2011 – odnotowano jednak spadek o 3,1%; szacuje się, że w 2013 r. spadek przychodów nie powinien przekroczyć 4,4%. Towarzyszy temu stałe zmniejszanie się produkcji, mierzone liczbą egzemplarzy, najwyższe (o 9,5%) – w 2012 r. ;

2) sposobów sprzedaży. Większość transakcji w 2012 r. realizowana była za pośrednictwem niezależnych księgarni pracujących w sieciach lokalnych (50%) i federalnych (9,5%). Księgarnie internetowe sprzedały 10%, sieci handlowe – 8%, kluby książki –4%, sieci kiosków – 3%, a bibliotekom sprzedano 14% produkcji. To właśnie spadki sprzedaży w sieciach lokalnych (o 2%) i federalnych (o 4%) negatywnie odbiły się na zyskach całej branży. Obroty wzrosły w sprzedaży za pośrednictwem kiosków (o 1%), klubów książki (o 3%) i księgarni internetowych (o 3%). W 2012 r. rozszerza się też terytorialnie sprzedaż książek w sklepach z artykułami dziecięcymi;

3) cen. Średnia cena książki w pierwszym półroczu wyniosła 176 rubli i do końca roku prawdopodobnie jeszcze wzrośnie. W odniesieniu do roku 2011 najbardziej uwidoczniły się różnice między regionami a Moskwą w zakresie literatury fachowej i naukowej. W Moskwie ceny tego typu piśmiennictwa wzrosły odpowiednio o 63% i 23%, gdy w regionach – zmalały (o 13,5%) lub wzrosły mniej (o 4,5%).;

4) dynamiki rozwoju sprzedaży wg poszczególnych segmentów rynku. W stosunku do roku poprzedniego wzrost odnotowano tylko w segmencie literatury dziecięcej (ok. 25% ogółu sprzedaży) o 5,2% i poradnikowej (7,5% ogółu) o 0,1%. W pozostałych działach odnotowano spadki, największy (2,9%) w zakresie literatury pięknej;

5) rozwoju książek elektronicznych. W 2010 roku Rosja nie prowadziła jeszcze sprzedaży w tym formacie, w 2011 r., e-książki stanowiły 0,3 obrotu całego rynku książki, a w 2012 – 0,6%. Jest to nadal niewiele (w St. Zjednoczonych to 20% rynku), ale duża dynamika wzrostu wskazuje, że udział ten z czasem znacznie się zwiększy. W segmencie B2C (Bussines-to-Customer, czyli transakcje z klientem indywidualnym), problemem jest często brak współpracy wydawców z firmami tworzącymi i dystrybuującymi elektroniczne wersje ich publikacji. Segment B2B (Bussines-to-Bussines, czyli sprzedaż hurtowa dla firm) ogranicza się do EBS (Elektronno-Bibliotečnaâ Sistema), głównie bibliotek szkół wyższych. W 2011 roku przychody ze sprzedaży do EBS wyniosły 115 mln rubli, w całym 2012 r. prognozuje się je na 200 mln. Przedstawiono ofertę czterech głównych dystrybutorów publikacji elektronicznych (proponowany rodzaj piśmiennictwa, sposób ich udostępniania i usługi w ramach EBS). Omówiono też wyniki sondaży przeprowadzonych wśród studentów regionalnych uczelni na temat ich stosunku do elektronicznych podręczników. Większość z nich korzystała z tej formy publikacji i ocenia ją pozytywnie.