Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Seniorzy w bibliotece : nowy cel społeczny polityki rozwoju czytelnictwa we Francji

Autor: Alina Nowińska,

Kategorie: Badania użytkowników, Biblioteki jako kolekcje, Czytelnictwo, Działalność biblioteki, Kategorie użytkowników, Wykorzystanie informacji i socjologia informacji

Tagi: , , , , ,

Możliwość komentowania Seniorzy w bibliotece : nowy cel społeczny polityki rozwoju czytelnictwa we Francji została wyłączona

Ponieważ Francja szybko się starzeje (szacuje się, że w 2060 w roku ok. 23 mln jej obywateli będzie w wieku ponad 60 lat), polityka społeczna francuskiego rządu nastawiona jest od kilku lat na aktywizację seniorów. Założono, że biblioteki publiczne powinny w coraz większym stopniu świadczyć usługi dla tej grupy ludności. W artykule, na podstawie bogatej literatury przedmiotu, w tym uwzględniającej wyniki różnych sondaży przeprowadzanych przez ministerstwo kultury oraz Instytut Gerontologii, szeroko omówiono problematykę związaną z obsługą biblioteczną starszych osób we Francji.

Przedstawiono między innymi: 1) kwestie związane z niejednorodnością i zróżnicowaniem kategorii seniorów. Główną wspólną cechą tej grupy jest poszukiwanie samookreślenia się w inny sposób niż przez wykonywany zawód. W badaniach wyróżnia się pokolenie powojennego wyżu demograficznego oraz grupę osób nie mogących funkcjonować samodzielnie. Za główne kryterium podziału często uznaje się wiek, np. zakłada się, że po 75 roku życia nasilają się problemy zdrowotne, a po 85 wzrasta ryzyko braku samodzielności;

2) sposoby uczestnictwa seniorów w kulturze. Sondaże z lat 90. wskazywały na dużą oglądalność telewizji, osoby nieco młodsze korzystały z kina, chodziły na koncerty, wystawy itp. Z kolei sondaż z 2008 roku wykazał, że prawie połowa badanych po 65 roku życia (45%) w ciągu poprzedniego roku nie odwiedziła żadnej publicznej placówki kultury. Czytelnictwo seniorów spada, podobnie jak całego społeczeństwa, nie mniej w bibliotekach publicznych w 2009 r. zarejestrowało się więcej czytelników w wieku 55 plus niż mających 15-24 lat. Równocześnie aż 84% Francuzów w wieku 65 plus nigdy nie korzystało z biblioteki (wobec 72% ogółu społeczeństwa);

3) dlaczego seniorzy, mimo dysponowania czasem, nie przychodzą do bibliotek. Głównym powodem unikania tych placówek są trudności fizyczne związane z wiekiem – kłopoty z poruszaniem się, słabszy wzrok i słuch. Biblioteki często nie dysponują odpowiednimi urządzeniami umożliwiającymi korzystanie z ich oferty (meble, regały) i warunkami (oświetlenie, akustyka). Seniorzy mają trudności z wyszukiwaniem w katalogach elektronicznych, obsługą urządzeń technicznych np. automatów do wypożyczeni / zwrotów dokumentów. Bibliotekarze często nie są zorientowani w potrzebach seniorów i nie traktują ich priorytetowo;

4) ofertę biblioteczną dla seniorów. Osoby starsze w bibliotekach głównie wypożyczają dokumenty – najczęściej książki (83,4%), w tym również w formie mówionej i pisane dużym drukiem, oraz prasę (76% osób powyżej 65 roku życia często czyta gazety i czasopisma). Seniorzy chętnie korzystają też z systematycznie organizowanych przez biblioteki publiczne kursów adresowanych specjalnie do nich oraz warsztatów komputerowych. Choć coraz więcej Francuzów dysponuje własnym komputerem, seniorzy mają ich nadal mniej niż inne kategorie wiekowe (w 2012 roku – 81% obywateli Francj, w tym 70% w wieku 60-69 lat i tylko 36% po 70. roku życia);

5) piśmiennictwo dotyczące problemów z obsługą seniorów w bibliotece. Po roku 2000 ukazało się wiele poradników dla bibliotekarzy nt. czytelnictwa, problemów prawnych, psychologicznych i zdrowotnych dotyczących osób starszych. Wymieniono popularne tytuły publikacji;

6)programy aktywizacji kulturalnej i społecznej seniorów. We Francji od lat 90. XX w. przy urzędach miejskich tworzone są specjalne komórki ds. seniorów. W różnych działaniach na rzecz osób starszych uczestniczy też wiele organizacji charytatywnych i społecznych oraz wolontariusze. Biblioteki inicjują wspólne działania i koordynują prace. Ogłoszono Tydzień Niebieski i Krajowy Tydzień Seniora w czasie których przeprowadzane są liczne akcje – spotkania seniorów z wybitnymi ludźmi, wystawy, wieczory recytacji, koncerty, wieczory wspomnień itp. Biblioteki organizują konferencje i szkolenia nt. obsługi ludzi starszych. Przykładowo omówiono program Niebieskiej Kultury realizowany w departamencie Ardèche (recytacje i czytanie na głos, warsztaty pisarskie, gry i animacje dla dorosłych, spotkania, wspomnienia, wystawy). Biblioteka Departamentu Ardèche co roku przyznaje nagrodę dla najlepszej książki wybranej przez seniorów. Plebiscyt przeprowadzany jest w domach dla osób starszych;

7) programy długoterminowej współpracy z domami i placówkami opieki. W 2013 roku we Francji tylko 31% bibliotek miejskich i 12% ich filii współpracowało z domami i instytucjami zajmującymi się seniorami. Sytuacja ta ulega poprawie – biblioteki coraz częściej precyzują stałe umowy dotyczące świadczenia usług w domach opieki i tworzenia w nich punktów bibliotecznych. Jednym z głównych zadań bibliotek jest walka z izolacją społeczną – wielu emerytów wykupiło mieszkania, z trudem stać ich na ich utrzymanie, nie mogą więc opłacać opieki, a problemy zdrowotne ograniczają możliwość poruszania się. Z kolei w bibliotece czują się jak na obcym terytorium. Konieczne jest zaangażowanie wolontariuszy dostarczających dokumenty do domu oraz stworzenie miejsca do pracy i odpoczynku dla ludzi w każdym wieku.

Komentarze wyłączone.