Babin

Library Publishing Coalition – amerykańska organizacja zrzeszająca biblioteki akademickie i naukowe oraz konsorcja biblioteczne zajmujące się publikowaniem, opracowywaniem i promocją wspólnych praktyk dla bibliotek-wydawców, definiuje biblioteczną aktywność wydawniczą jako zbiór działań podejmowanych przez biblioteki szkół wyższych w celu wspierania produkcji, rozpowszechniania i ochrony dzieł o charakterze twórczym, naukowym i / lub edukacyjnym. Zalicza się do nich zarówno formy tradycyjne, jak i eksperymentalne formaty cyfrowe. W artykule przeanalizowano, czy i jak w ramach bibliotecznych usług wydawniczych uwzględnia się badania dotyczące ich użytkowników oraz jak reaguje się na potrzeby i preferencje odbiorców, w celu poprawy jakości projektowania publikacji i platform ich udostępniania oraz identyfikacji barier związanych z ich wykorzystywaniem.

Dane na temat sposobów gromadzenia i wykorzystywania przez biblioteki informacji o zachowaniach i postawach czytelników zebrano przy pomocy specjalnie opracowanego sondażu online, przetestowanego wstępnie przez jeden z amerykańskich college’ów, mających wieloletnie doświadczenie w działalności wydawniczej. Zaproszenie do wzięcia udziału w badaniu wysłano do 153 instytucji, wymienionych w wydaniach Library Publishing z 2014 lub 2015 r. Otrzymano 64 pełne odpowiedzi – 53 z bibliotek ze Stanów Zjednoczonych, 11 – z zagranicy (stopa zwrotu: 41,8%). Kwestionariusz zawierał 26 pytań dotyczących źródeł informacji o użytkownikach, wykorzystywanych przy rozwoju określonych typów publikacji cyfrowych, wiedzy specjalistycznej potrzebnej do rozumienia odbiorców, barier utrudniających odpowiednie reagowania na ich potrzeby oraz edukacji redaktorów i autorów w zakresie oczekiwań czytelników, związanych z projektowaniem publikacji. Dodatkowo, respondentów proszono o określenie charakterystyki ich instytucji i zakresu prowadzonej działalności wydawniczej.

Ustalono m.in., że większość placówek z próby (89,1%) zajmowała się publikacją e-czasopism, 65% – e-książek, 59,4% – form eksperymentalnych (cyfrowa humanistyka, projekty multimedialne i in.), a biblioteki ograniczające się do prowadzenia instytucjonalnych repozytoriów elektronicznych prac dyplomowych były reprezentowane w niewielkim stopniu. Duża część instytucji potwierdzała gromadzenie informacji o potrzebach, preferencjach i zachowaniach użytkowników (aktywność ta ograniczała się głównie do zbierania statystyk wykorzystania publikacji -liczby pobrań lub wejść na stronę), większość tych danych pozostawała jednak niewykorzystania, a mniej niż połowa bibliotek faktycznie używała ich przy planowaniu projektów publikacji lub wyborze formatów. Zakres ocenianych w badaniu działań różnił się znacząco i w niektórych przypadkach miał charakter bardziej incydentalny niż intencjonalny, a kluczowymi przeszkodami w ich wdrażaniu były: brak priorytetyzacji, brak wiedzy fachowej i brak kontroli nad własnościowymi, standardowymi platformami. W podsumowaniu wskazano na korzyści płynące z angażowania się bibliotek w pełny cykl tworzenia, rozpowszechniania, udostępniania, wykorzystywania i zachowywania wiedzy oraz na potrzebę większej koncentracji na analizie czynników mogących utrudniać odbiorcom dostęp do zasobów. Podkreślono również historyczne znaczenie badań nad sposobami wykorzystywania przez użytkowników zasobów informacyjnych dla rozwoju wysokiej jakości usług bibliotecznych oraz na ich potencjalną wartość dla nowych serwisów, nastawionych na produkcję treści.