Babin

Choć przenośne czytniki e-książek są dostępne dla indywidualnych użytkowników już od lat 90. ubiegłego wieku, dopiero niedawno, wraz z wprowadzeniem tańszych i bardziej technologicznie zawansowanych modeli (Amazon Kindle, Sony Reader, Nook, czy Kobo) oraz pojawieniem się tabletu iPad, zyskały one większą popularność, a ich upowszechnienie (o ile zdobędą dominującą pozycję na rynku) może oznaczać istotne zmiany dla bibliotek. W artykule zreferowano wyniki badania mającego na celu określenie podejścia amerykańskich studentów do własności e-książek i odtwarzających je urządzeń i zainteresowania tej grupy użytkowników wypożyczaniem z uczelnianych bibliotek pozycji w kompatybilnych z czytnikami formatach. Przedstawiono również, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, możliwe przyczyny stosunkowo niskiej akceptacji tego typu narzędzi wśród odbiorców.

Wg danych Pew Research Center z 2010 r. (sondaż Pew Internet and American Life), do posiadaczy czytników zalicza się 5% Amerykanów (głównie osób zamożnych i dobrze wykształconych), co, mimo coraz lepszych wyników sprzedaży zarówno e-książek, jak i ich odtwarzaczy, ogłaszanych np. przez koncern Amazon (wzrost o 80% w 2010 r), świadczy o tym, że ów rynek należy traktować nadal jako niszowy. Część bibliotek uruchomiła już programy wypożyczania czytników swoim użytkownikom (por. BABIN 2010/1/57, BABIN 2011/2/92), nie wypracowano jednak jeszcze na razie modelu udostępniania e-książek czytelnikom, którzy mają już takie urządzenia.

Omawiany przez autorkę sondaż, w którym studentów pytano m.in., czy są właścicielami czytników, jak często je wykorzystują i do jakich celów, przeprowadzono drogą mailową w połowie 2010 r. w Queens College (część nowojorskiego City University) – jednym z dużych, miejskich, publicznych, 4-letnich college’ów. Otrzymano 1 705 pełnych odpowiedzi.

Okazało się, że e-książki czyta 23, 5% respondentów, a w tej grupie 15,7% korzysta z dedykowanych czytników, pozostali – z innych narzędzi. Najwięcej osób zdecydowało się na kupno Amazon Kindle (46,4%), drugim najbardziej popularnym produktem okazał się Nook firmy Barnes & Noble (25%), trzecim – Sony Reader (17,9%). W czasie przeprowadzania sondażu nie udostępniano jeszcze w sprzedaży iPadów, ale ogłoszono już ich wprowadzenie na rynek, a chęć nabycia tego tabletu zadeklarowało 8% studentów, wśród nich także posiadacze czytników.

Odpowiedzi dotyczące zainteresowania e-książkami analizowano w dwóch grupach: osób korzystających oraz niekorzystających z czytników. Wśród tych pierwszych, 42% czyta w tym formacie od 2/3 do wszystkich wybieranych przez siebie książek, wśród pozostałych – 19,2%. Wyniki odnoszące się do celów lektury wyniosły odpowiednio: dla czytania rekreacyjnego: 85,7 i 65,7%, w celach szkolnych: 38,1 i 64,2%, związanego z pracą: 11,8 i 26%.

W podsumowaniu autorska stwierdza, że e-książki czyta się nadal głownie dla przyjemności, a nie w celach naukowych. Zauważa też, że choć wielu studentów Queens College wyraziło zainteresowanie czytnikami, a opinia o zaletach tych urządzeń jest wysoka także wśród osób, które ich nie mają, jedynie niewielki odsetek studiujących (ok. 4% wszystkich respondentów) faktycznie z nich korzysta (przy czym nie jest to jedyne używane przez nich narzędzie lektury). Co więcej, w grupie tej tylko 1/3 woli format elektroniczny od papieru. W świetle tych wyników, wyrokowanie o rychłej śmierci druku i rezygnacja z gromadzenia takich materiałów przez biblioteki akademickie wydają się bezzasadne, warto natomiast prowadzić dalsze badania nad sposobem i celami wykorzystywania różnych formatów książek, oraz zależnościami między akceptacją czytników a uwarunkowaniami demograficznymi (w tym miejscem zamieszkania, stopniem zamożności i in.).