Babin

Kontekst, w jakim mają miejsce zachowania informacyjne (ZI) jest przedmiotem zainteresowania coraz większej liczby naukowców, gdyż jest w stanie znacząco zmienić sposób wykonywania zadań u poszczególnych osób. Duża część badań nad ZI koncentrowała się jak dotąd na analizie aktywności i potrzeb informacyjnych grup lub jednostek pracujących w podobnych uwarunkowaniach społeczno-kulturowych i wykorzystujących podobne technologie i narzędzia: studentów, naukowców i profesjonalistów, analizowano też głównie proste zadania, wykonywane bez czasowej presji, uogólnianie uzyskanych przy takich założeniach wyników na inne populacje można więc uznać za problematyczne. Autorzy postanowili sprawdzić, czy analiza zachowań informacyjnych (ZI) w alternatywnych kontekstach może generować nową wiedzę, która mogłaby poszerzyć, postawić w wątpliwość lub podważyć istniejące modele i teorie zachowań informacyjnych. Pytanie to analizowano w odniesieniu do 3 obszarów: podejmowania decyzji i wyszukiwania informacji, relacji między poszukiwaniem informacji a niepewnością oraz wpływu doświadczenia i kompetencji na wykorzystanie informacji, skupiając się na kontekście, w którym zadania są złożone, dynamiczne, niepewne i muszą być realizowane szybko, czyli na procesach reagowania na nagłe zdarzenia.

W sytuacjach awaryjnych jednostki angażują się w działania wymagające przetwarzania dużej liczby informacji i podejmowania szybkich decyzji, brakuje jednak pełnego rozumienia ich zachowań i przebiegu procesu rozwiązywania problemów w takim kontekście. W pierwszej części artykułu przeanalizowano piśmiennictwo dotyczące modeli procesów decyzyjnych, wiedzy fachowej i niepewności w badaniach nad ZI, a następnie zaprezentowano przyjęte przez autorów założenia i ramy teoretyczne. W ich badaniu wykorzystano jako punkt odniesienia teorię aktywności, w której ludzkie zachowania postrzega się w kategoriach systemów działań zorientowanych na cel. Badano ZI personelu brytyjskich służb zarządzania kryzysowego 1. kategorii (policja, straż pożarna pogotowie ratunkowe, agencje ochrony środowiska i lokalne władze) zaangażowanych w podejmowanie decyzji w sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu (powodzie, ataki terrorystyczne i in.), zawężając analizę ZI do fazy reagowania. Dane zebrano w bezpośrednich wywiadach z 20 przedstawicielami tych podmiotów wykonawczych, zajmującymi średnie szczeble decyzyjne oraz w trakcie obserwacji prowadzonych przez nie ćwiczeń, szukając odpowiedzi na pytania, czy w badanych warunkach wykorzystuje się tryby decyzyjne nie pokrywające się z tradycyjnymi podejściami do ZI, czy posiadana wiedza i doświadczenie respondentów mają wpływ na poszukiwanie informacji i podejmowanie decyzji i czy informacji szuka się głównie w sytuacji niepewności, czy też już po podjęciu decyzji, w celu ich uzasadnienia. W podsumowaniu przedstawiono potencjalne wnioski z przeprowadzonej analizy dla istniejących podejść teoretycznych do ZI, a następnie zaproponowano zmodyfikowaną wersję modelu rozwiązywania problemów T.D. Wilsona.