Babin

W artykule dokonano konceptualnej analizy specyfiki i przyczyn dezaktualizowania się przyznawanych w ramach opisu bibliograficznego haseł przedmiotowych. Odwołując się do prac Roberta Fairthorne’a i autorów zajmujących się społecznymi i lingwistycznymi uwarunkowaniami systemów kategoryzacji oraz licznych przykładów językowych, wyjaśniono nieuchronny charakter tego zjawiska, przeanalizowano też specyfikę pracy bibliotekarzy związaną z rzeczowym opracowaniem i klasyfikacją dokumentów i przedyskutowano wyzwania związane z doborem właściwej terminologii przy opisie dokumentów i zapewnieniem użyteczności kontrolowanych słowników przez dłuższy okres czasu.

Bibliotekarze oznaczają tematykę włączanych do bibliografii i katalogów dokumentów na dwa różne sposoby:  dodając w  ich rekordach katalogowych odpowiednie hasła przedmiotowe i przydzielając dokument do określonych kategorii przedmiotowych w trakcie ich klasyfikacji. Nadawanie nazw  warunkowane jest proceduralnymi wymogami  tworzenia znormalizowanych, stałych rekordów na potrzeby systemów informacyjnych, z drugiej strony – określenia te, jak każde wyrażenia językowe są uwarunkowane kulturowo i cechuje je nierozłącznie przypisana im  niestabilność  i wielości znaczeń. Wraz ze zmianami zachodzącymi w języku, związanymi z rozwojem technologii, zmianami społecznymi i samym charakterem języka, przyznane niegdyś hasła przedmiotowe stają się przestarzałe. Przy klasyfikowaniu i opisie nowych dokumentów trzeba więc uwzględniać nie tylko dotychczasowe, ale też przyszłe sposoby ich rozumienia.  Tropienie  zmian w bibliotecznym nazewnictwie na przestrzeni lat jest, wg autora, wysoce kształcącą formą kulturowej i lingwistycznej archeologii, a pojęcia statycznych i efektywnych słowników haseł przedmiotowych są dla niego wzajemnie sprzeczne.