Edukacja medialna w Hiszpanii: w kierunku społeczeństwa prosumentów
,Kategorie: Wykorzystanie informacji i socjologia informacji, Źródła informacji, Badania użytkowników, Kategorie użytkowników, Umiejętności informacyjne
Tagi: Hiszpania, dzieci, edukacja medialna, kompetencje medialne, multimedia, młodzież, prosumpcja, studenci, uczniowie, użytkownicy internetu
Możliwość komentowania Edukacja medialna w Hiszpanii: w kierunku społeczeństwa prosumentów została wyłączona
Dostęp do Internetu i nowych technologii ma pozytywny wpływ na wiele prywatnych i społecznych aspektów ludzkiego życia, jednak rozwojowi mediów i wzrostowi ich oddziaływania nie towarzyszy promocja kształcenia związanych z nimi kompetencji. Edukacja medialna (ang. media literacy education – MLE), czyli kształtowanie umiejętności świadomej oceny, wyboru i wykorzystywania środków masowego przekazu oraz komunikowania się płaszczyźnie słownej, wizualnej i dźwiękowej, przy użyciu tradycyjnych i nowoczesnych metod i narzędzi, postrzegana jest jako podstawowe prawo obywateli, stanowi jednak wyzwanie dla systemów edukacyjnych. W nowym paradygmacie kultury partycypacyjnej i technologicznej interaktywności, jednym z zadań szkolnictwa powinno być kształcenie prosumentów – czyli zarówno odbiorców, jak i twórców informacji. Obywatel-prosument ma być przygotowany do podejmowania roli odbiorcy zasobów audiowizualnych i nowych mediów, organizatora informacji oraz producenta i autora krytycznych, odpowiedzialnych i twórczych przekazów, i brania aktywnego udziału w życiu społecznym, a konstruktywny, autonomiczny sposób konsumpcji i produkcji treści, z wykorzystaniem różnych strategii, ma być jednym celów współczesnego procesu kształcenia w zakresie MLE. W artykule omówiono podstawowe parametry audiowizualnej biegłości i przedyskutowano konieczność włączenia MLE do programów nauczania od najwcześniejszych etapów edukacji, jako kroku w kierunku budowy prosumpcyjnego społeczeństwa; omówiono też warunki powodzenia takich inicjatyw edukacyjnych i obecny stan MLE w Hiszpanii.
Projekt badawczy mający ustalić poziom MLE wśród hiszpańskich dzieci i młodzieży miał zasięg ogólnokrajowy; w jego ramach przeprowadzono sondaże online na próbie 2143 przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych i średnich, i studentów pierwszego roku studiów licencjackich (grupy wiekowe 5-6, 9-10, 13-14 i 17-18 lat). Analizowano, korzystając z badań J. Ferrés (2007), 6 wymiarów kompetencji medialnych: języków wizualnych, technologii (znajomość narzędzi), procesów interakcji, procesów produkcji i rozpowszechniania, ideologii i wartości oraz estetyki. Jako wzór kwestionariusza posłużyła autorkom ankieta przygotowana w ramach projektu „Kompetencje medialne. Badanie poziomu umiejętności obywateli Hiszpanii”, w którym wzięli udział przedstawiciele 17 hiszpańskich uniwersytetów – jej zawartość dostosowano do wieku badanych i poddano ewaluacji metodą delficką. Ustalono 3 stopnie kompetencji medialnych: podstawowy (do 33 %), średni (34-66%) i zaawansowany (powyżej 67%).
Po statystycznej obróbce i kategoryzacji zebranych danych okazało się, że uczniowie podstawówek lokują się na średnim poziomie, badani ze szkół ponadpodstawowych – głównie na szczeblu podstawowym (w grupie tej zanotowano największą polaryzację wyników), a większość przedszkolaków i studentów – również w dwóch pierwszych kategoriach. Dokładna analiza poszczególnych wymiarów umiejętności wykazała również, że hiszpańskie dzieci i młodzież, mimo przynależności do pokolenia cyfrowych tubylców, nie osiągnęły jeszcze optymalnego poziomu kompetencji pozwalającego m.in. na rozumienie różnych języków wyrazu i sposobów tworzenia przekazów medialnych, krytyczną ocenę emocjonalnych racjonalnych i kontekstowych elementów wpływających na odbiór wiadomości audiowizualnych, ewaluację etycznych, ideologicznych i estetycznych wartości, które te treści niosą, a także na pełne uczestnictwo w sferze komunikacji. Oznacza to konieczność kontynuacji prac nad włączeniem edukacji medialnej, jako fundamentalnego elementu kształtującego prosumenckie społeczeństwo, do programów nauczania na wszystkich szczeblach edukacji; wskazuje też na potrzebę prowadzenia dalszych badań nad MLE w innych krajach, których wyniki przybliżyłyby stan edukacji medialnej w globalnej skali