Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Nastolatetni uczniowie, technologia a biblioteki: niepewna relacja

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Wykorzystanie informacji i socjologia informacji, Biblioteki jako kolekcje, Badania użytkowników, Kategorie użytkowników

Tagi: , , , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Nastolatetni uczniowie, technologia a biblioteki: niepewna relacja została wyłączona

Z sondaży instytutu Pew Research Center (dane z 2013 r.) wynika, że wykorzystanie komputerów i technologii mobilnych w grupie amerykańskich nastolatków jest niemal powszechne – 93% ma własny komputer lub dostęp do takiego sprzętu w domu, 78% – telefony komórkowe, a 37% – smartfony, większość z nich wybiera też jako pierwszy punkt dostępu do sieci telefony z usługą Internetu. Badacze są zgodni, że młode pokolenie używa cyfrowych technologii do zaspokajania zarówno osobistych, jak i naukowych potrzeb informacyjnych (co niekoniecznie ma związek z wysokim poziomem kompetencji informacyjnych), przeprowadzono jednak dotychczas niewiele badań sprawdzających miejsce bibliotek szkolnych i publicznych w praktykach związanych z wykorzystywaniem nowych mediów. Autorzy postanowili sprawdzić, w jaki sposób dominacja technologii w środowisku współczesnej młodzieży wpływa na sposób postrzegania i poziom wykorzystania bibliotek w Stanach Zjednoczonych. Projekt ten stanowił część większego badania analizującego zachowania społeczne online tej grupy wiekowej, sposoby angażowania się w wyszukiwanie informacji w sieci www i wykorzystanie technologii 2.0 w życiu codziennym.

W pierwszej części artykułu omówiono wyniki przeglądu piśmiennictwa poświęconego badaniu wzorców zachowań informacyjnych nastolatków i ich relacjom z bibliotekami i siecią 2.0. Wskazano, że podkreśla się w nim wpływ środowiska, miejsca zamieszkania i relacji społecznych na preferencje i wybory nastoletnich użytkowników dotyczące cyfrowych mediów, oraz na poziom ich akceptacji i na sposoby użytkowania. Następnie zaprezentowano dane pochodzące z ankiet i wywiadów przeprowadzonych przez autorów w 2013 r., w popularnej miejskiej szkole publicznej o rozszerzonym programie z zakresu nauk ścisłych, technologii i przedsiębiorczości, prowadzącej nabór konkurencyjny. W próbie badawczej znalazło się 25 uczniów w wieku 14-18 lat. Niemal połowa z nich (48%) miała przynajmniej jednego rodzica / opiekuna z dyplomem licencjackim lub wyższym (średnia dla miasta, w którym znajduje się szkoła wynosiła wówczas 23,2%). Średni poziom kompetencji badanych, związanych z korzystaniem z sieci był stosunkowo wysoki na tle innych grup rówieśniczych i według ich własnej oceny plasował się na poziomie 3,28 punktów (w 5-punktowej skali).

Przy analizie zebranych danych starano się uwzględnić wpływ społecznego kontekstu na percepcje respondentów związane z bibliotekami. Ustalono na jej podstawie, że w badanej grupie, charakteryzującej się łatwym dostępem do technologii i umiejętnościami korzystania z niej często na zaawansowanym poziomie, biblioteki postrzegane były w przeważającej mierze jako instytucje przestarzałe i mało użyteczne, w odniesieniu do codziennych, skoncentrowanych na technologii praktyk informacyjnych; respondenci w większości byli też ich rzadkimi gośćmi. Najczęściej wymieniane powody niekorzystania z bibliotek to: kojarzenie ich głównie jako miejsc udostępniających papierowe książki, nieposiadających odpowiednich zasobów, łączonych z niezachęcającą atmosferą i personelem oraz z anachronicznością i przeszłością. Osoby będące ich okazjonalnymi użytkownikami, jako czynniki motywujące do odwiedzin tych placówek, wskazywały interakcje społeczne, możliwość spędzenia czasu wolnego, dostępność książek oraz przestrzeń do czytania i odrabiania lekcji, przy czym tylko kilku uczniów uznało biblioteki za miejsca istotne w swoim życiu.

Za czynniki ograniczające wykorzystanie bibliotek respondenci uznawali regulaminowe restrykcje oraz bariery związane z brakiem wiedzy na temat zasad funkcjonowania tych instytucji. Wskazywano też na kwestie dostępności (odległość od domu i postrzegany brak organizacji szkolnych zbiorów bibliotecznych). Jedną z sugerowanych przez autorów prawdopodobnych przyczyn niskiej akceptacji placówek bibliotecznych (i jednocześnie powodów wyboru miejsca realizacji projektu) był brak bibliotekarza w badanej szkole. Zachowano w niej zbiory biblioteczne, jednak ze względów oszczędnościowych, od trzech lat nie zatrudniano wykwalifikowanego pracownika do ich obsługi i prowadzenia zajęć edukacyjnych (problem ten jest w Stanach Zjednoczonych powszechny – w 2011 r., z powodu cięć budżetowych, tylko 37% miejskich szkół zatrudniało jednego lub większą liczbę wykwalifikowanych bibliotekarzy). Wśród kolejnych powodów wymieniono dostępność technologii – wg uczniów, korzystanie z zasobów informacyjnych z domu, za pośrednictwem urządzeń cyfrowych było wygodniejsze niż chodzenie do biblioteki, a Google i sieć postrzegano jako bardziej przydatne źródła przy odrabianiu zadań szkolnych, niż biblioteczne bazy danych. Z podobnych względów (łatwość i wygoda użycia), preferowano materiały w formacie cyfrowym, a nie na papierze. We wnioskach autorzy wskazali na potrzebę lepszej promocji nowych usług bibliotecznych i możliwości, jakie oferują placówki biblioteczne w realiach XXI w. oraz tworzenia oferty lepiej dostosowanej do potrzeb uczniów, zwłaszcza nastolatków z ukierunkowanych technologicznie szkół i środowisk. Podkreślili jednocześnie, że brak sukcesów na tym polu może grozić ryzykiem utraty całego pokolenia potencjalnych użytkowników i zwolenników bibliotek.

Komentarze wyłączone.