Babin

Technologie mobilne kształtują w coraz większym zakresie formy świadczenia przez biblioteki swoich usług online, a odbiorcy coraz częściej korzystają z bibliotecznych zasobów przy użyciu własnych telefonów i tabletów. Jakość związanych z tym doświadczeń zależy w dużej mierze od sprawności działania aplikacji instalowanych na przenośnych urządzeniach, w tym m.in. oprogramowania mającego upraszczać proces cytowania źródeł, tworzenia bibliografii i włączania ich do prac badawczych, bibliotekarze powinni więc umieć oceniać takie rozwiązania i polecać najodpowiedniejsze z nich użytkownikom. Na rynku dostępnych jest wiele darmowych oraz oferowanych w przystępnych cenach narzędzi bibliograficznych, ich wybór, ze względu na wielość zmiennych związanych z użytkowaniem mobilnych urządzeń, może być jednak trudnym zadaniem. Aby je ułatwić, w artykule przedstawiono wyniki badania sprawdzającego dokładność i funkcjonalność kilku podstawowych mobilnych aplikacji do generowania bibliografii, działających na najpopularniejszych platformach – Android i iOS, a następnie porównano je z rezultatami innych podobnych ewaluacji.

W pierwszym etapie oceny, autorki wybrały, na podstawie wyszukiwań w iTunes, Google Play i Google, 10 generatorów bibliografii dostępnych w cenach od 0 do 4,99 USD, a po odrzuceniu 3 programów, przy pomocy których nie udało się stworzyć opisów bibliograficznych na najbardziej podstawowym poziomie, zainstalowały 7 pozostałych (Citations2go, CiteThis, EasyBib, iCite, iSource, QuickCite i RefMe) na kilku różnych tabletach i smartfonach (iPhone5, LG Optimus Elite, LTE Awe, iPad 2 Samsung Galaxy Tab 2 i Nexus 7). Ponieważ przy pomocy żadnej z tych aplikacji nie dało się tworzyć automatycznie opisu bibliograficznego artykułów z czasopism (podstawowe informacje należało wpisywać ręcznie), ograniczono się do tworzenia przy ich pomocy cytowań drukowanych książek. Do testów wybrano 5 tytułów, których dane bibliograficzne wprowadzano wszystkimi dostępnymi metodami – najczęściej skanując kody kreskowe, a jeśli nie było to możliwe – wklejając ISBN, używając funkcji zamiany mowy na tekst, lub robiąc to manualnie. Po wykorzystaniu wszystkich metod oraz dwóch stylów edytorskich: APA i MLA uzyskano 175 cytowań. Przy ich tworzeniu analizowano łatwość, wygodę obsługi i skuteczność aplikacji, a następnie poprawność uzyskiwanych przy ich pomocy wyników.

Stwierdzono, że większość opisów bibliograficznych wygenerowanych przez testowane programy zawiera nieakceptowalną liczbę niedokładności i pomyłek. Ogólnie, wśród 525 znalezionych błędów, najwięcej – 170 (32,4%) dotyczyło informacji o wydawcy, 79 (15%) – stosowania kursywy / podkreśleń, 71 – danych autora (13,5%); 60,8% nieścisłości zanotowano w cytowaniach w stylu APA (wskaźnik błędu w przeliczeniu na opis w APA – 3,2, w MLA – 2,7). Najniższy odsetek błędów zarejestrowano przy użyciu Citations2go (1,2 na cytowanie), aplikacja ta miała jednak ograniczoną użyteczność (formatowanie tylko w APA, niedostępna dla iOS). Najlepiej, pod względem zarówno poprawności opisów, jak i funkcjonalności, wypadł serwis EasyBib z poziomem błędu 2,0. Do jego zalet zaliczono m.in. łatwość użycia, działanie na platformie Android i iOS, opcje wprowadzania danych różnymi metodami, w tym przez skan numeru ISBN, możliwość zmiany stylów (APA / MLA / Chicago), prosty eksport bibliografii, a także powiązanie z serwisem sieciowym EasyBib dostępnym w wersji darmowej lub premium (z płatnymi rozszerzeniami). Zaznaczono jednocześnie, że ze względu na nieograniczoną liczbę możliwych konfiguracji systemów operacyjnych, aplikacji, stylów cytowań oraz typów publikacji i przenośnych urządzeń, badanie nie jest wyczerpujące – sprawdzano w nim jedynie te rozwiązania, które z dużym prawdopodobieństwem mogą wybierać studenci pierwszych lat studiów, nie uwzględniono natomiast bardziej zaawansowanych rozwiązań do zarządzania bibliotekami bibliografii. W podsumowaniu podkreślono, że znaczenie mobilnych technologii w edukacji stale wzrasta, bibliotekarze powinni więc znać aplikacje mogące pomóc studentom w nauce i realizacji prac badawczych, oraz przekazywać twórcom oprogramowania informacje zwrotne dotyczące możliwości poprawy funkcjonalności narzędzi bibliograficznych. Przedstawiono również listę pożądanych funkcji generatorów bibliografii i przypisów.