Babin

W artykule przeanalizowano, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz przeprowadzonego przez autorów badania, uwarunkowania związane z akceptacją i wykorzystywaniem bibliotek mobilnych, definiowanych wąsko jako biblioteki cyfrowe, dostępne dla użytkowników za pośrednictwem telefonów komórkowych i sieci bezprzewodowych. Za cechę odróżniającą biblioteki mobilne od cyfrowych, w kontekście sieciowym, uznano możliwość dostarczania informacji i usług w dowolnym miejscu i czasie. Do typowych funkcji takich repozytoriów zaliczono m.in. przeszukiwanie zbiorów, rezerwacje i prolongaty, przypomnienia o terminach zwrotów, wyszukiwanie i pobieranie dokumentów, usługi subskrypcji oraz opcje takie, jak zamieszczanie komentarzy o książkach, osobiste zakładki, historia wyszukiwań, czytanie ebooków i dostarczanie dokumentów.

Celem autorów było opracowanie i przetestowanie modelu eksperymentalnego pozwalającego na badanie determinant intencji używania bibliotek mobilnych (BM) z perspektywy psychologicznej i technologicznej. Skoncentrowano się w nim na dwóch zmiennych psychologicznych: innowacyjności (definiowanej jako stopień, w jakim dana jednostka akceptuje innowacje technologiczne wcześniej niż inni członkowie jej otoczenia) i doświadczeniu stanu „przepływu” (ang. flow experience), czyli rodzaju euforii bądź uniesienia związanego z całkowitym pochłonięciem daną czynnością, oraz na dwóch zmiennych związanych ze środowiskiem mobilnym: powszechnym, wszechobecnym dostępie do usług sieciowych i kontekście użytkowania, czyli otoczeniu i warunkach, w jakich technologia jest używana. Badano wzajemne relacje między tymi zmiennymi a chęcią korzystania z BM. Instrument badawczy testowano wstępnie na grupie 20 studentów Uniwersytetu Wuhan w Chinach, będących użytkownikami bibliotek cyfrowych i mobilnego Internetu, a następnie, po jego modyfikacji, przeprowadzono sondaż na dużą skalę na tej samej uczelni (mobilne usługi biblioteczne zaczęto udostępniać tam w grudniu 2012 r.). Badanych (306 osób z różnych kierunków studiów) proszono o ocenę, w 7-stopniowej skali Likerta, 18 stwierdzeń odnoszących się do odczuć, doświadczeń i planów związanych z korzystaniem z uniwersyteckiej MB i dostępnych za jej pośrednictwem baz danych.

Analiza zebranych danych potwierdziła, że flow experience, kontekst użytkowania, innowacyjność i wszechobecność dostępu są kluczowymi czynnikami determinującymi chęć korzystania z BM, a pierwsze trzy z nich w sposób znaczący wpływają na intencje użytkowników. Ustalono również m.in., że kontekst użytkowania ma istotny, bezpośredni wpływ na zamiar użytkowania BM, moderuje również częściowo oddziaływanie doświadczeń typu flow i dostępności biblioteki w każdym miejscu i czasie na akceptację BM. Wpływa na nią również znacząco innowacyjność, która jednocześnie osłabia znaczenie kontekstu użytkowania dla zainteresowania użytkowników BM, co wskazuje, że osoby o wyższym poziomie innowacyjności są mniej podatne na oddziaływanie czynników sytuacyjnych. Zasugerowano w związku z tym potrzebę lepszego rozpoznawania przez bibliotekarzy potrzeb tego typu odbiorców i rozwijania dla nich usług o wartości dodanej, gdyż mogą oni skutecznie promować BM wśród mniej innowacyjnie nastawionych użytkowników; przedyskutowano również wszystkie uzyskane wyniki w kontekście teorii oraz praktyki bibliotecznej.