Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Lęk przed biblioteką wśród studentów: wyniki sondażu

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Wykorzystanie informacji i socjologia informacji, Biblioteki jako kolekcje, Badania użytkowników, Kategorie użytkowników, Umiejętności informacyjne

Tagi: , , , , ,

Możliwość komentowania Lęk przed biblioteką wśród studentów: wyniki sondażu została wyłączona

Administratorzy bibliotek i bibliotekoznawcy zajmują się od lat identyfikacją problemów mogących mieć negatywny wpływ na chęć korzystania z tych instytucji, wskazując m.in. na bariery takie, jak rozmiar biblioteki, problemy z posługiwaniem się katalogami online i bazami danych czy brak odpowiednich umiejętności informacyjnych. Coraz większą uwagę specjalistów (por. BABIN [1], [2], [3], [4], [5]) przyciąga też w kontekście tych czynników koncepcja lęku przed biblioteką (ang. library anxiety). Definiuje się go jako zespół nieprzyjemnych odczuć lub stanów emocjonalnych charakteryzujących się dezorientacją umysłową, napięciem, poczuciem niepewności, bezradności, zagubienia i negatywnymi myślami związanymi ze świadomością porażki, pojawiającymi się wyłącznie w trakcie pobytu w bibliotece lub przy rozważaniu jej odwiedzin. Obawa przed korzystaniem z biblioteki i wstyd przed zadawaniem pytań, mogących w opinii studentów ujawnić ich brak kompetencji, traktowane są jako element przyczyniający się do słabych wyników w nauce, a bibliotekarzy zachęca się do poważnego traktowania tego fenomenu w celu opracowania odpowiednich strategii zaradczych. Autorka postanowiła sprawdzić, czy istnieją jakiekolwiek wskaźniki mogące potwierdzić istnienie tego zjawiska i jakie mogą być jego potencjalne uwarunkowania, przeprowadzając badanie w grupie osób rozpoczynających studia na jednym z karaibskich uniwersytetów.

Dane do analizy zebrano przy pomocy sondażu w losowo dobranej próbie 150 studentów pierwszych lat studiów 1. stopnia na wydziale Nauk Humanistycznych i Edukacji Uniwersytetu Indii Zachodnich (Jamajka), w roku akademickim 2012/2013. Kwestionariusz zawierał pytania dotyczące aspektów demograficznych, korzystania z biblioteki oraz kwestii bezpośrednio związanych z lękiem przed biblioteką (LB). Większość badanych (95,2%) miała mniej niż 30 lat, a 42,6% – nie ukończyło 20 roku życia. Ustalono, na podstawie sposobu opisu przez respondentów własnych odczuć, że ponad 70% studentów miało problemy podczas pierwszej wizyty w bibliotece i odczuwało wówczas negatywne emocje, a niemal połowa z nich w pierwszym semestrze studiów doświadczyła jakiejś formy LB (czuli się zagubieni – 51,3%, niepewni – 49,3%, zaniepokojeni – 32,6%, bezradni – 30%). W kolejnym semestrze, dla większości osób z próby początkowo negatywny odbiór biblioteki się zmienił, uznano więc, że występowanie stanów lęku można potwierdzić (choć w mniejszym zakresie niż w podobnych badaniach opisanych w literaturze przedmiotu), mają one jednak charakter krótkotrwały, i związane są zarówno z czynnikami osobistymi, jak i instytucjonalnymi, powiązanymi z fizycznymi i środowiskowymi aspektami usług bibliotecznych. Wśród tych pierwszych jako przyczyny frustracji wymieniono brak niezbędnych kompetencji informacyjnych, w tym nieznajomość sposobu organizacji zbiorów na półkach, nieumiejętność posługiwania się katalogiem, szukania potrzebnych pozycji, brak wcześniejszych doświadczeń z korzystaniem z bibliotek, nieznajomość możliwości i zakresu funkcjonalności bibliotecznych systemów wyszukiwawczych, niepewność od czego rozpoczynać poszukiwania). Do czynników instytucjonalnych zaliczono względnie duży rozmiar biblioteki, rozmieszczenie i organizację pięter i zbiorów, i problemy z odnajdywaniem poszukiwanych miejsc na różnych poziomach biblioteki, niedostępność komputerów w czasie gdy są najbardziej potrzebne i niejasny system oznaczeń. Odczuwanie LB miało negatywny wpływ na osiągnięcia studentów – w przypadku 46% utrudniło ukończenie zleconych zadań, 20% – oddanie odpowiedniej jakości prac. Zmiana stosunku do biblioteki wiązała się najczęściej ze zdobyciem większej wiedzy na jej temat, umiejętności korzystania z jej zasobów i poznania kanałów, które można wykorzystać szukając pomocy przy lokalizacji konkretnych informacji; dla dużej części studentów posługiwanie się OPAC i bazami danych stanowiło jednak duży problem także w drugim semestrze. W podsumowaniu artykułu przedstawiono listę rekomendacji przydatnych przy opracowywaniu strategii eliminacji problemów mogących potęgować obawy przed korzystaniem z bibliotek.

Komentarze wyłączone.