O przyszłości systemów bibliograficznych i usług bibliotecznych
,Kategorie: Biblioteki jako kolekcje, Branża, zawód i edukacja, Działalność biblioteki, Opracowanie informacji, Źródła informacji
Tagi: bibliotekarze, biblioteki, e-zasoby, katalogi, katalogowanie, oprogramowanie, przyszłość bibliotek, rejestracja bibliograficzna, technologia
Możliwość komentowania O przyszłości systemów bibliograficznych i usług bibliotecznych została wyłączona
W artykule omówiono perspektywy rozwoju usług bibliotecznych w ciągu najbliższych 20 lat, w kategoriach zmiany relacji między technologią a bibliotekarzami, przyjmując jako punkt wyjścia rozważań ideę bibliotekarza jako przyjaznego i posiadającego dużą wiedzę specjalisty, znającego zbiory i rozumiejącego potrzeby czytelników. W ramach badania dokonano długoterminowej, historycznej analizy ewoluujących ról i zadań pracowników bibliotek oraz narzędzi bibliotecznych, w tym zwłaszcza katalogów i systemów wyszukiwawczych.
Wskazano m.in. na spadek znaczenia zadań związanych z kształtowaniem zbiorów, doborem książek do kolekcji i utrzymywaniem lokalnych katalogów, związany z ekspansją mediów cyfrowych, i zastępowaniem tradycyjnej infrastruktury bibliotecznej przez zasoby sieciowe. Za najbardziej kluczowe osiągnięcia umożliwiające stopniową realizację idei powszechnego dostępu dla „każdego” do danych bibliograficznych uznano opracowanie znormalizowanych zasad katalogowania, formatów komunikacyjnych, bibliograficznych baz danych oraz wyszukiwarek online. Jednocześnie zaznaczono, że każdy użytkownik jest wyjątkowy, ujednolicone usługi nie są więc idealne dla „wszystkich”, a rozwój technologii bibliotecznych będzie w znacznym stopniu niepełny, jeśli nie uwzględni się unikalności każdego czytelnika. Badania i rozwój powinny koncentrować się w związku z tym na powiązaniu unikatowości jednostek z uniwersalnością usług.
Autor analizuje metody osiągnięcia tego celu, takie jak odmienne indeksowanie przedmiotowe dla każdej grupy odbiorców i uwzględnianie w w słownikach kontrolowanych specyfiki języka, dyskursów i praktyk lingwistycznych różnych społeczności naukowych i specjalistów dziedzinowych. Rozważa również w jaki sposób technologia może pomóc w zapewnieniu równowagi między jednolitością i zróżnicowaniem oraz podsumowuje w tym kontekście możliwe przyszłe strategie poprawy relacji między bibliotekarzem a czytelnikiem. Zalicza do nich: 1) diagnozowanie przyczyn nieudanych wyszukiwań i ustalanie kroków zaradczych; 2) wzbogacenie indeksowania, zwłaszcza o większą liczbę powiązań między hasłami, w tym nie tylko dla relacji semantycznych, lecz także funkcjonalnych; 3) mapowanie powiązanych terminów w różnych słownikach, w tym zwłaszcza tych łączących różne fasety; 4) tworzenie serwisów rekomendujących terminy wyszukiwawcze, wrażliwych na różne konteksty dziedzinowe; 5) powrót do XIX-wiecznej tradycji oznaczania analitycznymi hasłami poszczególnych części dokumentów; 6) włączenie do rejestracji bibliograficznej form dokumentów, które nie są jak dotąd odpowiednio uwzględniane katalogach, takich jak zbiory danych i filmy wideo.