Babin

Biblioteki szkół wyższych na całym świecie rozbudowują zbiory elektronicznych czasopism i baz danych, które w przeważającej mierze zawierają publikacje w języku angielskim. Z badań wynika, że osoby, dla których nie jest on językiem ojczystym, i które nie władają nim biegle, są bardziej narażone na działanie czynników sprzyjających występowaniu stanów lękowych w trakcie korzystania z bibliotecznych zasobów, usług i infrastruktury, w porównaniu z użytkownikami z krajów anglosaskich i tych należących niegdyś do brytyjskiego imperium kolonialnego. Sytuację tę pogłębia szybki rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych i stałe poszerzanie angielskiego słownictwa o tysiące nowych terminów naukowych i technicznych. W artykule omówiono wyniki przeglądu piśmiennictwa poświęconego analizie mechanizmów i skutków odczuwania leku przed biblioteką przez studentów z krajów, w których angielski nie jest językiem dominującym, koncentrując się na analizie jego uwarunkowań oraz wymiarów.

W badanym korpusie tekstów znalazły się publikacje indeksowane w bazie Library and Information Science Abstracts (LISA) z lat 1986-2014, wyszukane przy pomocy powiązanych z tematem słów kluczowych. Wśród 83 znalezionych dokumentów w jęz. angielskim, tylko 5 dotyczyło czynników mających wpływ na odczuwanie lęku przed biblioteką przez zagranicznych studentów w krajach, gdzie używany jest powszechnie język angielski, a w 7 referowano wyniki prac badawczych prowadzonych w państwach nieanglojęzycznych, analizę uzupełniono więc 2 publikacjami naukowymi niewymienianymi w LISA.

Na podstawie dokonanego przeglądu, za potencjalne bariery informacyjne, które należy włączyć do dalszych badań nad tym zjawiskiem, i które mogą utrudniać badanej grupie efektywne korzystanie z biblioteki, uznano: 1) problemy w kontaktach z personelem; 2) czynniki powiązane z wiedzą, w tym aspekty kognitywne (brak odpowiednich zasobów, problemy z wyszukiwaniem informacji, bariery językowe, brak umiejętności posługiwania się zasobami biblioteki); 3) czynniki mechaniczne, powiązane ze środowiskiem bibliotecznym (technologia biblioteczna, problemy ze zdalnym dostępem, siecią i sprzętem); 4) środowisko i usługi biblioteczne (przestrzeń, godziny otwarcia, regulaminy i zasady wypożyczeń, systemy opłat za zwłokę); 5) brak komfortu fizycznego i związanego z korzystaniem z komputerów, 6) zmienne afektywne (emocjonalne).

Ogólnie, uznano, że studenci, dla których język angielski nie jest językiem ojczystym, są podatni na inne czynniki, zwiększające ryzyko wystąpienia negatywnych odczuć w trakcie wizyt w bibliotece, niż osoby posługujące się tym językiem od urodzenia, m.in. ze względu na odmienny poziom rozwoju i szanse edukacyjne w różnych regionach świata. Zaznaczono przy tym, że część aspektów związanych z występowaniem negatywnych emocji w bibliotece, instytucje te mogą kontrolować same, niezależnie od barier technologicznych i ograniczeń finansowych – zaliczono do nich czynniki środowiskowe (np. zmiana godzin otwarcia czy regulaminów na bardziej przyjazne użytkownikom). Wskazano również, że istnieją empiryczne dowody na korelacje między lękiem związanym z komunikowaniem się i zabieraniem głosu publicznie a wymiarami lęku przed biblioteką i podkreślono, że bibliotekarze powinni być świadomi ukrytych obaw nieanglojęzycznych studentów, i uwzględniać je zarówno przy świadczeniu usług, jak i kształtowaniu zbiorów.