Babin

Przedstawiono założenia opracowanego na Wydziale Bibliotekarstwa i Informacji Uniwersytetu Dublińskiego w latach 2007-2011 wirtualnego środowiska badawczego OJAX++ (zob. BABIN 2009/3/218). Wirtualne środowiska badawcze (Virtual Research Environment – VRE) to rozwiązania informatyczne (zestawy programów i usług sieciowych) ułatwiające wspólną pracę badawczą rozproszonym zespołom. VRE umożliwiają sprawną komunikację między uczestnikami projektu, wspólny dostęp do danych, oprogramowania i infrastruktury naukowej, ułatwiają zarządzenie projektami oraz umożliwiają współpracę przy analizie danych, adnotowaniu źródeł, pisaniu publikacji etc.

Wiele rozwiązań VRE dostępnych na rynku to systemy monolityczne, wymagające skomplikowanej instalacji na komputerze użytkownika i opanowania nowych nawyków pracy, dające w zamian wiele narzędzi i możliwość wykorzystania ich do bardzo wyrafinowanych wymagań zespołu badawczego. Twórcy OJAX++ wybrali natomiast koncepcję wykorzystania licznych serwisów tworzących WEB 2.0 w rodzaju Twittera, Delicious (system „zakładek” sieciowych do stron polecanych przez użytkowników), czy GoogleDocs. Serwer zwany przez twórców węzłem (hub) może integrować dowolny zbiór serwisów udostępniających treści w formie strumieni typu RSS lub Atom. Użytkownik uruchamia projekt definiując tzw. „etykiety projektu”, czyli oznaczenia materiałów, którymi uczestnicy projektu mogą być zainteresowani.

Wpisy z różnych źródeł (kalendarz Google, zakładki Delicious, cytaty z systemu Connotea, wpisy Twittera etc.) oznaczone etykietą zawartą w zbiorze etykiet projektu są od tej pory konwertowane do formatu OJAX++, gromadzone i udostępniane  uczestnikom projektu w formie strumienia „nowości”, dostępnego w przeglądarce. Nowe źródła informacji mogą być dołączane przy użyciu mechanizmu „wtyczek” (plugin). Wtyczka stanowi niewielką aplikację zdolną do śledzenia bieżącej zawartości źródła, wyszukiwania informacji opatrzonych etykietami ze zbioru projektu i przekazywania ich do węzła w celu dołączenia do strumienia informacji przekazywanej użytkownikom. Prosty interfejs przeglądania nowości projektu podaje dla każdego wpisu jego źródło (kalendarz, Tweeter etc.), jednowierszowe streszczenie informacji i odsyłacz do pełnego oryginału. Przykładowo, informacja o nowym spotkaniu przekaże dane o jego temacie i odeśle do Google Calendar, gdzie znajdą się wszystkie szczegóły podane przez organizatora. Użytkownicy korzystają więc z powszechnie znanych formatów i interfejsów serwisów społecznościowych.

OJAX++ znajduje się obecnie w fazie rozwoju, podane przykłady są bardzo ograniczone zwłaszcza w zakresie dostępu do „poważnych” źródeł informacyjnych w rodzaju baz bibliograficznych, repozytoriów danych etc. Nawet jednak tak ograniczony system może stanowić cenne uzupełnienie komunikacji pomiędzy uczestnikami zespołów badawczych.