Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Literatura i praktyka: krytyczna analiza programów MOOC

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Źródła informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Branża, zawód i edukacja, Dostęp do publikacji

Tagi: , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Literatura i praktyka: krytyczna analiza programów MOOC została wyłączona

Jednym z popularnych międzynarodowych trendów w kontekście nauczania wspomaganego technologią (ang. technology enchanced learning) jest wdrażanie zasad powstałego w pierwszej połowie XX w. ruchu otwartej edukacji, przyjmującego, że wiedza jest dobrem wspólnym, a kształcenie stanowi siłę napędowa społecznego rozwoju. Efektem popularyzacji tej idei było powstawianie na całym świecie inicjatyw powiązanych z promocją otwartego oprogramowania, dostępu do otwartych zasobów edukacyjnych (OER) i otwartych repozytoriów obiektów wiedzy, a w kolejnym etapie – rozwoju otwartych praktyk edukacyjnych, których współczesną implementacją są MOOC – masowe, otwarte kursy online (zob. BABIN [1], [2], [3], [4]). Fenomen ten jest przedmiotem coraz większej uwagi instytucji akademickich i środowiska naukowego, autorzy postanowili więc sprawdzić obecny stan wiedzy i badań w tym zakresie, dokonując w tym celu przeglądu piśmiennictwa poświęconego MOOC z lat 2007-2013. Najważniejsze wyodrębnione w badaniu wątki wykorzystano następnie jako kryteria empirycznej analizy praktyk stosowanych w 10 uniwersyteckich kursach e-learningowych, reklamowanych jako MOOC.

W korpusie dokumentów do analizy znalazło się 289 artykułów opublikowanych w recenzowanych czasopismach, indeksowanych w bazach Scopus, ISI Web of Knowledge, SciELO, EBSCOhost, Science-Direct and DOAJ oraz w serwisie Google Scholar, i wyszukanych w marcu 2014 r. przy pomocy powiązanych z tematem słów kluczowych i deskryptorów w języku angielskim i hiszpańskim. Z puli tej losowo dobrano próbę 100 artykułów. Główne wnioski z ich badania to gwałtowny wzrost zainteresowania omawianą tematyką w 2013 r. (o 82%), w porównaniu z pięcioma wcześniejszymi latami (o 12%), oraz ujmowanie jej głównie z dwóch perspektyw: konceptualnej ewolucji oraz z perspektywy dydaktycznej. W tym ostatnim ujęciu, dużo uwagi poświęcano badaniu podejść do doboru najbardziej odpowiednich ram pedagogicznych dla adaptacji MOOC oraz OER, a w 72% publikacji odnoszono się do MOOC jako do przełomowej innowacji. W nowszych artykułach widać również odejście od badania behawioralnych aspektów wykorzystania MOOC i wzrost zainteresowania kwestiami praktycznymi, w tym wpływem czynników instytucjonalnych na powodzenie projektów tego typu i tematyką związaną z rentownością, certyfikacją i retencją studentów. Zaobserwowano również znaczące zmiany sposobu rozumienia koncepcji MOOC, a zwłaszcza znaczenia idei otwartości (pierwotnie zasadniczego, poza masowością, wyznacznika tego modelu) – wątki dotyczące jej atrybutów, które były fundamentalne dla pierwszych konceptualizacji MOOC, niemal zniknęły w najnowszym piśmiennictwie, za wyjątkiem prac, gdzie wyraźnie zaznacza się, że nie będzie się ich brało pod uwagę.

W drugim etapie badania sprawdzano, czy w strukturze i zasadach działania wybranych platform MOOC faktycznie uwzględniono promowane w literaturze idee i aspekty pedagogiczne. Okazało się, że teoria nie ma wielkiego przełożenia na faktyczny sposób realizacji takich programów, a co więcej – najważniejsze założenia pominięto już w konceptualnej fazie planowania implementacji badanych kursów. W praktyce więc, większość bieżących programów MOOC jest jedynie w nieznacznym stopniu zgodna z założeniami prezentowanych w piśmiennictwie i uznanych za istotne modeli otwartej edukacji, które dały początek inicjatywom MOOC. Koncepcją, której istotę w praktyce wypaczono w największym stopniu jest otwartość, utożsamiana obecnie głównie z brakiem opłat – aż 80% badanych programów używa wolnego dostępu jako głównego atrybutu reklamowego, choć w rzeczywistości ich oferta pozbawiona jest innych istotnych cech tej idei, takich jak możliwości adaptacji, redystrybucji, ponownego wykorzystania i tworzenia nowych wersji oraz realnej, kreatywnej współpracy. Zdaniem autorów, dostawcy nowych MOOC wydają się też zapominać o wdrażaniu innowacyjnych i interaktywnych strategii dydaktycznych, polegając w coraz większym stopniu na mechanicznej formule, określanej przez krytyków ironicznie jako WAVWAVWAVAAQ (Watch a Video Watch a Video Watch a Video AND Attempt a Quiz): obejrzyj wideo, obejrzyj wideo, obejrzyj wideo i spróbuj rozwiązać quiz.

Komentarze wyłączone.