Babin

Artykuł poświęcono omówieniu obecnej kondycji bibliotek, ich pozycji w czasach szybkich przemian oraz perspektyw na przyszłość. Powołując się na szereg publikacji, autor dowodzi w nim, że obecna rola bibliotek w społeczeństwie jest na tyle znacząca, że można mówić o złotej erze ich rozwoju, przytacza też argumenty mające uzasadnić stawianą przez siebie tezę i opisuje przykłady inicjatyw, stanowiących jego zdaniem dowód na rozkwit tych instytucji, ich innowacyjność i wzrost społecznego znaczenia.

Określenie „złoty wiek” odnoszono na przestrzeni dziejów do szczytowych etapów rozwoju społeczeństw, a także sztuki i innych obszarów działalności człowieka. Wg cytowanego przez autora amerykańskiego artysty Daniela Simmona, jego nastąpieniu nie sprzyja dominacja elitaryzmu, a jedynie zniszczenie ograniczeń, barier i mechanizmów kontroli konsumpcji, konkurencji, produkcji, dostępu i innowacji, pozwalające większej liczbie ludzi na uczestnictwo w kulturze i sztuce na wiele różnych sposobów – zarówno w roli producentów, jak i konsumentów. Obecnie, biorąc pod uwagę parametry budowy środowiska innowacji i zaangażowania, tezę taką można odnieść również do bibliotek a dowodami na ich wkraczanie w nowy, „złoty” okres ma być m.in. rozwój budownictwa bibliotecznego (dla wielu ośrodków miejskich budowa nowych, okazałych siedzib bibliotecznych to inwestycja mające zagwarantować rozwój i rozpoznawalność regionu) (por. babin.bn.org.pl/?p=3581) oraz wprowadzanie nowatorskich, coraz bardziej zróżnicowanych usług dla ludności, sprzyjających budowie kapitału społecznego.

Jednym ze wzorcowych przykładów umiejętności przedefiniowania przez własnych zadań i funkcji, ma być nowa Biblioteka Birmingham (zob. babin.bn.org.pl/?p=2613) –  spektakularny postmodernistyczny budynek opisywany przez jego architekta jako „pałac ludowy”. Dzięki imponującej ofercie programów i usług, stała się ona centralnym ośrodkiem społeczno-edukacyjno-kulturalnym lokalnej społeczności, a jej model obsługi oraz współpracy i partnerstwa publiczno-prywatnego,zaczęto powielać na całym świecie.

Nowoczesne biblioteki publiczne stają się obecnie ośrodkami dla pracowników socjalnych, inkubatorami przedsiębiorczości i innowacyjności, centrami kształcenia ustawicznego, warsztatami dla twórców i wynalazców, laboratoriami informatycznymi, studiami filmowymi, przestrzeniami dla wydarzeń kulturalnych oraz (nadal) miejscami dla książek, czasopism i filmów. Takie podejście do świadczenia usług prezentuje np. system bibliotek publicznych hrabstwa Orange (Floryda). Model jego rozwoju oparto na idei otwartego uniwersytetu, a bibliotekarze pełnią w nim m.in. funkcje dostawców nieformalnego kształcenia i edukacji informacyjnej i technicznej, umożliwiając użytkownikom zdobycie umiejętności potrzebnych do bycia zarówno twórcą, współtwórcą, jak i konsumentem nowych technologii i mediów; zapewniają też wyspecjalizowane i spersonalizowane usługi, pozwalające na dopasowanie dostępnej oferty i zasobów do potrzeb każdego odbiorcy.

W podsumowaniu autor podkreśla, że największym wyzwaniem (i warunkiem przetrwania) dla bibliotek jest zachowanie równowagi między tradycyjnymi i nowatorskimi usługami oraz integracja nowych, niekonwencjonalnych funkcji z misją biblioteki, a nie zastępowanie nimi jej podstawowych zadań; ważne jest również elastyczne podejście do zachodzących zmian, umiejętność szybkiego reagowania na nowe oczekiwania odbiorców oraz przekonania ich o wartości i użyteczności działań tych instytucji.