Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Badanie krajobrazu nauki obywatelskiej

Autor: Marta Elas,

Kategorie: Wykorzystanie informacji i socjologia informacji

Tagi: , , , , ,

Możliwość komentowania Badanie krajobrazu nauki obywatelskiej została wyłączona

Nauka obywatelska (ang. citizen science), czyli projekty angażujące ludzi spoza środowiska naukowego w badania z dziedzin takich jak astronomia, ekologia czy nawet genomika, to fenomen, który dzięki wpływowi Internetu staje się coraz bardziej popularny, jednak najbardziej znane i nagłośnione przez media przykłady tej formy współpracy w działalności naukowej, nie są zdaniem autorów reprezentatywne dla tego, bardzo zróżnicowanego ruchu i mogą nie być najlepszymi modelami odniesienia dla osób chcących badać lub naukę obywatelską (NO) lub rozpocząć własną akcję badawczą tego typu. Celem ich omówionego w artykule badania było stworzenie empirycznych podstaw dla charakterystyki NO i zaprezentowanie bogactwa i złożoność jej praktyk.

W dużym uproszczeniu, NO to badania realizowane dzięki wykorzystaniu pracy wolontariuszy pełniących rolę „czujników” zbierających dane naukowe lub „procesorów” manipulujących takimi danymi w celu rozwiązania problemów z ich analizą. Od innych form kolektywnej produkcji treści i inicjatyw crowdsourcingowych, NO odróżnia wdrażanie metod zapewniających jakość działalności badawczej, zgodnych z przyjętymi normami naukowymi. Najbardziej znane w świecie zachodnim przykłady takich udanych przedsięwzięć badawczych to projekty eBird (dotyczące obserwacji ptaków) i GalaxyZoo (klasyfikacja galaktyk na podstawie zdjęć wykonywanych przez teleskopy), jednak krajobraz NO jest znacznie bardziej różnorodny.

Aby udokumentować zakres i złożoność NO i przybliżyć mechanizmy jej działania, autorzy przeprowadzili sondaż skierowany do liderów 50 projektów NO i mający na celu określenie ich typów, wg cech odnoszących się do ich planowania, celów i sposobu zarządzania, kadr i źródeł finansowania, rozmiarów, metod rekrutacji i angażowania ochotników, rodzaju zlecanych zadań, pomiaru wkładu uczestników, strategii gromadzenia i zapewniania jakość danych, i interakcji społecznych. Przedstawili również studia przypadków dwóch projektów bardzo różniących się od siebie w większości ww. kategorii, by zapewnić punkty odniesienia dla porównań z programami eBird i GalazyZoo. Pierwszy z nich: Mountain Watch, to inicjatywa bazująca na współpracy z turystami monitorującymi cykle życiowe roślin rosnących w wysokich partiach Gór Białych (Stany Zjednoczone), mająca określić wpływ zmian klimatycznych na florę piętra alpejskiego. Drugi: Citizen Sort, to platforma gier wideo online zaprojektowana we współpracy z biologami i przyrodnikami by angażować różnego typu użytkowników i wspierać dokonywana w celach naukowych klasyfikację zbiorów zdjęć oraz identyfikację uwiecznionych na nich gatunków zwierząt.

Dokonana analiza wykazała, że pozornie prosty fenomen NO ma bardzo wielowymiarowy charakter i wykracza poza typowe charakterystyki łączące takie inicjatywy głównie z crowdsourcingiem i aktywnością online, jako że Internet może odgrywać w nich bardzo różną rolę, w zależności od rodzaju wspólnych działań i możliwości socjalizacji. Nie istnieje również jeden, właściwy model lub styl partycypacji, jako ze rozwinęło się wiele jej form, ukierunkowanych na realizację różnych zadań, jest też wiele sposobów, z wykorzystaniem których organizatorzy projektów NO mogą wpierać zarówno zainteresowania naukowców, jak i uczestników. Typ pracy badawczej i geograficzny zasięg uczestnictwa kształtują jednak w istotny sposób strategie wykorzystywane do osiągania założonych celów.

Komentarze wyłączone.