Babin

Projekt ORCID – Open Researcher and Contributor Identifier (zob. babin.bn.org.pl/?p=3521) cieszy się w środowisku naukowym rosnącą popularnością i coraz więcej instytucji i organizacji włącza identyfikatory ORCID, umożliwiające jednoznaczną identyfikację naukowców w sieci www oraz powiązanie ich z właściwymi im pracami, do swoich procedur i systemów. ORCID jest wykorzystywany chętnie m.in. przez wydawców (np. Nature Publishing Group, Biomed Central) gdyż pozwala na pozyskanie pełnych informacji o autorach, ich dorobku i afiliacjach w momencie składania przez nich manuskryptów, umożliwia również automatyczną aktualizację w czasie rzeczywistym list publikacji danego badacza w rekordach rejestru ORCID (np. przez CrossRef, DataCite). W sierpniu 2015, Wellcome Trust (brytyjska organizacja charytatywna wspierająca badania biomedyczne) zaczęła wymagać od naukowców posiadania numeru ORCID, a w jej ślady pójdą zapewne inni fundatorzy i wydawcy. Identyfikatory ORCID wprowadzają do obiegu informacji także uczelnie wyższe. W artykule przedstawiono projekt ORCID@ CMU, przeprowadzony na Carnegie Mellon University, mający pomóc kadrze naukowej w rejestrowaniu identyfikatorów i umożliwić administratorom integrację numerów ORCID z systemem informacyjnym uczelni. Omówiono w nim proces planowania, przebieg implementacji oraz wyniki ewaluacji tej inicjatywy, a także jej założenia i powody kilku zmian wprowadzonych do przyjętych planów strategicznych (dotyczyły m.in. zasad udziału w programie oraz metod testowania i promocji tworzonej strony i aplikacji sieciowej).

CMU promuje od wielu lat publikowanie w modelu open access, a zadaniem bibliotek tej uczelni jest zapewnianie usług pozwalających na poszerzanie wpływu i oddziaływania działalności badawczej uniwersytetu. Prowadzą one w związku z tym otwarte, instytucjonalne repozytorium, stworzyły też fundusz by pomóc wykładowcom uczelni w pokrywaniu opłat pobieranych za publikowanie w wolnym dostępie i oferują serwisy wspierające komunikację naukową i zarządzania danymi. Wprowadzenie ORCID było dla nich naturalnym etapem mającym usprawnić te procesy i zwiększyć funkcjonalność repozytorium. Decyzję o wdrożeniu tego systemu podjęto w kwietniu 2014 r., a pół roku później przetestowano i opublikowano sieciową aplikację ORCID @ CMU (od października 2015 r. jest ona dostępna bezpłatnie na platformie GitHub). Jej wykorzystywanie testowano najpierw na wydziale inżynierii, a później na terenie całej uczelni, decydując się na model przystępowania do programu typu opt-in (po wyrażeniu przez zainteresowanych zgody), czyli na tworzenie identyfikatora ORCID lub rejestrację w systemie uczelni już istniejącego numeru na wniosek naukowca..

Zaproszenie do udziału w programie wysłano w pierwszym etapie testów do 495 wykładowców z CMU. W drugim skierowano je do 1564 naukowców oraz wszystkich studentów studiów II stopnia na dwóch kampusach uczelni (5256 osób). Udział w programie szacowano na podstawie dzienników transakcji i analizy treści rekordów ORCID, a wyniki zespołu wdrażającego program oceniano korzystając z rekomendacji w raporcie projektu JISC ORCID, który zawierał szczere podsumowanie pozytywnych i negatywnych doświadczeń pracujących nad nim osób. Otwartą, sieciową aplikację ORCID @ CMU uznano za duży sukces (jeszcze przed jej opublikowaniem uczelnia dostał prośby od kilku uniwersytetów o udostępnienie kodu). Zaznaczono jednocześnie, że zespół projektu poświęcił za mało czasu na jego reklamę, a przekaz marketingowy nie był wystarczająco przekonujący; do jego rozpowszechniania wybrano też niezbyt efektywne kanały komunikacji. Być może z tego względu wskaźnik uczestnictwa był znacznie niższy od zakładanego poziomu 40%, jednocześnie zainteresowanie projektem w grupach, do których nie skierowano zaproszeń, było wyższe od oczekiwanego. W zakończeniu przedstawiono wnioski przydatne dla zespołów pracujących nad projektami wprowadzania ORCID w innych instytucjach. Wskazano m.in. że samo planowanie strategiczne nie gwarantuje sukcesu, warto również postarać się przed rozpoczęciem prac o coś więcej niż deklaratywne wsparcie zarządu uczelni. Zarekomendowano również rekrutowanie do tego typu programów liderów z całej instytucji, pozostawianie menedżerom projektu dużego zakresu autonomii, rozpoczynanie prac od łatwych zadań, budowanie przesłania które trafi do naukowców i włączanie ich do zespołu, zapewnienie odpowiedniego czasu na przygotowania oraz utrzymywanie współpracy z doktorantami i osobami na stażu podoktorskim.