Babin

Stały wzrost zainteresowania zasobami cyfrowymi i olbrzymia popularność komercyjnych, sieciowych wyszukiwarek oraz oczekiwania użytkowników związane z intuicyjnym i szybkim pozyskiwaniem, jednym kliknięciem, trafnych wyników i pełnotekstowych dokumentów z różnych platform, wymusiły na bibliotekach akademickich poszukiwanie rozwiązań dla ograniczeń tradycyjnych OPAC i baz danych. Coraz więcej tych instytucji zaczęło w związku z tym inwestować w rozwój cyfrowych kolekcji oraz w systemy wyszukiwawcze następnej generacji, ułatwiające dostęp do źródeł elektronicznych i upraszczające proces wyszukiwania. Biblioteki Uniwersytetu Houston (BUH) przyjęły podobną strategię, rozbudowując zbiory materiałów elektronicznych i eksperymentując w ciągu ostatniej dekady z różnymi systemami wyszukiwawczymi, w tym z oprogramowaniem o otwartym kodzie źródłowym, multiwyszukiwarką i systemami bazującymi na indeksach. W artykule opisano doświadczenia uczelni związane z implementacją tych produktów, powody podjęcia decyzji o ich wdrożeniu oraz wnioski zebrane w trakcie poszukiwań systemu odpowiadającego w największym stopniu potrzebom studentów, bibliotekarzy i pracowników uczelni.

Jednym z pierwszych rozwiązań nowego typu w BUH (udostępnionym w 2007 r.) był otwarty system zintegrowanego wyszukiwania o nazwie LibraryFind, opracowany przez Uniwersytet Stanowy Oregonu. Jego implementacja, a zwłaszcza skonfigurowanie do pracy w wybranymi bazami danych i systemem linkującym w składni OpenURL (Open URL link resolver) okazała się wymagającym przedsięwzięciem, zarówno pod względem czasu, jak i nakładów pracy. Zainwestowane środki nie przełożyły się na duże wykorzystanie systemu (być może ze względu na to, że jednoczesne przeszukiwanie różnych źródeł online było w tym czasie nadal względnie nową koncepcją) – bibliotekarze i personel nadal polegali na OPAC przy lokalizowaniu materiałów. W 2009 r., zdecydowano się więc w BUH na wybór reklamowanego przez firmę Innovative Interfaces interfejsu katalogowego nowej generacji – Encore. System ten nie spełnił jednak lokalnych oczekiwań, zwłaszcza tych związanych z poprawą dostępności cyfrowych kolekcji (przeszukiwał tylko wybrane bazy danych, a wyniki wyszukiwania były zwracane wolno i nieszeregowane wg relewancji), a jego odbiór wśród personelu okazał się negatywny.

Po pojawieniu się na rynku systemów wyszukiwawczych bazujących na wykorzystaniu centralnych indeksów, zawierających metadane na poziomie artykułu i umożliwiających wyszukiwanie zbiorów drukowanych i elektronicznych przy pomocy jednego interfejsu, UHL przeprowadziła ewaluację 5 narzędzi: Serials Solution Summon, Ebsco Discovery Service, Encore i OCLC WorldCat Local, decydując się w 2010 r. implementację pierwszego z nich, jako najbardziej praktycznej opcji. Wśród czynników, które wpłynęły na tę decyzję wymieniono: indeksowanie przez Summon ponad 90% treści subskrybowanych przez BUH, obietnicę tzw. wdrożenia pod klucz ze strony producenta, możliwości integracji z innymi produktami Serials Solutions używanymi na uczelni do zarządzania źródłami elektronicznymi, udaną implementację tego systemu w innych bibliotekach akademickich i jego pozycję jako jednego z najlepiej opracowanych narzędzi dostępnych w tym czasie. Mimo trudności napotkanych na etapie implementacji i mieszanych reakcji ze strony bibliotekarzy i kadry naukowej, wybór Summon uznano za słuszny, gdyż znacząco wpłynął na wzrost wykorzystania zbiorów cyfrowych, w tym pakietów e-czasopism i podstawowych baz danych, pozwolił na ekspozycję treści trudnych do wyszukania przy pomocy poprzednich metod i spodobał się studentom, zwłaszcza z kierunków licencjackich.

Aby jeszcze bardziej usprawnić dostęp do rosnących zasobów cyfrowych i przeanalizować trendy dotyczące platform wyszukiwawczych, powołano w BUH specjalną grupę roboczą złożoną z pracowników niemal wszystkich jednostek uniwersyteckiej sieci bibliotecznej. W połowie 2012 (po upływie 2/3 okresu umowy na Summon), zespół ten przeprowadził analizę rynku systemów dla bibliotek i ocenę dotychczas stosowanych rozwiązań. Na tej podstawie uznał, że nie istnieje uniwersalne rozwiązanie odpowiednie dla każdej jednostki, a wybór narzędzia wyszukiwawczego powinien być oparty na unikalnych potrzebach i priorytetach instytucjonalnych. Dla bibliotek głównego kampusu uczelni zarekomendowano system Primo, decydując się wstępnie na jednoroczny kontrakt. Odbiór Primo okazał się znacznie bardziej pozytywny niż w przypadku poprzednich rozwiązań, m.in. ze względu na możliwość jego dopasowania (ang. customization) do oczekiwań tych placówek. Autorzy referują w tekście szczegółowo przebieg implementacji tego produktu i wnioski z testowania jego użyteczności, przedstawiają również rekomendacje związane z prowadzeniem negocjacji z dostawcami oprogramowania dla bibliotek i kryteria, jakie należy uwzględnić przy jego wyborze.