Babin

W artykule omówiono zmiany zachodzące na rynku książki w Stanach Zjednoczonych, w tym postępujące zróżnicowanie i dezintermediację współczesnego krajobrazu wydawniczego Ameryki Północnej, związane z coraz silniejszą pozycją niezależnych wydawców i rosnącą popularnością ruchów DIY (zrób to sam) oraz samodzielnego publikowania przez autorów swoich prac przy pomocy internetowych serwisów i platform e-publishingu. Przedstawiono również relacje między bibliotekami a małymi oficynami wydawniczymi, wyzwania związane z włączaniem publikowanych w niezależnym obiegu tytułów do zbiorów bibliotecznych oraz inicjatywy podejmowane w środowisku bibliotek szkolnych i publicznych w celu wspierania i promocji niezależnej twórczości i działalności wydawniczej.

Choć małe domy wydawnicze mają znacznie mniejsze możliwości marketingowe i dystrybucyjne niż międzynarodowe korporacje, są w stanie zaoferować autorom lepsze warunki, redakcję, ilustracje i projekty książek, decydują się też na wydawanie dzieł wyjątkowych, spoza głównego nurtu, których publikacji nie podjęliby się wielcy, komercyjni wydawcy choćby ze względu na słabe prognozy sprzedażowe. Do popularności samodzielnego publikowania przyczyniły się też dekady konsolidacji i komercjalizacji przemysłu wydawniczego i polityki tzw. wielkiej piątki, czyli globalnych koncernów Penguin Random House, Hachette, HarperCollins, Macmillan i Simon & Schuster, inwestujących w relatywnie niedużą liczbę tytułów odpowiadających popularnym gustom i mających szansę na status bestsellerów. Utalentowani twórcy zwracają się więc coraz częściej do alternatywnych wydawnictw lub publikują własnym sumptem, zyskując niekiedy w ten sposób sławę i majątek. Rozwój nowych, cyfrowych technologii pozwalających na łatwe i tanie publikowanie e-książek, umożliwia im też samodzielną produkcję i dystrybucję swoich dzieł, dzięki czemu czytelnicy mają do dyspozycji coraz więcej ukazujących się na rynku tytułów i coraz więcej publikacji wysokiej jakości.

Wg małych wydawców sytuacja ta jest korzystna dla wszystkich, gdyż wraz z rozrastaniem się i ujednolicaniem największych firm wydawniczych, wzrasta wartość niezależnych wydawnictw, wypełniających luki na rynku książki, i starających się odpowiadać na apele bibliotekarzy, nauczycieli i czytelników o bardziej zróżnicowaną ofertę, reprezentującą głosy i punkt widzenia wszystkich grup społecznych (kampania #WeNeedDiverseBooks i in.). Popularność wydawanych niszowo tytułów skłania z kolei wielkie koncerny do przejmowania ich dystrybucji, dzięki czemu mogą trafić do szerszej grupy odbiorców.

Biblioteki starają się wspierać wydawniczą kulturę DIY, angażując się w promujące ją inicjatywy, oferując usługi i przestrzeń mające wspierać użytkowników zainteresowanych niezależną twórczością i samodzielnym publikowaniem (por. babin.bn.org.pl/?p=3124) i starając się włączając do katalogów bibliotecznych dzieła lokalnych autorów. Szukanie wartościowych i odpowiadających lokalnym potrzebom książek małych firm i publikujących autorów w zalewie ukazujących się co miesiąc tytułów jest jednak zadaniem złożonym. Niezależni wydawcy stosują różne metody docierania ze swoją ofertą do bibliotekarzy, w tym kreatywny marketing z wykorzystaniem mediów społecznościowych, zgłaszanie publikowanych tytułów do różnego rodzaju konkursów (publikacje małych wydawnictw znalazły się m.in. na liście najlepszych dziecięcych i młodzieżowych książek w 2014 r. School Library Journal), czy publikowanie własnych katalogów wydawniczych. Korzystają też z możliwości współpracy z dużymi dostawcami i platformami dystrybucji e-booków i drukowanych tytułów, wspierającymi samodzielnie publikujących pisarzy i udostępniającymi książki dla bibliotek (Smashwords, Lulu, Blurb, IngramSpark, AuthorSolutions, CreateSpace i in.). Serwisy udostępniają również bibliotekom narzędzia przydatne przy doborze nowych pozycji do zbiorów, takie jak listy rekomendacyjne, czy recenzje. W 2015 r. ma zostać też udostępniona usługa opracowywana przez platformę dostawy cyfrowych treści (Bilboard) we współpracy z czasopismem Library Journal: moduł SELF-e, mający łączyć niezależnych autorów, biblioteki i czytelników.