Babin

W artykule, na przykładzie programów bibliotecznych realizowanych w różnych regionach Stanów Zjednoczonych, omówiono usługi amerykańskich bibliotek dla młodocianych odbywających kary pozbawienia wolności oraz zmiany modelu ich świadczenia, dokonywane dzięki osiągnięciom ruchów na rzecz reformy systemu penitencjarnego.

Projekt nowelizacji ustawy o wymiarze sprawiedliwości wobec nieletnich i zapobieganiu przestępczości zwiększył zainteresowanie typami szans edukacyjnych oferowanych nastolatkom sądzonym w Stanach Zjednoczonych jak osoby dorosłe i odbywającym kary pozbawienia wolności, w tym – usługami bibliotek oraz dostępem do technologii. Propozycje reform na poziomie federalnym zakładają m.in. rezygnację z osadzania młodocianych w izolacji, tworzenie alternatyw dla kar więzienia i form kontroli skazanych oraz usuwanie niektórych informacji z rejestrów karnych. Odzwierciedlają one do pewnego stopnia zmiany wprowadzone już w zakładach dla młodocianych w poszczególnych stanach, w tym przez Wydział Więziennictwa (WW) Nowego Jorku, takie jak eliminacja odosobnienia dla 16 i 17-latków i ograniczenie zapełnienia stref mieszkalnych w kompleksie więziennym Rikers Island do 12 osób. Pozwoliły one na rozszerzenie usług biblioteki publicznej Brooklynu (BPL) dedykowanych nieletnim więźniom, w tym przeznaczenie po jednej celi w każdej ze stref na czytelnie. Bibliotekarze odwiedzają podległe WW placówki raz w tygodniu oferując osadzonym możliwość wypożyczania książek i rozmowy o zainteresowaniach czytelniczych.

W wielu stanach prowadzone są kampanie na rzecz udostępnienia skazanym, pod ścisłą kontrolą, technologii edukacyjnych, urządzeń mobilnych do odczytu e-książek (projekt realizowany przez bibliotekarzy w zakładach w stanie Colorado) czy określonych stron www związanych z usługami pośrednictwa pracy. Organizacje społeczne i pozarządowe lobbują również na rzecz wdrożenia praktyk sprawiedliwości naprawczej i dania uczniom, którzy weszli w konflikt z prawem możliwości kontynuowania nauki i naprawy wyrządzonych szkód w środowisku szkolnym. Wdraża się także inicjatywy mające pomóc skazanym w zdobyciu kwalifikacji zawodowych, umiejętności samokształcenia i rozwijania zainteresowań, kontynuowanie edukacji i zwiększeniu szans na zatrudnienie po odbyciu kary (np. program Write to Read hrabstwa Alameda, program informacyjny nt. opcji i programów pomocowych dostępnych po odbyciu kary, prowadzony przez pracowników systemu bibliotek publicznych Bostonu, wideokonferencje umożliwiające częstsze kontakty z rodziną, organizowane przez BLP, cykliczne spotkania dyskusyjne i kluby książki, usługi doradcze itp.). Celem przyświecającym większości bibliotekarzy pracujących w aresztach i zakładach karnych jest promocja czytelnictwa oraz trwałe zainteresowanie młodych penitencjariuszy książką i ofertą bibliotek w warunkach, w których muszą się liczyć z restrykcjami dotyczącymi typów dostępnych materiałów. Dużym wyzwaniem jest dostarczenie tytułów wypożyczanych najczęściej w miejskich bibliotekach, a jednocześnie takich, które byłyby interesujące dla młodzieży „po przejściach”. Zapewnianiem odpowiednich zasobów oraz list lektur potencjalnie atrakcyjnych i inspirujących dla trudnej młodzieży zajmuje się m.in. sieć Library Services for Youth in Custody (Usługi biblioteczne dla młodzieży w ośrodkach zamkniętych). Współpraca z bibliotekami jest dla młodych więźniów korzystna z wielu względów, stąd zainteresowanie ofertą bibliotekarzy w grupie objętej ich usługami jest dość duże. Prowadzący takie programy mają nadzieję, że ich praca pomoże ich użytkowników w lepszej adaptacji do rzeczywistości po wyjściu na wolność oraz przyciągnie ich na stałe do bibliotek i ich zasobów.