Babin

Usługi terapii informacyjnej (TI), definiowanej jako dostarczania wiarygodnych, sprawdzonych i opartych na dowodach informacji medycznych i farmakologicznych indywidualnym pacjentom, by pomóc im w zrozumieniu swoich chorób i w podejmowaniu świadomych decyzji nt. dalszego leczenia oraz ewentualnych zmian nawyków i trybu życia mogących wspomóc prowadzoną terapię, zaczęto wprowadzać w bibliotekach medycznych i szpitalnych krajów rozwiniętych ok. 20 lat temu. Oferowane są pod różnymi nazwami (edukacja pacjenta, informacja pacjenta, konsumencka informacja zdrowotna i in.), opracowano też szereg różnych strategii ich rozwoju, a rosnące zapotrzebowanie na tego typu świadczenia wymusiło zmianę podejścia do opieki medycznej, w tym szersze włączenie pacjentów w proces podejmowania medycznych decyzji.

Celem zreferowanego w artykule badania było sprawdzenie, jaką funkcję odgrywa TI w bibliotekach medycznych i szpitalnych w krajach spoza grupy najbogatszych, oraz rola tych placówek w świadczeniu tego typu usług. Na podstawie uzyskanych wyników oraz przeglądu literatury przedmiotu podjęto próbę określenia problemów i perspektyw rozwoju usług TI w państwach zaliczanych do rozwijających się, na przykładzie Indii i Iranu, oraz znalezienia ewentualnych korelacji między istnieniem serwisów tego typu a dostępnością medycznych czasopism, baz danych i łączy internetowych oraz liczbą bibliotekarzy w danym kraju.

Dane do analizy porównawczej zebrano przy pomocy kwestionariuszy rozesłanych do bibliotekarzy wybranych z list członków Irańskiego Stowarzyszenia Bibliotek Medycznych i jego indyjskiego odpowiednika; otrzymano odpowiednio 71 i 84 odpowiedzi, które poddano następnie statystycznej obróbce. Stwierdzono m.in., że w obu badanych państwach TI świadczona jest zarówno formalnie, jak i nieformalnie, choć w tym pierwszym wypadku, odsetek udostępniających takie usługi placówek jest stosunkowo niewielki (Iran: 20,3%, Indie: 28,8%). Nie zanotowano jednocześnie znaczącego wpływu czynników takich jak dostęp do drukowanych i elektronicznych publikacji medycznych oraz Internetu na istnienie TI w badanych placówkach. Wg respondentów, lokalni bibliotekarze napotykają natomiast wiele przeszkód utrudniających skuteczną realizację TI. Zaliczano do nich najczęściej (ponad 80% odpowiedzi z obu grup) brak odpowiedniej polityki na poziomie rządowym i organizacyjnym (w tym odpowiednich norm i wytycznych oraz regulacji dotyczących systemów opieki medycznej), zbyt małą liczbę wyspecjalizowanego personelu, brak specjalistycznych baz danych z informacjami dla pacjentów i odpowiednich zasobów, brak finansowego oraz administracyjnego wsparcia, odpowiednich miejsc szkoleń oraz uprawnień przekazanych bibliotekarzom. Ponad 70% respondentów z Indii i Iranu uznało też, że bibliotekarze mogą odgrywać znaczącą rolę w TI i wyraziło pozytywne nastawienie wobec świadczenia w swoich krajach tego typu usług.