Babin

Na wstępie artykułu omówiono pryncypia ideowe Strategii Lizbońskiej, której celem jest m.in. asymilacja grup obywateli zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz związane z nimi wytyczne opracowane przez Ministerstwo Kultury Republiki Słowacji. Biblioteki publiczne na Słowacji zostały zobowiązane do przeciwdziałania marginalizacji najmniej uprzywilejowanych grup obywateli poprzez rozwój czytelnictwa, zapewnienie dostępu do informacji oraz aktywizację kulturalną. W artykule przedstawiono wyyniki badania dotyczącego stanu realizacj tych założeń w odniesieniu do dzieci romskich oraz adresowanych do nich usług bibliotek.

Wiosną (kwiecień, maj) 2014 r. autorka wysłała do 50 bibliotek publicznych ankietę zawierającą 10 otwartych pytań dotyczących usług świadczonych przez nie dla tej grupy użytkowników. Uzyskano 48% odpowiedzi. W artykule przedstawiono wybrane opinie bibliotekarzy z badanych placówek oraz omówiono ogólne problemy asymilacji społecznej młodzieży romskiej poprzez uczestnictwo w kulturze. Bibliotekarze często stwierdzali, że w ich placówce nie zbiera się danych odnoszących się do dzieci Romów, a także, że nie ma takich użytkowników lub jest ich niewielu. Nie organizuje się też działań uwzględniających specyfikę tej grupy dzieci, ale włącza się je do programów adresowanych do danego przedziału wiekowego. Dzieci romskie na ogół nie odwiedzają bibliotek regularnie i nie są aktywnymi czytelnikami. Więcej czytają pod naciskiem opiekunów lub gdy pożycza się książki dla całej grupy uczniów ze szkół do których trafiają przedstawiciele tej mniejszości. Niektóre dzieci korzystają z darmowego internetu, ale częściej przychodzą w celu poczytania czasopism bądź ogrzania się i spędzenia czasu w przyjaznym środowisku. W regularnym korzystaniu z księgozbioru przeszkadza im niestosowanie się do regulaminu – mimo szkoleń i informacji nie zwracają w terminie (lub wcale) książek, więc trudno im pożyczać kolejne. Często niszczą i gubią pożyczone materiały i nie ma możliwości wyrównania wynikających z tego powodu strat.

Bibliotekarze pytani o możliwości polepszenia poziomu usług wskazywali na poprawę współpracy ze szkołą. Podano liczne przykłady sytuacji, w których dzieci romskie uczestniczyły w działaniach biblioteki. Bibliotekarze podkreślali, że już od pierwszych klas szkoły podstawowej konieczne jest zainteresowanie książką i biblioteką dzieci z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym. W zakończeniu stwierdza się, że jeżeli z dziesięciorga dzieci romskich dzięki wysiłkom bibliotekarzy uda się choć dwoje zachęcić do czytania i nauki, co zaowocuje ukończeniem przez nich szkoły lub wyższej uczelni, to i tak można mówić o sukcesie. Przyczyny wykluczenia Romów związane są bowiem z bezrobociem, słabym rozwojem budownictwa i polityką państwa, na co biblioteki nie mają wpływu.