Babin

Zachodnie społeczeństwa starzeją się w bardzo szybkim tempie (szacuje się, że w 2050 r. 1/3 obywateli Hiszpanii będą stanowić ludzie po 55 r. życia). Jednocześnie, wraz z tym procesem, postępuje bardzo szybka ekspansja nowych technologii w codziennym życiu, a dla osób starszych funkcjonowanie w świecie nowych rozwiązań informacyjno-komunikacyjnych wiąże się z koniecznością pokonywania wielu barier. Zjawiska te są przedmiotem dużego zainteresowania naukowców i przeprowadzono wiele badań poświęconych sposobom integracji ICT w krajach rozwiniętych. W artykule przeanalizowano nawyki konsumenckie i zwyczaje związane z wykorzystywaniem nowinek technologicznych przez osoby starsze, koncentrując się na ich percepcjach, poziomie wiedzy i wykształcenia oraz stopnia adaptacji do nowych form komunikacji, w celu określenia, czy kompetencje cyfrowe tej grupy społecznej są wystarczająca, a dostępne zasoby audiowizualne – dopasowane do jej potrzeb, i czy starzejące się populacje są przygotowane na to, co ma im do zaoferowania Internet i do czego obligują je wprowadzane przez władze i przemysł innowacje (e-administracja, e-handel i in.). Badanie przeprowadzono w trzech krajach Unii Europejskiej: Wielkiej Brytanii, Francji i Hiszpanii. Autorzy podjęli w nim też próbę dokonania porównania uzyskanych wyników i sformułowania na tej podstawie wniosków i zaleceń, które mogłyby pomóc seniorom w lepszym wykorzystaniu możliwości zapewnianych przez ICT i zdobyciu umiejętności mierzenia się z wyzwaniami związanymi z życiem we współczesnym, cyfrowym społeczeństwie.

Dane nt. zachowań informacyjnych badanej grupy i ich poziomu edukacji medialnej zebrano przy pomocy sprawdzonego przez ekspertów i przetłumaczonego na 3 języki sondażu, zbierając łącznie 507 kwestionariuszy: 172 we Francji (Tuluza, Paryż, Nancy), 160 w Wielkiej Brytanii (Londyn, Bristol i Liverpool) i 175 w Hiszpanii (Madryt, Barcelona, Castellón, Walencja i Cuenca) – w celu zachowania możliwie dużej wiarygodności ankiety przeprowadzano bezpośrednio, umawiając ankietujących z badanymi w instytucjach publicznych. Zawarte w nich pytania dotyczyły m.in. aplikacji sieciowych i gadżetów technologicznych oraz związanych z nimi zachowań i wiedzy, oglądania telewizji (typu treści, narzędzi i nawyków), sieci społecznosciowych (poziom znajomości tematu, użyteczność, uczestnictwo i współdziałanie z różnymi urządzeniami), Internetu i nawyków związanych z kupowaniem, informacji i zachowań związanych z ich zdobywaniem oraz kompetencji medialnych – obecnego poziomu wiedzy, sposobów jej nabywania i chęci dalszej nauki. Zebrane odpowiedzi podzielono wg grup wiekowych (55-65, 66–75, ponad 75 lat), poziomu wykształcenia (brak, podstawowe, średnie, wyższe), kraju pobytu i płci. Autorzy omawiają w tekście szczegółowo wyniki dla każdego z badanych krajów, we wszystkich analizowanych kategoriach.

Z porównania zebranych danych wynika, że brytyjscy i francuscy seniorzy prowadzą aktywne życie, mają dużą wiedzę na temat sieci www i mobilnych aplikacji, wykorzystują nowe technologie w różnych celach i w dość dużym zakresie (w przypadku Wielkiej Brytanii, aż 54% osób w wieku 55-65 lat posługuje się nimi w celu zdobywania nowej wiedzy i umiejętności) i podchodzą do nich z dużą dozą entuzjazmu; w krajach tych dostępne są też kursy szkoleniowe i programy adaptacyjne skierowane do badanej grupy społecznej. Nowe media są natomiast wykorzystywane w najmniejszym zakresie przez starze osoby w Hiszpanii (najpopularniejsze narzędzie to telefon komórkowy (81%), z telewizji na żądanie korzysta 63% badanych, z Internetu – 33%, tabletów -21%, regularnie z mediów społecznościowych – 1%), głównie ze względu na brak odpowiednich szkoleń i edukacji (ich potrzebę i chęć brania w nich udziału zadeklarowało aż 87% ankietowanych), a niski i trudny do odwrócenia stopień penetracji ICT w grupie powyżej 65 r. życia, skazuje ją na cyfrowe wykluczenie i społeczną izolację. We wnioskach podkreślono potrzebę uwzględnienia przez władze oczekiwań i potrzeb osób starszych, zwłaszcza w odniesieniu do zapewnienia im odpowiednich programów edukacyjnych i kształcenia profesjonalistów mogących wspierać realizację potrzeb seniorów i pomagać im w zapewnieniu, dzięki nowym rozwiązaniom technologicznym, lepszej jakości życia. Wskazano też m.in., że branża technologiczna powinna oferować szerszą gamę łatwych w obsłudze produktów i usług dostosowanych do potrzeb starzejącej się populacji, choćby z uwagi na to, że w wielu krajach seniorzy mogą stanowić coraz bardziej znacząca grupę ich potencjalnych konsumentów.